Kenmerk schizotypische persoonlijkheidsstoornis

Valkoinen

Op wikipedia staat een lijste met kenmerken uit de DSM van STPS, en één ervan is het volgende:

De persoon heeft afwijkende ideeën over betrekkingen (hierbij worden betrekkingswanen niet meegerekend)

Nu vroeg k mij zo af, als betrekkingswanen niet meetellen, wat bedoelen ze dan wel hiermee?

Dido

Onder betrekkingsideeën verstaat men dat ze toevallige gebeurtenissen met zichzelf in verband gaan brengen. Maar de betrekkingsideeën hebben niet de intensiteit van een waan. Dus, de ideeën zijn nog corrigeerbaar: je kan er hem in principe nog van overtuigen dat z'n idee daarover fout is, iets wat per definitie bij een waan niet meer mogelijk is: bij een waan blijft de persoon ervan overtuigd dat hij gelijk heeft.

Dido

ypsilon

Zit het 'm alleen in de vastheid waarmee men aan de overtuiging vasthangt? Of heeft het ook met "schaal" (bij gebrek aan een beter woord) te maken? Bijvoorbeeld: een patiënt met schizofrenie die denkt dat een reclamefilmpje een specifieke boodschap voor hem en hem alleen bevat, vs. iemand met een schizotypische persoonlijkheidsstoornis die denkt dat mensen die op straat een babbeltje slaan eigenlijk met hem staan te lachen...

Dido

Zit het 'm alleen in de vastheid waarmee men aan de overtuiging vasthangt? Of heeft het ook met "schaal" (bij gebrek aan een beter woord) te maken? Bijvoorbeeld: een patiënt met schizofrenie die denkt dat een reclamefilmpje een specifieke boodschap voor hem en hem alleen bevat, vs. iemand met een schizotypische persoonlijkheidsstoornis die denkt dat mensen die op straat een babbeltje slaan eigenlijk met hem staan te lachen...

Ik denk dat het toch te maken heeft met het vasthouden aan het idee, het wel of niet corrigeerbaar zijn ervan. Ik verwijs daarvoor al even naar de DSM V (al is die nog niet officieel 'uit' natuurlijk

). Daar staat onder de rubriek 'schizotypische persoonlijkheidsstoornis', het volgende:

Schizotypal Personality Disorder

...

Odd beliefs influence their behavior, such as beliefs in superstition, clairvoyance, or telepathy. Their perception of reality can become further impaired, often under stress, when reasoning and perceptual processes become odd and idiosyncratic (e.g., they may make seemingly arbitrary inferences, or see hidden messages or special meanings in ordinary events) or quasi-psychotic, with symptoms such as pseudo-hallucinations, sensory illusions, over-valued ideas, mild paranoid ideation, or transient psychotic episodes. Individuals with this personality disorder type are, however, able to “reality test” psychotic-like symptoms and can intellectually acknowledge that they are products of their own minds....

Ze kunnen er echt wel 'eigenaardige' ideeën op nahouden, maar ze kunnen uiteindelijk toch nog inzien dat hun ideeën niet reëel zijn.

Verder heb ik het nog even (voor alle zekerheid) opgezocht en vind ik het ook op deze manier terug in 'Klinische psychologie: theorieën en psychopathologie' van van der Molen, Perreijn, van den Hout, p. 970: hun betrekkingsideeën hebben niet de intensiteit van een waan.

Dido

ypsilon

Oké, bedankt voor de toelichting. Dat vette zinnetje uit de DSM-V schept wel duidelijkheid.

Verborgen inhoud

slaper

Ik heb een schizofrenische stoornis en vond dit een interessante vraagstelling.

Zelf heb ik nogal last van betrekkingsideeën bv. dat ik denk dat mensen me in de gaten houden of dat ze over me praten (mij niet graag mogen). Ik heb ook omgang met schizofrenie patienten. Zij hebben betrekkingswanen en deze zijn op niets gebaseerd (het heeft absoluut geen basis).

