Mythes rond diagnose schizofrenie

Wien Ee

Onderzoekers rekenen af met enkele hardnekkige mythes rond diagnose schizofrenie

Wellicht de belangrijkste mythe betreft het begrip schizofrenie zelf. Dit antieke woord verwijst naar een gespleten geest hetgeen echter niets met schizofrenie te maken heeft en bijdraagt aan veel verwarring bij het publiek. Ook wordt vaak gesuggereerd dat schizofrenie een welomschreven ziekte zou zijn, terwijl het in werkelijkheid gaat om een losse verzameling van symptoomclusters die bij verschillende mensen in heel verschillende mate en ernst voorkomen met een heel verschillende respons op behandeling en een heel verschillend beloop. Met andere woorden: het gaat om een syndroom zonder duidelijke grenzen waarvan niemand weet of er 1 of misschien wel 25 verschillende ziektes aan ten grondslag liggen. De onderzoekers pleiten er voor om, net zoals in Japan werd gedaan, het begrip schizofrenie af te schaffen en te vervangen door een nieuw syndromaal concept. Ze verwijzen naar literatuur die pleit voor de nieuwe naam van Salience Syndrome.

Lees meer ... Universiteit Maastricht

Dido

Tja, dat klopt natuurlijk wel, maar dat kan je eigenlijk doortrekken naar zowat elke psychische/ psychiatrische stoornis.

De uitdrukking: 'je hebt maar een psychische/ psychiatrische stoornis als het beschreven staat in de DSM', is niet zomaar uit de lucht gegrepen.

In de geneeskunde kan je makkelijker een ziekte omschrijven, vnl. dmv. pathologisch anatomisch onderzoek, aangevuld met beeldvorming ed.

Maar als het gaat om mentale aandoeningen, dan wordt het een stuk moeilijker. Als je niet voldoet aan minstens een welbepaald aantal vaste criteria van de DSM voor die bepaalde stoornis, dan heb je die stoornis gewoonweg niet. De keuze van die criteria is niet zomaar willekeurig, maar er is toch wel wat kritiek op te geven (er zijn natuurlijk ook voordelen aan verbonden aan zo'n DSM systeem!). Al is het wel zo dat er meer en meer ook organische of fysische criteria (vanuit de beeldvorming) de criteria van de DSM aanvullen.

Aangezien er bij elke stoornis méér criteria voorkomen dan dat er aanwezig moeten zijn voor de stoornis, is het mogelijk dat 2 mensen met dezelfde ziekte (niet enkel schizofrenie!!) zowat totaal andere symptomen hebben.

Zo kan het ook gebeuren dat een ziekte plots ontstaat of verdwijnt. Dat was bv. het geval met homoseksualiteit die tot 1973 aanzien werd als een mentale stoornis en in 1973 geschrapt werd uit de DSM en dus vanaf dan niet meer aanzien werd als een mentale stoornis... Van de ene dag op de andere was je niet meer mentaal ziek, bij wijze van spreken...

Al mag en kan je hier helemaal niet uit besluiten dat mentale stoornissen (of de DSM) zomaar een samenraapsel zijn van willekeurige kenmerken! Want dat is het zeker niet.

Dit geldt trouwens ook voor de geneeskunde. Daar ontstaan ook 'nieuwe' ziekten die vaak vaag omschreven klachten inhouden. Ik spreek hierbij niet van een 'nieuw' ontdekte ziekte die vaak wel duidelijker afgelijnd is en bv. voordien te zeldzaam was waardoor ze niet opviel, of die vroeger inderdaad niet voorkwam maar nu wel optreedt ten gevolge van bv. nieuwe levenswijzen van de mens of mutaties van virussen ed.

Ook hier kunnen mensen dezelfde ziekte hebben, maar andere klachten hebben. Als ik denk aan een irritable bowel syndroom, bijvoorbeeld...

Er wordt ook meer en meer van uitgegaan dat het bij psychische/ psychiatrische stoornissen niet zomaar gaat over: je hebt wél of je hebt niet de ziekte. Het gaat eerder om een continuüm: zowat elke mentale stoornis wordt dan een extreme vorm van een 'normale' variant. Men spreekt dan over gradaties, gaande van normaal tot bv. ernstig afwijkend. Dat zou al een deel van het probleem oplossen. Die visie zal trouwens mogelijks ook de basis vormen van de volgende DSM-V.

