Cocosolie: waarom vloeibaar?

Moderator: ArcherBarry

Berichten: 9

Cocosolie: waarom vloeibaar?

Vetten zijn esters van vetzuren en glycerol. Wanneer deze vetzuren onverzadigdheden bevatten (cis) gaan ze een 'knik' vertonen en buigen ze af. Daardoor zal de interactie tussen de vetzuren sterk verminderen waardoor de vetten ipv vast vloeibaar zullen zijn.

Tot zover is het mij duidelijk.

Nu begrijp ik niet :oops: waarom cocosolie (volledig verzadigd) dan toch een olie is?

Is er een slimmerik die dit wel weet?

Gebruikersavatar
Berichten: 4.771

Re: Cocosolie: waarom vloeibaar?

Je verhaal is juist, in zoverre dat oliën als kokosolie, olijfolie, palmolie, etc. een mengsel zijn van vetten en (onveresterde) vetzuren.

Kokosolie bestaat voor meer dan 50 % uit laurinezuur, een verzadigd vetzuur met 12 C-atomen en vloeibaar.

Volgens mij is kokosolie toch vloeibaar omdat de vetten opgelost zijn in de laurinezuur (waar het voor het grootste deel uit bestaat). Laurinezuur is met 12 C-atomen een licht zuur en dus vloeibaar.

Zelfs palmitinezuur (verzadigd, 16 C-atomen) is nog vloeibaar. Palmitinezuur zit veel in palmolie.

Berichten: 9

Re: Cocosolie: waarom vloeibaar?

Ah Bedankt!

Maar wat ik geleerd heb, is dat verzadigde vetten ALTIJD (behalve in dit geval dus) vast zijn. Waarom is een korte keten dan vloeibaar?

Berichten: 88

Re: Cocosolie: waarom vloeibaar?

doordat er minder vanderwaals interacties tussen de atomen zijn. Het kost dan dus minder energie om ze uit elkaar te halen.

Berichten: 9

Re: Cocosolie: waarom vloeibaar?

Maar Van der Waals interacties zijn toch niet erg sterk? Is dat wel krachtig genoeg?

Gebruikersavatar
Berichten: 4.771

Re: Cocosolie: waarom vloeibaar?

Verzadigde vetten zijn misschien wel altijd vast. Maar, zoals jij zelf al zei: vetten zijn esters tussen glycerol en vetzuren.

Kokosolie bestaat niet alleen uit vet. Het bestaat voor het grootste deel zelfs uit onveresterd vetzuur (laurinezuur). En dat is vloeibaar, omdat het smeltpunt lager is dan kamertemperatuur. De andere stoffen (vetzuren en vetten en nog wat stoffen) zijn hierin opgelost.

Overigens is het belangrijk de temperatuur te noemen waarover je praat. Ik neem aan dat je over kamertemperstuur praat.

Olijfolie is vloeibaar. Het bestaat voor het grootste deel uit oliezuur (enkelvoudig onverzadigd), met een smeltpunt van 15,3 °C. Olijfolie stolt zelf in de koelkast en dan is het dus in jouw bewoordingen een vast ´vet´, maar wel voor het grootste deel onverzadigd.

Ossewit (om te frituren) bestaat voor het grootste deel uit verzadigd (dierlijk) vet (echt vet, weinig vetzuren). Dat is bij kamertemperatuur vast.

Berichten: 2.035

Re: Cocosolie: waarom vloeibaar?

Het gaat er om of de moleculen voldoende energiewinst kunnen boeken door in een kristalstructuur te gaan liggen.... en die energie-functie is dan weer een combinatie van apolaire (Van der Waals) en polaire (bijv. h-bruggen) interacties :oops:

Bij vooral kleine en middelmatig tot zeer polaire moleculen zijn er al zoveel interacties in de vloeibare fase dat er geen energie-winst valt te halen door allemaal naast elkaar te gaan liggen.... en daarom blijven ze vloeibaar!

Relatief grote moleculen hebben weinig bewegingsvrijheid, en kunnen dus in de vloeibare fase weinig gunstige interacties aangaan... er is dan een grote drijvende kracht om naast elkaar te gaan liggen en zo de (Van der Waals) interacties te maximaliseren; ze kristalliseren dus uit 8-[

Berichten: 1.379

Re: Cocosolie: waarom vloeibaar?

The Herminator kan er aan toevoegen bij zijn tweede opmerking dat bij betrekkelijk kleine moleculen als die van glycerol de kristallisatie ook niet lukt omdat de moleculen steeds in de war raken door die vele interacties tussen de vele -OH groepen. En dan ontstaat er een visceuse glas-achtige toestand met een wanorde die zich niet meer kan herstellen. Theoretisch zal er wel een toestand van laagste energie uit te rekenen zijn maar de vraag is of de moleculen de weg er naar toe kunnen vinden in dat doolhof van mogelijkheden.