Ik merk dat ik egocentrisch ben en dat komt omdat ik denk speciaal te zijn, maar toch weet ik dat er meerdere bijzondere mensen kunnen zijn.

Bij mijn schizofrenie vrienden bespeur ik een nóg grotere mate van egocentrisme, dat wil zeggen; zij denken zodanig speciaal te zijn dat ze menen dat de wereld echt alleen maar om hun draait en om niemand anders.

Ik zou kunnen bevestigen dat het verschil hem inderdaad in sterkte zit, maar persoonlijk vind ik dat je een -idee niet met een -waan kunt vergelijken, omdat een idee namelijk logica heeft en een waan niet.

Een waan wordt ingegeven en je weet niet waar je gek van wordt.

Echter bij een betrekkingsidee maak je jezelf gek (meestal kom ik hier weer zelf uit doordat ik er meerdere ideeën naast plaats die de eerdere ideeën ontkrachten).

De afgelopen tijd heb ik een aantal korte psychoses gehad. In een psychose ervaar ik dat ik via God op alle mensen (van de hele wereld) zit aangesloten en dat iedereen kan weten wat ik denk en doe en dat blijft dan ook de hele tijd door gaan, ze blijven op me aangesloten (ik spreek even vanuit de waan die ik had).

Bij een betrekkingsidee kan ik nog afschakelen, dat houdt in dat ik daarmee ook nog wel veilige momenten beleef waarop ik denk dat ik even controle heb en niet in de gaten gehouden wordt omdat ik me heb terug getrokken.

Bij een waan heeft het geen enkele zin om je terug te trekken, hoewel de lijder dit wel zal doen omdat hij zich niet serieus genomen voelt wanneer omstanders zijn waan niet zullen bevestigen.

Ik denk dus niet dat een waan een hoger gevolg op een idee is.

Wel zie je een verhoogde mate van egocentrisme bij mensen met wanen tov mensen met betrekkingsideeën.

Ik word door mijn schizofrene vrienden alleen geaccepteerd wanneer ik hun die nodige aandacht geef en in hun waan mee denk. Het is me na jaren lang contact nog niet gelukt om hun duidelijk te maken dat ik soms last heb van hun gedrag, maar uiteraard probeer ik dit wel.

slaper

slaper schreef:Een waan wordt ingegeven en je weet niet waar je gek van wordt.

Echter bij een betrekkingsidee maak je jezelf gek (meestal kom ik hier weer zelf uit doordat ik er meerdere ideeën naast plaats die de eerdere ideeën ontkrachten).

Ik heb hier nog eens over na gedacht en ik wil proberen om dit eens anders uit te leggen:

Het is niet zo dat ik het ene betrekkingsidee met het andere kan ontkrachten, maar het is dat ik gemakkelijker van het geheel kan los laten wanneer ik er extra ideeën bij denk.

Laatst liep ik bv op straat een meisje tegenmoet en in de verte zag ik al dat ze me bekeek. Ik bekeek haar ook en zij lachte. Ik lachte terug, maar dacht bij mezelf dat ze me uitlachte omdat ze aan me kon zien dat ik een psychische stoornis heb, raakte hierdoor van stuk en liep maar snel door. Eenmaal thuis aangekomen hield dit me nog steeds bezig en werd bozer en bozer. Later vroeg ik mezelf nog eens waarom ze dit zo heeft kunnen doen bij mij en de tweede keer bedacht ik dat ze dit ook wel eens zou kunnen doen omdat ze me leuk vindt. Doordat deze 2e optie ook waar kan zijn, was ik in staat mezelf gerust te stellen omdat ik niet weet wat het antwoord is. Het 1e idee is dus niet ontkracht, want ik houd er nog steeds aan vast, omdat die ook nog steeds waar kan zijn, maar er is nu een soort van nuance (een wapen stil stand) waardoor ik de boosheid kan uit schakelen tot ik zeker weet waarom zij lachte.