Dido

ypsilon

Er is hier op het forum eerder al over gesproken. Ik denk dat ik toen al een aantal opmerkingen maakte over het feit dat van Os schizofrenie uit de DSM licht, terwijl het mij een structureel probleem lijkt.

Wellicht de belangrijkste mythe betreft het begrip schizofrenie zelf. Dit antieke woord verwijst naar een ‘gespleten geest’ hetgeen echter niets met schizofrenie te maken heeft en bijdraagt aan veel verwarring bij het publiek.

Da's inderdaad al heel lang een probleem. Steeds weer moet je mensen uitleggen dat Schizofrenie niet hetzelfde is als een dissociatieve identiteitsstoornis (DIS), hetgeen vroeger een Multiple-persoonlijkheidsstoornis genoemd werd (MPS). Bovendien hebben mensen de wildste ideeën over beide stoornissen. Blijkbaar spreken ze nog steeds enorm tot de verbeelding. Ik weet echter niet of een nieuwe naam hier werkelijk een oplossing zal bieden. Zoals ik ook eerder al opmerkte, krijg je het stigma rond een ziekte niet weg door de ziekte anders te gaan noemen. Zo zullen er nog lang mensen aidspatiënten uit de weg blijven gaan, tot ze werkelijk snappen wat de aandoening nu inhoudt. Daarbij verwateren psychologische/psychiatrische diagnoses blijkbaar toch vrij gemakkelijk: depressie en AD(H)D worden in de volksmond ook voor van alles en nog wat gebruikt dat er strikt gezien niet onder valt.

Tja, dat klopt natuurlijk wel, maar dat kan je eigenlijk doortrekken naar zowat elke psychische/ psychiatrische stoornis. De uitdrukking: 'je hebt maar een psychische/ psychiatrische stoornis als het beschreven staat in de DSM', is niet zomaar uit de lucht gegrepen.

Inderdaad, dat is het hele eiereten. Eigenlijk is de naam van de DSM op zich al misleidend: al wat de DSM bevat zijn symptoomclusters. De DSM is opgesteld zonder theoretische achtergrond. Sommige symptoomclusters komen wel overeen met een ziekte/stoornis, waarbij er wel een theoretische achtergrond is. Van Os zou eigenlijk moeten streven naar een andere naam voor de DSM en een kritischer gebruik daarvan, i.p.v. een andere naam voor schizofrenie.

Maar als het gaat om mentale aandoeningen, dan wordt het een stuk moeilijker. Als je niet voldoet aan minstens een welbepaald aantal vaste criteria van de DSM voor die bepaalde stoornis, dan heb je die stoornis gewoonweg niet. De keuze van die criteria is niet zomaar willekeurig, maar er is toch wel wat kritiek op te geven (er zijn natuurlijk ook voordelen aan verbonden aan zo'n DSM systeem!).

Voor veel van de symptomen die de DSM aan stoornissen verbindt valt op zich wel iets te zeggen, en ze zijn zeker niet geheel arbitrair, er is een duidelijke empirische basis. De manier waarop de symptomen uit de empirie geselecteerd zijn roept bij mij echter nog steeds vraagtekens op (het lijkt me zeker niet het model waar alle EBP zich op zou moeten richten) en de cut-offs zijn ook nogal arbitrair.

Aangezien er bij elke stoornis méér criteria voorkomen dan dat er aanwezig moeten zijn voor de stoornis, is het mogelijk dat 2 mensen met dezelfde ziekte (niet enkel schizofrenie!!) zowat totaal andere symptomen hebben.

Inderdaad: er zijn tientallen manieren om schizofreen te zijn (om het even wat krom uit te drukken) en nog veel meer manieren om psychotisch te zijn. En laten we het dan maar niet hebben over de comorbiditeiten.

Er wordt ook meer en meer van uitgegaan dat het bij psychische/ psychiatrische stoornissen niet zomaar gaat over: je hebt wél of je hebt niet de ziekte. Het gaat eerder om een continuüm: zowat elke mentale stoornis wordt dan een extreme vorm van een 'normale' variant. Men spreekt dan over gradaties, gaande van normaal tot bv. ernstig afwijkend. Dat zou al een deel van het probleem oplossen. Die visie zal trouwens mogelijks ook de basis vormen van de volgende DSM-V.

Ik heb nog niets vernomen over een continuümvisie in de DSM-V. Heb je daar toevallig wat meer info over?

