In docentenhandleidingen staan vaak ook de bekende demoproeven. En inderdaad, de linke-soep-site (zie bovenin deze thread) is niet te veronachtzamen.
De ammoniakfontein is ook wel een mooie en bekende proef.
Voor wie het weten wil (doe het zelf altijd zoals hier beschreven, dus het lukt ook buiten het papier om):
vul een droge (!!!) rondbodemkolf van 250 mL met ammoniakgas. Je kunt dat bijvoorbeeld maken door ca 10 mL huishoudammonia in een hoge maatcilinder (bijv 100 mL) toe te voegen aan een paar gram vast NaOH (niet inademen!) en het op te vangen in de rondbodemkolf, die je daarna afsluit.
Zorg voor een dubbeldoorboorde stop die op de rondbodemkolf past. Steek door het ene gat een glazen buisje (of klein buisje met een slangetje er onderaan) en door het andere gat een pasteurpipet o.i.d. met een beetje water erin. Hang de rondbodemkolf omgekeerd op aan een statief (fiepje pasteurpipet hangt dan naar onderen).
Hang de buis of de slang in een bekerglas met een kleurloze FFT-oplossing. Andere indicatoren kunnen vast ook mooie effecten geven, heb ikzelf nog alleen nooit gedaan.
Spuit het pipetje leeg in de rondbodemkolf met het ammoniakgas erin. Het gas lost op in het beetje water en er ontstaat onderdruk, waardoor de FFT-oplossing omhoog wordt gezogen. Daardoor spuit er een roze fontein (vanwege het ammoniakgas wordt de fontein basisch en dus gekleurd) in de rondbodemkolf leeg. Het spuiten duurt enkele seconden met deze opstelling. Als je het groter uitvoert, kan het wellicht nog aanschouwelijker zijn (langer durende fontein).
Met een niet-droge kolf mislukt het zeker (gas lost dan al op in de druppels). Ook zorg ik er altijd voor, dat ik het ammoniakgas niet te ver van tevoren maak. Het blijft in een afgesloten kolf zeker 10 minuten goed, misschien ook wel veel langer (als je het goed afsluit in theorie oneindig, maar de term "in theorie" en de praktische werkelijkheid van demoproeven gaan niet altijd samen
), maar dat heb ik nog nooit uitgeprobeerd.
Ik heb kennisgenomen van deze proef door een NVOX-artikel, dus ere wie ere toekomt. In de NVOX (= blad van de NVON, kortweg de vakvereniging voor betadocenten) staan wel vaker demonstratieproeven.