Bij een waan heb ik er geen zin in om er aan vast te houden (en ik doe dit dus ook niet!), maar het over komt me zonder dat ik het wil. Die psychoses kwamen en ik was er niet klaar voor. Ik had er geen macht over en kon alleen maar wachten en hopen dat het over zou gaan. Ik bedacht dat niet zelf. Gelukkig ging het na enkele dagen over en pas een week later durfde ik er met anderen over te praten.

JWvdVeer

Ik heb een schizofrenische stoornis en vond dit een interessante vraagstelling.

Tja, een psychotische stoornis waaronder schizofrenie is wel iets anders dan een shizotypische persoonlijkheidsstoornis. Daar moet je wel even rekening mee houden. Al kan het wel samengaan. Maar wel een vrij duidelijke uitleg van het verschil tussen een betrekkingswaan en werkelijke waan.

Dido

Tja, een psychotische stoornis waaronder schizofrenie is wel iets anders dan een shizotypische persoonlijkheidsstoornis. Daar moet je wel even rekening mee houden.

Klopt. Voor alle duidelijkheid, Slaper, ik ga ervan uit dat je bedoelt dat het gaat om schizofrenie en dus niet om een schizotypische persoonlijkheidsstoornis? Al beschrijf je hier natuurlijk zowel een betrekkingswaan als een betrekkingsidee.

Maar wel een vrij duidelijke uitleg van het verschil tussen een betrekkingswaan en werkelijke waan.

Inderdaad! Ik vond het in elk geval een waardevolle bijdrage van je die je meestal niet zo duidelijk terug vindt in 'de boeken'. Dankjewel om ze te delen!

Dido

slaper

Ik ben gediagnostiseerd als schizofrenie. Eerst paranoide type, daarna rest type, en nog later ben ik "psychotisch door drugsgebruik" gediagnostiseerd, maar nu leid ik een terug getrokken bestaan zonder hulpverlening, en zonder medicijnen gebruik en zonder werk. Sommige professors hebben ook getwijfeld aan schizofrenie en dachten in de richting van een persoonlijkheidsstoornis. Zelf denk ik stps te hebben.

Stps-ers hebben net als schizofrenie patienten de zogenaamde negatieve symptomen.

Schizotypische persoonlijkheidsstoornis wordt ook wel eens randpsychotische persoonlijkheidsstoornis genoemd.

Wat mij precies mankeert kan ik niet zeggen, ik twijfel zelf ook, maar voel niet de behoefte om me nog verder te laten onderzoeken.

Ik zal nog een voorbeeld geven en dan mogen jullie je daar eens over uit laten:

Ik heb een zwarte buro stoel in m'n huis met wieltjes eronder. Maanden geleden als ik 's nachts in het donker door het huis liep en die stoel zag, vreesde ik dat die bezeten is en naar me toe kon komen rijden. Jaren geleden had ik dat ook wel eens en destijds besprak ik dit nog met zorgverleners, maar hun bezorgdheid vond ik akeliger dan mijn stoel. Ineens kreeg ik daar meer aandacht om en wist niet hoe ik van hun af kon komen. Terwijl ik maar met mijn probleem bleef zitten, liet ik hun eens hun gang gaan, maar kreeg nooit echte steun. Inmiddels ben ik mijn angst overwonnen en heb allerlei methoden gevonden om deze stoel onder controle te krijgen en ik kan gewoon met deze stoel in mijn huis blijven wonen, terwijl hulpverleners adviseerden om hem weg te doen.