Dido

Ik heb nog niets vernomen over een continuümvisie in de DSM-V. Heb je daar toevallig wat meer info over?

Ik heb inderdaad al meerdere berichten gelezen over het feit dat men overweegt om in de DSM V enkele dimensionale benaderingen tav. bepaalde stoornissen te gebruiken. Men zou dit zeker overwegen voor de persoonlijkheidsstoornissen. Net omdat er nogal wat kritiek is bij de persoonlijkheidsstoornissen in de DSM:

- teveel mensen hebben meerdere persoonlijkheidsstoornissen (PS) tezelfdertijd;

- bij een PS is er vaak een enorme variatie mogelijk aan symptomen & dus aan klinische beelden;

- mensen hebben vaak net géén PS terwijl ze toch duidelijke trekken vertonen van die bep. PS,...

't Komt er dus een beetje op neer dat de gekende problemen van de DSM vooral bij persoonlijkheidsstoornissen duidelijk naar boven komen.

Met een dimensionale benadering zou men dat deels kunnen opvangen. Al brengt zo'n benadering ook weer problemen met zich mee:

- Waar moet je bijvoorbeeld de cut-off waarde leggen, waarbij men toch van een stoornis spreekt?

- Gebruikers van de DSM zijn het niet gewoon om te werken met een dimensionale benadering.

- Wordt het dan allemaal niet te ingewikkeld?

Men zou eventueel een prototype beeld van die bepaalde stoornis behouden, met daarnaast een continuüm waarmee je kan nagaan hoe duidelijk die persoon voldoet aan die stoornis

Er is ook sprake om een dimensionale benadering te gebruiken om bv. angst bij depressie te 'meten'. In de DSM IV TR criteria voor depressie staat nu niets over angst, terwijl angst en depressie wél vaak samengaan:

One of the biggest changes anticipated in the DSM-V is the addition of dimensional assessments, William Narrow, MD, research director of the DSM-V task force for the APA, told Medscape Psychiatry.

"The extent to which it will be incorporated into the DSM has not been decided finally, but we definitely expect that the DSM-V will go beyond what DSM-IV and DSM-III gave us, which was categorical assessments with strict diagnostic criteria," Dr. Narrow said. "We're expecting that we'll be giving clinicians and researchers the opportunity to assess their patients beyond the strict categories and to use dimensional assessment of severity of a range of different symptoms that go along with these disorders."

For example, clinicians would be able to assess the extent of anxiety that comes with major depressive disorder. "Currently, there are no anxiety criteria in the assessment of major depressive disorder, although we know that anxiety and depression often travel together they're highly comorbid."

uit: Medscape medical news

Blijkbaar is het nog allemaal niet zeker hoe en of de DSM V een dimensionale benadering zal gebruiken. En voor welke stoornissen, deels bij wijze van proef, het dan zou gaan. Maar de berichten wijzen er toch op dat de kans er dik in zit. Het zal in eerste instantie vermoedelijk nog maar om een klein aantal stoornissen gaan, maar mogelijks wordt dit een primeur die dan de basis legt voor de toekomstige edities van de DSM.

Zie anders ook:

The future of personality disorders in DSM-V

(uit 'The American Journal of Psychiatry')

Dido

scorchingthevortex

Het vaststellen van psychische of neurologische aandoeningen in het algemeen is ook erg subjectief. Voor veel psychologische tests bestaan er geen algemeen geaccepteerde regels voor interpretatie, individuele psychologen bedenken dan hun eigen systeem hiervoor. Ik meen me uit scientific american te herinneren dat er een keer een test werd gedaan waarbij een nep-patient naar verscheidene psychologen werd gestuurd. Resultaat? Bij dezelfde symptomen werden er toch verschillende diagnosen gesteld. Nu hebben ze vast gepoogd om dit te bereiken door onduidelijke symptomen voor te doen, maar geen van de psychologen gaf aan dat de diagnose niet vast te stellen was.

ypsilon

Het vaststellen van psychische of neurologische aandoeningen in het algemeen is ook erg subjectief.

"Subjectief" heeft te veel de bijklank van: "De psychologen modderen maar wat aan en gebruiken de natte vinger." Zo erg is het niet gesteld. Betrouwbaarheid en validiteit van veel testen zijn niet optimaal, maar de bruikbaarheid mag daar ook niet aan opgeofferd worden. Dat is geen gemakkelijk evenwicht. Sowieso moet je niet dezelfde betrouwbaarheid verwachten als bij metingen in de exacte wetenschappen.

