Wat is normaal? Wat is geestelijke gezondheid? Wat is abnormaal / ongezond / onaangepast?
De stelling was niet nieuw toen ze gebruikt werd in Terry Gilliams film, maar het blijft een stelling waar redelijk wat argumenten voor te vinden zijn. De DSM op zich is een goed argument voor deze stelling. Kortweg kunnen we stellen dat DSM-diagnostiek arbitrair een categorisch onderscheid maakt tussen normaal en abnormaal, ziek en gezond. Deze manier van werken is aanvaardbaar geworden omwille van verschillende redenen. Het handboek heeft een nogal complexe historiek. De situatie vandaag is echter deze, dat wat normaal is bepaald wordt door een autoriteit: de APA, met flink wat banden met de farmacie.You know what crazy is? Crazy is majority rules!
Dit uit zich op verscheidene vlakken: enerzijds is het niet ongewoon dat patiënten/cliënten met een hulpvraag de arbitraire DSM-criteria niet halen. Terwijl zo'n diagnose in veel landen nodig is om een behandeling terugbetaald te kunnen krijgen van de ziekteverzekering.
Anderzijds voeren verscheidene auteurs aan dat door de DSM gepsychiatriseerd wordt wat vroeger niet in de psychiatrie thuishoorde. Indien iemand langer dan twee maand rouwt om een overledene, kan deze persoon (de rouwende dus) gediagnosticeerd worden met één van de types depressie die de DSM rijk is. Is deze inkorting van het "normale" rouwproces ingegeven door valide psychologische theorievorming, of is zij slechts een gevolg van maatschappelijke druk om z.s.m. weer productief te zijn na een zwaar verlies, i.c.m. het feit dat er een pilletje bestaat om daarvoor te zorgen?
Kijken we even naar de criteria voor de zgn. opositioneel-opstandige gedragsstoornis (ODD):
Vier is genoeg om ODD te diagnosticeren. Is een driftig kind, dat prikkelbaar is en zich ergert, snel boos of gepikeerd is en vaker opstandig is, een "abnormaal" kind? En indien ja, is dit psychopathologie, of is dit alleen maar maatschappelijk ongewenst* gedrag?1. is vaak driftig;
2. maakt vaak ruzie met volwassenen;
3. is vaak opstandig of weigert zich te voegen naar verzoeken of regels van -volwassenen;
4. ergert vaak met opzet anderen;
5. geeft anderen vaak de schuld van eigen fouten of wangedrag;
6. is vaak prikkelbaar en ergert zich gemakkelijk aan anderen;
7. is vaak boos en gepikeerd;
8. is vaak hatelijk en wraakzuchtig.
Ik verwacht niet dat de DSM hier veel punten gaat scoren. Sowieso is de DSM ook niet een heel betrouwbaar of valide instrument, in vele gevallen. Psychologen mogen zich echter op de borst kloppen: wij baseren ons doorgaans niet (of toch niet alleen) op de DSM voor diagnoses. Wij maken gebruik van vragenlijsten en klinische interviews. Laten we die ook even onder de loep nemen.
Hoe bepalen we a.d.h.v. een vragenlijst wat normaal is? In veruit de meeste gevallen is dit een puur statistische aangelegenheid. Abnormaliteit is een bepaalde afwijking van het gemiddelde... Dat is inderdaad majority rule.
Klinische interviews zijn vaak gebaseerd op de DSM, of gaan uit van normgroepen. De derde mogelijkheid is dat de diagnose (met het oordeel over normaliteit) wordt overgelaten aan de clinicus. Dat leidt weer tot andere problemen (nog lagere interbeoordelaarsbetrouwbaarheid) en de vraag moet dan gesteld worden waarop het oordeel van de clinicus gebaseerd is...
Dat is een mooie definitie, die volgens mij veel waarde heeft: gezondheid is méér dan de afwezigheid van (fysieke) ziekte. Kunnen we een gebrek aan sociaal welbevinden echter pathologiseren?Health is a state of complete physical, mental and social well-being and not merely the absence of disease or infirmity.
Mijn vragen is deze: wat is onze rationale om normaliteit en gezondheid van abnormaliteit en ziekte te onderscheiden? Is het inderdaad slechts de wet van de meerderheid, of zit mijn redenering gewoon vol gaten of is ze onvolledig? En indien mijn redenering klopt, is het dan problematisch dat dergelijke oordelen/diagnoses gebaseerd zijn op de meerderheid?
(*) NOOT:
Verborgen inhoud
(