Ik heb nu al jaren geen hulp meer van hun, maar ben intussen wel nog vaak bang geweest dat de stoel me kwam pakken. Ik ben gaan ontdekken dat wanneer ik deze stoel op bepaalde posities in me huis plaatste, ik er minder bang voor was en begon me af te vragen of ik niet gewoon onder de invloed van andermans bezorgdheid stond. Ook wanneer ik een berg kleren op deze stoel legde, had ik complete macht erover en had ik niet het gevoel dat ie me kon pakken. Nu ben ik de angst geheel overwonnen en beschouw deze stoel als een aanwinst in mijn huis, ik knuffel hem soms en heb hem mijn "12e vinger" genoemd. Ik mag hem nu graag, ik praat met hem (op dezelfde manier als met denkbeeldige vrienden dus ik weet dat ie me niet hoort en doe dit uit eenzaamheid) en hij heeft nu een ere plaats in mijn huis, zodat ie in het middel punt van de belangstelling staat.

Onwetend

Ik denk toch dat het onderscheid wat jullie maken tussen een 'betrekkingsidee' en een 'betrekkingswaan' niet met de mate van overtuiging te maken heeft.

'idee' betekent iets van 'denkbeeld'.

'waan' betekent iets van 'denkbeeld dat niet op de waarheid berust'.

het verschil zit hem dan dus in de vraag of al bepaald is of een bepaalde betrekking op de waarheid berust.

zo nee, dan is het een 'idee, zo ja, dan is het een 'feit' of een 'waan'.

De waarheid sowieso een moeilijk verhaal, maar dit heeft denk ik weinig met je overtuiging van de betrekking te maken.

(Of er is sprake van een door de wetenschap totaal verkeerd gekozen benaming, dat kan natuurlijk ook.)

Daarnaast wil ik mijn respect betuigen aan slaper voor z'n openheid en eerlijkheid.

Dido

Onwetend schreef:Ik denk toch dat het onderscheid wat jullie maken tussen een 'betrekkingsidee' en een 'betrekkingswaan' niet met de mate van overtuiging te maken heeft.

...

De waarheid sowieso een moeilijk verhaal, maar dit heeft denk ik weinig met je overtuiging van de betrekking te maken.

Heb je ook wetenschappelijke bronnen die dit ondersteunen?

(Of er is sprake van een door de wetenschap totaal verkeerd gekozen benaming, dat kan natuurlijk ook.)

Bedoel je hiermee dat jij vindt dat bovenvermelde wetenschappelijke bronnen het verkeerd voorhebben omdat je enkel afgaat op wat jouw taalgevoel je aangeeft of zelfs het AN daarover zou zeggen en niet op wat daarvan omschreven is in de psychologische vakliteratuur?

Dido

Onwetend

idee ideeën1 het, de; o en v het beeld dat de geest zich van iets heeft gevormd: de marxistische ~ 2 het; o in de geest gevormde voorstelling; denkbeeld: hij houdt er rare ~ën op na; geen ~! ik weet het niet 3 het; o mening 4 het; o inval, plan

waan de; m wanen gedachte die niet op waarheid berust, onjuiste mening

Allebei volgens de Dikke vanDale. Uiteraard ga ik niet uit van m'n eigen taalgevoel, dat zou wat kortzichtig zijn.

Dido

Tja, Onwetend, deze bron van jou is natuurlijk niet veel waard als het gaat om wetenschappelijke literatuur over de psychologie. Als in internationale literatuur is afgesproken wat er verstaan wordt onder een betrekkingsidee en onder een betrekkingswaan, dan zal elke wetenschapper/ psycholoog zich daar best aan houden. Wat de 'Dikke Vandale' dan daarover zegt is maar bijzaak. Zo gaat dat met vakterminologie. En dat is niet enkel zo bij de psychologie, maar dat is zo voor elke wetenschappelijke discipline.

Dido

JWvdVeer

Ik ben gediagnostiseerd als schizofrenie. Eerst paranoide type, daarna rest type, en nog later ben ik "psychotisch door drugsgebruik" gediagnostiseerd, maar nu leid ik een terug getrokken bestaan zonder hulpverlening, en zonder medicijnen gebruik en zonder werk. Sommige professors hebben ook getwijfeld aan schizofrenie en dachten in de richting van een persoonlijkheidsstoornis. Zelf denk ik stps te hebben. (...)