Voor veel psychologische tests bestaan er geen algemeen geaccepteerde regels voor interpretatie, individuele psychologen bedenken dan hun eigen systeem hiervoor.

Dat zou ik zomaar niet zeggen: veel testen komen met een flink uit de kluiten gewassen handleiding voor scoring en interpretatie.

Ik meen me uit scientific american te herinneren dat er een keer een test werd gedaan waarbij een nep-patient naar verscheidene psychologen werd gestuurd. Resultaat? Bij dezelfde symptomen werden er toch verschillende diagnosen gesteld. Nu hebben ze vast gepoogd om dit te bereiken door onduidelijke symptomen voor te doen, maar geen van de psychologen gaf aan dat de diagnose niet vast te stellen was.

Is het mogelijk dat je twee experimenten door mekaar slaat? Er is enerzijds het experiment van Temerlin:

Temerlin (1968) showed psychiatrists, clinical psychologists, and clinical psychology graduate students a videotape in which an actor portrayed an ordinary, mentally healthy physical scientist and mathematician who had read a book about psychotherapy and wanted to discuss it with a psychologist. Before watching the tape, clinicians were informed by a prestigious diagnostician with many professional honors that the individual on the tape was “a very interesting man because he looked neurotic, but actually was quite psychotic.” After viewing the tape, participants selected their best-guess diagnosis from a list of 30 choices: 10 psychotic disorders, 10 neurotic disorders, and 10 miscellaneous personality types, including “normal or healthy personality.” A majority (60%) of the psychiatrists, along with 28% of the clinical psychologists and 11% of the graduate students, diagnosed the individual as psychotic. In contrast, none of the 78 participants in four control groups (e.g., no suggestion, suggestion of mental health) diagnosed this individual as psychotic.

Temerlin (1968) concluded that clinicians’ diagnostic decisions are readily influenced by the suggestions of prestigious colleagues.

Bron: http://www.srmhp.org/0301/labels.html

Anderzijds is er het beroemde/beruchte experiment van Rosenhan: On being sane in insane places (Interessant leesvoer!)

ypsilon

@Dido: Bedankt voor de info. Ik ga de hele artikels nu niet lezen, want dat kost toch algauw weer enige tijd. Ik wil toch al even reageren.

Dido schreef:Ik heb inderdaad al meerdere berichten gelezen over het feit dat men overweegt om in de DSM V enkele dimensionale benaderingen tav. bepaalde stoornissen te gebruiken. Men zou dit zeker overwegen voor de persoonlijkheidsstoornissen. Net omdat er nogal wat kritiek is bij de persoonlijkheidsstoornissen in de DSM: (...)

't Komt er dus een beetje op neer dat de gekende problemen van de DSM vooral bij persoonlijkheidsstoornissen duidelijk naar boven komen.

Juist... Het enige wat ik tot nu toe over de PD had opgevangen, was dat ze vervangen zouden worden door een ander systeem waar de "persoonlijkheid" uit zou verdwijnen (aangezien die terminologie een theoretische achtergrond impliceert die in de DSM afwezig is of zou moeten zijn).

- Waar moet je bijvoorbeeld de cut-off waarde leggen, waarbij men toch van een stoornis spreekt?

Ik vraag me af in hoeverre dat belangrijk is. Voor sommige stoornissen zou die cut-off zich opdringen vanuit de empirie (in de veronderstelling dat je sommige stoornissen effectief wel of niet hebt, en niet "een beetje"). Voor de andere stoornissen zou je er eenvoudig vanuit kunnen gaan dat wie hulp zoekt, hulp nodig heeft. Het is perfect mogelijk dat iemand met een hoge angstscore zijn angst een plaats kan geven en prima functioneert, terwijl iemand met een lagere (en binnen het huidige systeem zelfs subklinische) angstscore niet goed functioneert.

- Gebruikers van de DSM zijn het niet gewoon om te werken met een dimensionale benadering.

Dan moeten ze het maar leren. Een chirurg moet zich er ook niet vanaf maken met het argument dat hij een oude techniek gewoon is, als een nieuwe techniek beduidend beter werkt. Dat zou niemand aanvaarden.

