Politieke partijen doen vaker wat ze beloven dan gedacht

Moderator: Astro

Reageer
Gebruikersavatar
Berichten: 3.135

Politieke partijen doen vaker wat ze beloven dan gedacht

In verkiezingstijd doen politieke partijen altijd veel mooie beloftes. Maar houden zij zich daar wel aan, eenmaal op het pluche? Vaak wordt gedacht van niet, maar de Nederlandse kiezer zou best wat tevredener mogen zijn. Dat blijkt uit het onderzoek van promoverend politicoloog Tom Louwerse.


Politieke systeem

De belangrijkste onderzoeksvraag in het proefschrift van Louwerse, is of het politieke systeem van een land invloed heeft op de mate van overeenstemming tussen de standpunten van de partijen voor en na de verkiezingen. Louwerse bekeek daarvoor de Nederlandse politiek, die een consensusdemocratie kent, en vergeleek die met de Engelse situatie, een meerderheidsdemocratie. Met behulp van computeralgoritmes maakte Louwerse analyses van verkiezingsprogramma’s en parlementaire debatten in zes parlementaire periodes sinds de Tweede Wereldoorlog.


Keiharde oppositie

Hoewel over het algemeen wordt aangenomen dat het Engelse systeem het beter doet, blijkt dit toch niet zo te zijn. Louwerse: ‘Omdat er in het Verenigd Koninkrijk maar één regeringspartij is, denkt men vaak dat die makkelijk haar geplande beleid kan doorvoeren. Maar de oppositie gaat overal keihard tegenin, ze stemmen sowieso tegen vrijwel alles waar de regering vóór is, in de hoop bij de volgende verkiezingen gekozen te worden. Daardoor verloochent de oppositie vaak haar eigen verkiezingsstandpunten. Ook is de Britse regeringspartij vaak gematigder dan gedacht, waardoor de vervulling van het partijmandaat in het Verenigd Koninkrijk lager uitvalt.’


Invloed van coalitievorming

In Nederland liggen de verhoudingen anders. Hier heeft de coalitievorming de meeste invloed op het beleid. En oppositiepartijen moeten ook onderling concurreren en kunnen daarom niet zomaar tegen alles zijn. ‘In Nederland’, aldus Louwerse, ‘heeft de coalitievorming de grootste verstorende invloed op het partijmandaat, maar die is niet zo groot als gedacht. Als we naar het totale plaatje kijken, zien we dat Nederlandse partijen het net zo goed doen als hun Britse tegenhangers.’


Populistische partijen

Louwerses onderzoek toont tevens aan dat sinds de jaren ’50 van de vorige eeuw de partijen en campagnes sterk zijn veranderd. Het is niet meer vanzelfsprekend dat alle arbeiders op de PvdA stemmen, en alle christenen op een christelijke partij. Partijen richten zich vandaag de dag op alle kiezers. Hierdoor wordt vaak gezegd dat partijen niet meer programmatisch gemotiveerd zijn, maar zoveel mogelijk zetels en politieke functies willen verwerven. Louwerse: ‘Een mogelijke reactie daarop zijn de opkomende (rechts)populistische partijen, die veelal beweren dat de traditionele partijen niet meer geïnteresseerd zijn in het vertegenwoordigen van de kiezer en niet doen wat zij beloven. De resultaten van mijn onderzoek nuanceert dat beeld.’


Teleurgesteld

Betekent dit alles dus dat de Nederlandse kiezer niet zo moet klagen? Louwerse: ‘Natuurlijk mag iedereen op individuele punten teleurgesteld zijn in een partij. Maar sommige mensen zeggen wel erg makkelijk dat het allemaal bedrog is. Uiteindelijk valt dat dus best mee.’


Bron:

Universiteit Leiden


Wetenschappelijke publicatie:

T. P. Louwerse: Political parties and the democratic mandate
Heb je interesse in journalistiek? Wij zoeken versterking! Speurwerk, deel van het team, meer weten: klik.

Reageer