Afgezien daarvan kun je het ook allebei hebben natuurlijk. Het hebben van psychoses is zeker niet iets wat specifiek is voor schizotypische persoonlijkheidsstoornis. De provocatie door drugsgebruik doet daar niet aan toe of af. Verbaast me dat ze daar nog een aparte diagnose voor in het leven hebben geroepen (drugsgebruik komt bij schizofrenie meer dan gemiddeld voor, differentiatie tussen de oorzaken `drugs` of `schizofrenie` is dan eigenlijk vrijwel ondoenlijk mede omdat drugs een psychotische episode uitlokt (de drempel is zogezegd verlaagd)).

Als ik je verhaal zo lees heb je zowel betrekkingswanen als paranoide wanen. Dat past meer bij schizofrenie dan bij stps. Ik mis eerlijk gezegd een beetje het schizotypische in je, desondanks zeer indrukwekkende en open, verhaal (m.n. op cognitieve vlak). Maar ik heb je niet zelf gesproken o.i.d., dus vanaf hier kan ik dat niet al te sterk beoordelen.

Daarnaast wil ik mijn respect betuigen aan slaper voor z'n openheid en eerlijkheid.

Exact, daar sluit ik mij direct bij aan. Het voeg een extra dimensie toe aan dit topic als iemand met persoonlijke ervaring hier wat over zegt.

het verschil zit hem dan dus in de vraag of al bepaald is of een bepaalde betrekking op de waarheid berust.

zo nee, dan is het een 'idee, zo ja, dan is het een 'feit' of een 'waan'.

Tja, dan heb ik vrijwel elke dag wanen en eigenlijk zelden ideeën. Als ik iets probeer te verklaren en ik verzin een nieuwe theorie/hypothese, dan is de kans heel groot dat deze niet waar is. Daarnaast moet je ook in het oog houden dat dit een irreële eis is. Van veel dingen kun je namelijk niet achterhalen of iets een feit is of niet (zijn religieuze mensen dan ook allemaal schizotypisch?). Daarom wordt in de psychiatrie altijd gekeken naar de context waarin de persoon staat. Als iemand met Lonsdale rondloopt en het er over heeft dat ie bedreigd wordt door de onderwereld, maar ondertussen orhtodox moslim beweert te zijn. Dan moet er toch ergens een rood lampje gaan branden. Wanneer echter hetzelfde gebeurt bij de Hells Angels, of iemand die werkelijk malafide is. Dan zou het verhaal best wel eens op de realiteit kunnen berusten.

Wetenschapsforum

Laatste berichten

Nieuwsberichten

Kenmerk schizotypische persoonlijkheidsstoornis

Kenmerk schizotypische persoonlijkheidsstoornis

Re: Kenmerk schizotypische persoonlijkheidsstoornis

Re: Kenmerk schizotypische persoonlijkheidsstoornis

Re: Kenmerk schizotypische persoonlijkheidsstoornis

Re: Kenmerk schizotypische persoonlijkheidsstoornis

Re: Kenmerk schizotypische persoonlijkheidsstoornis

Re: Kenmerk schizotypische persoonlijkheidsstoornis

Re: Kenmerk schizotypische persoonlijkheidsstoornis

Re: Kenmerk schizotypische persoonlijkheidsstoornis

Re: Kenmerk schizotypische persoonlijkheidsstoornis

Re: Kenmerk schizotypische persoonlijkheidsstoornis

Re: Kenmerk schizotypische persoonlijkheidsstoornis

Re: Kenmerk schizotypische persoonlijkheidsstoornis

Re: Kenmerk schizotypische persoonlijkheidsstoornis

Re: Kenmerk schizotypische persoonlijkheidsstoornis