Men zou eventueel een prototype beeld van die bepaalde stoornis behouden, met daarnaast een continuüm waarmee je kan nagaan hoe duidelijk die persoon voldoet aan die stoornis.

Da's de omgekeerde wereld: je creëert een soort "ideale gestoorde". Als men zo'n systeem invoert komen we weer in andere problemen terecht. Mensen gaan immers de prototypen onthouden en informatie die ze tijdens de diagnostische fase bekomen interpreteren naar dat prototype, terwijl dat mogelijk een bijzonder onwenselijke strategie is. Om het daarna dan ongetwijfeld nog eens vervelend te vinden dat de patiënt in kwestie niet alleen "zot" is, maar ook nog eens zot op een manier die de behandelaar niet aanstaat.

Er is ook sprake om een dimensionale benadering te gebruiken om bv. angst bij depressie te 'meten'. In de DSM IV TR criteria voor depressie staat nu niets over angst, terwijl angst en depressie wél vaak samengaan:

Op zich interessant. Nog interessanter zou wellicht zijn om depressie dan óók dimensionaal te benaderen (op een continuüm dat mogelijk orthogonaal op het angstcontinuüm staat). Want de diagnose van stemmingsstoornissen volgens de DSM vind ik ook allesbehalve transparant.

scorchingthevortex

ypsilon schreef:"Subjectief" heeft te veel de bijklank van: "De psychologen modderen maar wat aan en gebruiken de natte vinger." Zo erg is het niet gesteld. Betrouwbaarheid en validiteit van veel testen zijn niet optimaal, maar de bruikbaarheid mag daar ook niet aan opgeofferd worden. Dat is geen gemakkelijk evenwicht. Sowieso moet je niet dezelfde betrouwbaarheid verwachten als bij metingen in de exacte wetenschappen.

Dat zou ik zomaar niet zeggen: veel testen komen met een flink uit de kluiten gewassen handleiding voor scoring en interpretatie.

Idd had ik moeten zeggen 'sommige tests' en niet 'veel psychologische testen'. Ik kan me tot mijn spijt geen namen herinneren en zonder concrete voorbeelden is het moeilijk om het als argument te presenteren, maar het algemene idee was dat voor enkele tests er verscheidene systemen van interpretatie bestaan waarbij de individuele psycholoog of psychiater vaak ook nog eigen aangepaste versies hanteert. Ik meen me te herinneren dat een van de tests simpelweg het tekenen van een poppetje door de patient inhield. Hier bestond wel een bekend systeem van interpretatie voor maar deze werd volgens het artikel vaak niet opgevolgd ten gunste van eigen interpretatie methoden.

Maar ik had niet willen suggereren dat psychologen maar wat aanmodderen, mijn excuus.

Is het mogelijk dat je twee experimenten door mekaar slaat? Er is enerzijds het experiment van Temerlin:

Anderzijds is er het beroemde/beruchte experiment van Rosenhan

Ik denk het niet, maar dit soort tests zullen vast wel vaker gebeurt zijn.

ypsilon

Ik meen me te herinneren dat een van de tests simpelweg het tekenen van een poppetje door de patient inhield. Hier bestond wel een bekend systeem van interpretatie voor maar deze werd volgens het artikel vaak niet opgevolgd ten gunste van eigen interpretatie methoden.

Ja, dat soort tests zijn altijd wat minder betrouwbaar. De Rorschach is een ander typisch voorbeeld van een test waar zeer veel rond te doen geweest is, maar er wordt gepoogd om de scoring van die testen betrouwbaarder te maken (en de interoordelaarsbetrouwbaarheid te verhogen).

Maar ik had niet willen suggereren dat psychologen maar wat aanmodderen, mijn excuus.

Excuses niet nodig hoor

Ik denk het niet, maar dit soort tests zullen vast wel vaker gebeurt zijn.

Ongetwijfeld, maar dit waren er twee die ik me vrij snel voor de geest kon halen.

Dido

Ik vraag me af in hoeverre dat belangrijk is. Voor sommige stoornissen zou die cut-off zich opdringen vanuit de empirie (in de veronderstelling dat je sommige stoornissen effectief wel of niet hebt, en niet "een beetje"). Voor de andere stoornissen zou je er eenvoudig vanuit kunnen gaan dat wie hulp zoekt, hulp nodig heeft. Het is perfect mogelijk dat iemand met een hoge angstscore zijn angst een plaats kan geven en prima functioneert, terwijl iemand met een lagere (en binnen het huidige systeem zelfs subklinische) angstscore niet goed functioneert.

