Wetenschapsforum

Kinderen die in de baarmoeder meer aan testosteron zijn blootgesteld, zijn later minder consequent in het gebruiken van hun linker- of rechterhand. Iemands handvoorkeur is gerelateerd aan de taakverdeling in het brein. Slechte scheiding van taken tussen de twee hersenhelften is bij taalfuncties gerelateerd aan stoornissen als dyslexie.


’Ben je links- of rechtshandig?’ Dan noem je waarschijnlijk de hand waarmee je schrijft. Maar is dat ook de hand waarmee je een lepel ronddraait in de thee? Of een deksel opendraait? Of waarmee je je tandenborstel vasthoudt? Als je antwoord op dit soort vragen wisselend is, dan bestaat de kans dat je voor je geboorte bent blootgesteld aan grote hoeveelheden testosteron.

Psycholoog Jessica Lust liet 65 kinderen van 6 jaar oud onder meer een rondje tekenen, een bal ver weg gooien, op een blokje timmeren met een hamer, iets uitgummen, een vel doorknippen, een limonadebeker oppakken en de wijzer van een klok draaien. De onderzoeker had van al deze kinderen een overzicht van testosteronniveaus, verkregen uit vruchtwaterpuncties. Zo kon ze nagaan hoe consequent de kinderen waren in hun handvoorkeur, en in hoeverre dat samenhing met hun testosterongehalte.


Verwerking

Lust ontdekte dat het tegelijkertijd uitvoeren van twee taken niet beter gaat wanneer ze verwerkt worden in twee hersenhelften in plaats van in één hersenhelft. In het experiment gaven de onderzoekers 71 proefpersonen twee taken om tegelijkertijd uit te voeren. Ze moesten zoveel mogelijk woorden beginnend met een bepaalde letter verzinnen terwijl ze in een rijsimulator zo netjes mogelijk de kortste route reden. Door middel van ultrasound, geluid dat buiten het menselijk gehoorbereik valt, kon de onderzoekster de bloedstroomsnelheid in beide hersenhelften meten. Een verschil in toename van die snelheid tijdens een taak laat zien welke hersenhelft het meest actief is. Normaal gesproken is de linkerhersenhelft meer betrokken bij het uitvoeren van taken die betrekking hebben op taal. De rechterhersenhelft is daarentegen vaker betrokken bij ruimtelijke taken, zoals het vinden van de weg. Voor linkshandigen bleek deze verdeling in 11% van de gevallen andersom. Het is echter ook mogelijk dat beide taken in één hersenhelft worden uitgevoerd. Uit het onderzoek bleek dat dat net zo efficiënt werkt, in tegenstelling tot wat werd verwacht op basis van onderzoek bij dieren.


Niet als dieren

Dieren die taken als het vinden van eten en in het in de gaten houden van een roofvijand in twee verschillende hersenhelften verwerkten, blijken wel efficiënter bezig te zijn. ‘Mogelijk was breinlateralisatie, het verdelen van taken in het brein, voordelig in tijden dat er nog bijna geen communicatie mogelijk was tussen beide hersenhelften,’ verklaart de onderzoekster. ‘Tegenwoordig is dit anders: bij de huidige mens zijn hersenhelften met elkaar verbonden via de zogeheten corpus callosum.’ Lust promoveert op donderdag 15 september aan de Rijksuniversiteit Groningen.


Bron:

NWO


Wetenschappelijke publicatie:

Jessica M. Lust and Reint H. Geuze, Cornelieke Van de Beek, Peggy T. Cohen-Kettenis, Anke Bouma en Ton G. G. Groothuis: Differential Effects of Prenatal Testosterone on Lateralization of Handedness and Language