Ypsilon, ik kan je zeker volgen hierbij. Tenslotte is het de cliënt die bepaalt of het voor hem te veel wordt of niet.

Al kan ik me voorstellen dat het in bepaalde omstandigheden wel handig kan zijn om als psycholoog te weten of die bepaalde trek (ik noem het even zo) of combinatie van trekken nu wel of niet in de klinische zone valt.

Ik denk bv. aan kinderen. Zij kunnen soms moeilijk verwoorden waar het precies verkeerd zit & je moet je dan ook vaak baseren op de verhalen van de ouders/ leerkrachten (ev. mbv. vragenlijsten). Net omdat je je bij hen op indirecte gegevens moet baseren, wat het diagnostisch proces er niet makkelijker op maakt, kan het dan een extra hulp zijn voor de diagnostiek als je merkt dat dit kind wel of niet in de klinische zone scoort. Bij volwassenen denk ik dat er ook wel gelijkaardige situaties zijn.

Een andere, meer discutabele, reden zou kunnen zijn dat je nu eenmaal een bepaalde stoornis dient te hebben, vooraleer je bepaalde 'voordelen' kan verkrijgen. Ik denk hier bv. aan GON-begeleiding (geïntegreerd onderwijs). Als je als kind een diagnose hebt van ASS, dan kan je daarvoor in aanmerking komen. Als je net niet op voldoende ASS criteria scoort, dan kan het normaal niet.

Ik denk dat het voor een diagnosticus ook wel extra informatie levert als je bv. ziet dat die persoon duidelijk in de klinische zone scoort voor depressie, maar daar in principe weinig over klaagt. Misschien somatiseert die cliënt heel sterk, en gaat het eerder om een gemaskeerde depressie die je anders niet zou herkennen.

Ik besef dat bij enkele van die vbn. het ook al heel behulpzaam zou zijn, mocht je gewoon weten hoe 'hoog' die cliënt scoort. Alleen geeft het nog net ietsje meer info als je daaruit kan halen of dit nu een klinische score is of niet. Zoals je aanhaalt, zal de empirie hierbij zeker kunnen helpen.

Dan moeten ze het maar leren...

Dat klopt zeker! Al zal dit er natuurlijk wel voor zorgen dat het er vermoedelijk gedurende een zekere tijd (enkele jaren?) ietwat 'rommeliger' aan toe zal gaan. Maar dat mag inderdaad geen hindernis zijn.

Da's de omgekeerde wereld: je creëert een soort "ideale gestoorde". Als men zo'n systeem invoert komen we weer in andere problemen terecht. Mensen gaan immers de prototypen onthouden en informatie die ze tijdens de diagnostische fase bekomen interpreteren naar dat prototype, terwijl dat mogelijk een bijzonder onwenselijke strategie is. Om het daarna dan ongetwijfeld nog eens vervelend te vinden dat de patiënt in kwestie niet alleen "zot" is, maar ook nog eens zot op een manier die de behandelaar niet aanstaat.

Ik meen me te herinneren dat de reden daarvoor vooral was omdat clinici nu eenmaal beter zijn in het onthouden van prototypes dan in het onthouden van een lichte mate van een bepaalde trek. Het zou dus eerder als hulpmiddel dienen. Ik vermoed dat zo'n prototype voor depressie eigenlijk gewoon zou neerkomen op een beschrijving van een depressieve patiënt, zoals gebaseerd op de huidige DSM IV. Wat mezelf betreft, denk ik dat het me zou helpen om idd. zo'n prototype beeld van een cliënt voor me te zien. Niet omdat die daaraan moet voldoen, maar wel eerder om er de afzonderlijke trekken uit te halen (te onthouden, zeg maar), zodat je die dan kan nagaan bij de cliënt. Maar daarbij goed wetende dat dit beeld echt een extreme vorm van bv. een schizofrene cliënt is.

Op zich interessant. Nog interessanter zou wellicht zijn om depressie dan óók dimensionaal te benaderen (op een continuüm dat mogelijk orthogonaal op het angstcontinuüm staat).

Ik denk inderdaad dat dit een nog interessantere benadering zou zijn. Nu, dit zou er dan mogelijks ook wel van komen bij nog een volgende versie van de DSM. De DSM V zou dan eerder dienen als proef voor die dimensionale benadering. Als dit goed meevalt, zou men die benadering eventueel uitbreiden naar meer stoornissen.

Dido

Dido

Het vaststellen van psychische of neurologische aandoeningen in het algemeen is ook erg subjectief... Bij dezelfde symptomen werden er toch verschillende diagnosen gesteld. Nu hebben ze vast gepoogd om dit te bereiken door onduidelijke symptomen voor te doen, maar geen van de psychologen gaf aan dat de diagnose niet vast te stellen was.

De diagnostiek verloopt inderdaad niet steeds van een leien dakje. Maar ik denk dat er toch een duidelijke vooruitgang is sinds men vragenlijsten gebruikt, waardoor objectieve(re) maatstaven mogelijk worden.

Bovendien ziet de therapeut de cliënt vaak meerdere keren. En zelfs als die dan geen vragenlijsten gebruikt, dan nog wordt de diagnostiek na enkele sessies vaak wel duidelijker. Al heb je zeker gelijk dat het soms niet zo verloopt zoals het zou moeten.

Nu, eigenlijk reageer ik hier vooral op omdat ik er nog wil aan toevoegen dat er soms teveel belang wordt gehecht aan die diagnostiek. Het beeld van: je moet eerst heel duidelijk weten wat er met de cliënt aan de hand is voor je hem kan helpen, geldt soms, maar zeker niet altijd!

Eerst en vooral is het vaak niet echt nodig om te weten of een cliënt nu voldoende hoog scoort om net wel of net niet een depressie te hebben. Het is ook niet steeds nodig om te weten of die cliënt nu een afhankelijke of een ontwijkende persoonlijkheidsstoornis heeft (2 fictieve voorbeelden, misschien geen zo'n goede keuzes). Al zal de juiste stoornis in de loop van de therapie vaak duidelijker worden.

De reden daarvoor is dat het voor een therapie niet steeds nodig is om al direct duidelijk te weten wat die cliënt heeft. Bij de therapie ga je vaak voort op die welbepaalde symptomen/ klachten die de cliënt presenteert en of die nu deel uitmaken van die stoornis of een andere stoornis, de aanpak ervan is dikwijls gelijkaardig. Ik besef dat dit een beetje ingaat tegen de visie van de cognitieve gedragstherapie die vaak standaarden promoot, maar uiteindelijk dienen zij die standaarden al evengoed af te stellen op de individuele cliënt die voor hen zit. En zullen de technieken die zij gebruiken uiteindelijk vaak toch dezelfde zijn, bij de verschillende stoornissen.

Als we dan kijken trouwens naar de cliëntgerichte, de psychodynamische, de systeemtherapie en ik vermoed zelfs de oplossingsgerichte therapie, dan zie je dat zij zich veel minder gaan baseren op de DSM diagnostiek. En toch kunnen ze die cliënt wel degelijk helpen met hun therapie.

Ik wil misschien een uitzondering maken voor een angststoornis, omdat exposure in de één of andere vorm, hier toch wel de standaardtherapie is. Maar ik kan me moeilijk voorstellen dat een psycholoog een diagnose van een duidelijke angststoornis zal missen (of ben ik nu wat té naïef?). Bovendien blijkt dat de meeste cliënten, nadat ze hun specifieke angststoornis hebben overwonnen, vaak nog algemene klachten behouden. Het blijven angstige mensen... Dus dan zal je je als therapeut toch weer moeten baseren op de algemene therapeutische methoden en eigenlijk nog vooral de relationele factoren (empathie ed.) om die cliënt verder te helpen.

Vergelijk het met een huisarts. Mensen denken vaak dat als de diagnose van de huisarts verkeerd is, of als de huisarts niet precies weet wat er aan de hand is, dat ze dan ook niet geholpen kunnen worden. Niets is minder waar. De huisarts hoeft vaak helemaal geen 100% correcte diagnose te stellen. Hij kan zelfs vaak zonder diagnose de patiënt heel goed behandelen. Evidence based medicine voor de huisartsgeneeskunde haalt trouwens ook aan dat dit helemaal niet hoeft voor heel wat klachten. Het wordt vooral belangrijk om een goede en correcte diagnose te stellen als de patiënt er niet bovenop komt met de gestelde behandeling. En dat is echt maar het geval bij een heel kleine minderheid van de patiënten.

Ik wil dan als afsluiting ook nog de visie van Rogers aanhalen, waarbij stoornissen worden gezien als een incongruentie tussen het zelfconcept en de ervaring. Dus, eenvoudiger uitgedrukt, een stoornis ontstaat omdat je niet jezelf kan zijn, je kan niet diegene zijn die je écht bent. Dus: mocht je als kind onvoorwaardelijke liefde hebben ervaren, dan zou je jezelf volledig kunnen ontplooien tot wie je echt bent (daarbij beseffende dat die ideale situatie natuurlijk niet bestaat).

Rogers is zeker niet de enige die 1 reden ziet voor allerhande stoornissen. Ook Frankl (demoralisatie & vervreemding), het behaviorisme (aversieve conditionering) & de psychoanalyse (conflict tussen autonomie & verbondenheid) zien 1 reden achter verschillende stoornissen (uit: Klinische psychologie, diagnostiek & therapie van Smeets, Bögels, van der Molen & Arntz). Het is volgens mij een ietwat té simpele voorstelling van stoornissen. Ze houdt ondermeer weinig rekening met de 'nature' factoren (de genen), zeg maar. Maar onzin is ze zeker niet. Er zit ook heel wat waarheid in, denk ik.

Om dus te besluiten dat diagnostiek niet alles is! Het is zeker géén noodzakelijke voorwaarde voor ene goede therapie, in vele gevallen!

Dido

Dido

Blijkbaar ben ik net te laat om m'n berichtje nog aan te passen...

Maar dit wou ik er toch nog graag aan toevoegen. Omdat de medicamenteuze behandeling er weer eentje is van een heel andere aard.

Als je ook gaat werken met medicatie, dan kan een correcte diagnostiek belangrijker zijn. Al werken de meeste psychofarmaca wel voldoende breed om ook hierin een zekere speling toe te laten. Bij een unipolaire depressie lijkt het me wél belangrijk om zoveel mogelijk de differentieel diagnose met manisch depressieve stoornis in je achterhoofd te houden, omdat het toedienen van antidepressiva bij die laatste de stoornis kan doen verslechteren.

Dido

scorchingthevortex

Ik wil dan als afsluiting ook nog de visie van Rogers aanhalen, waarbij stoornissen worden gezien als een incongruentie tussen het zelfconcept en de ervaring. Dus, eenvoudiger uitgedrukt, een stoornis ontstaat omdat je niet jezelf kan zijn, je kan niet diegene zijn die je écht bent.

Da's een goede definitie van een stoornis, al ben ik bang dat praktisch de gehele mensheid hieronder valt

Dido

Da's een goede definitie van een stoornis, al ben ik bang dat praktisch de gehele mensheid hieronder valt

Tja... jouw opmerking is geheel terecht! Gelukkig is het zo dat Rogers dit enkel zag als een oorzaak van een stoornis en dat dit dus niet noodzakelijk tot een stoornis leidt. Het zal dan vermoedelijk afhangen van de ernst van de incongruentie (het 'scheefgroeien', zeg maar), de ernst van de factoren die daartoe geleid hebben én de aanleg (genetisch) van de persoon hoe het zal uitdraaien. En blijkbaar is die balans voor velen, gelukkig nog steeds positief!

ypsilon

Even geen tijd om inhoudelijk te reageren, maar dit wordt bericht 15, dat is voldoende om dit te verplaatsen naar P&S, zodat we daar rustig kunnen verderdiscussiëren.

Wetenschapsforum

Laatste berichten

Nieuwsberichten

Mythes rond diagnose schizofrenie

Mythes rond diagnose schizofrenie

Re: Mythes rond diagnose schizofrenie

Re: Mythes rond diagnose schizofrenie

Re: Mythes rond diagnose schizofrenie

Re: Mythes rond diagnose schizofrenie

Re: Mythes rond diagnose schizofrenie

Re: Mythes rond diagnose schizofrenie

Re: Mythes rond diagnose schizofrenie

Re: Mythes rond diagnose schizofrenie

Re: Mythes rond diagnose schizofrenie

Re: Mythes rond diagnose schizofrenie

Re: Mythes rond diagnose schizofrenie

Re: Mythes rond diagnose schizofrenie

Re: Mythes rond diagnose schizofrenie

Re: Mythes rond diagnose schizofrenie