Zelfs bij de kristallisatie van metalen met hun eenvoudige atomaire opbouw van het kristalrooster speelt dit probleem. Als het daarbij te snel gaat, bijvoorbeeld via een te snelle afkoeling, ontstaan zogenaamde kinetische texturen met heel veel roosterfouten. Die kun je grotendeels herstellen door naverhitten vlak onder het smeltpunt c.q. stolpunt (herstelgloeien of recovery).

Maar bij het vast worden van vetten zie ik dat herstellen van aanvankelijk gemaakte fouten nog niet zo zitten. Ik vermoed eerder dat er bij vaste vetten, net als bij polymeren, delen met orde en delen met wanorde naast elkaar bestaan. En dat eenmaal gemaakte fouten praktisch niet meer door het materiaal zelf hersteld kunnen worden.
Uitleggen is beter dan verwijzen naar een website

Berichten: 2.035

Re: Cocosolie: waarom vloeibaar?

Maar bij het vast worden van vetten zie ik dat herstellen van aanvankelijk gemaakte fouten nog niet zo zitten. Ik vermoed eerder dat er bij vaste vetten, net als bij polymeren, delen met orde en delen met wanorde naast elkaar bestaan. En dat eenmaal gemaakte fouten praktisch niet meer door het materiaal zelf hersteld kunnen worden.
Klopt helemaal: dit zijn zogenaamde "amorfe" en "kristallijne" domeinen, en in heel veel co-polymeren wordt gebruik gemaakt van het naast elkaar voorkomen van de totaal verschillende eigenschappen van deze domeinen......

Vanaf een bepaalde ketenlengte (en dat geldt voor zowel vetzuren als oligo- en polymeren) kan je inderdaad m.b.v. temperatuur weinig tot niets meer veranderen, omdat er simpelweg te weinig vrij volume aanwezig is om de ketens zich te laten herrangschikken! :oops:

Berichten: 9

Re: Cocosolie: waarom vloeibaar?

Oké, het wordt steeds een stukje duidelijker. Maar ik ben nog niet klaar:).

* De vetzuurketen bestaat toch alleen uit koolstoffen en waterstoffen? Hoe zou deze dan waterstofbruggen kunnen aangaan?

* Dit soort ketens kan toch alleen maar Van de waals interacties aangaan? Uitgezonderd de CH2-O-C=O dan, waar wel dipolen aanwezig zijn. R

Dus naar mijn idee kan een vetzuurkten ALTIJD alleen maar Van de Waalsinteracties aangaan, ook de korte. Dat zou dan dus niet verklaren waarom dit bij cocosolie anders werkt....

Wáár zit mijn denkfout?

Berichten: 2.035

Re: Cocosolie: waarom vloeibaar?

Je maakt geen denkfout, maar alleen een leesfout :oops:

Een vetzuurketen kan inderdaad geen waterstof-bruggen vormen. Mijn voorbeeld was bedoeld om aan te geven welke interacties er in het algemeen een rol spelen bij het al dan niet uitkristalliseren van een stof.....

Bij (zuivere!) vetzuren kunnen alleen Van der Waals interacties plaatsvinden, en het al dan niet vast/vloeibaar zijn wordt dus volledig bepaald door de bewegingsvrijheid van de moleculen, en is daarmee uitsluitend temperatuur-afhankelijk.

en dan je "leesfout": al deze verhalen (ook jouw aanvankelijke verhaal over rechte en geknikte vetzuren) gaan op voor zuivere verbindingen, echter, zoals Marjanne al verteld heeft, kokosolie is een mengsel van vele verbindingen! Voor zo'n mengsel is niets zinnigs te zeggen over soorten en aantallen interacties.... en dus ook niet over het al dan niet vast zijn bij een bepaalde temperatuur! 8-[

Berichten: 1.122

Re: Cocosolie: waarom vloeibaar?

The Herminator schreef: Een vetzuurketen kan inderdaad geen waterstof-bruggen vormen...

Bij (zuivere!) vetzuren kunnen alleen Van der Waals interacties plaatsvinden, en het al dan niet vast/vloeibaar zijn wordt dus volledig bepaald door de bewegingsvrijheid van de moleculen, en is daarmee uitsluitend temperatuur-afhankelijk.
Bij vetzuren kunnen alleen Van der Waals interacties plaats vinden? Doel jij op vetzuren gekoppeld aan glycerol (vet)? Een vrij vetzuur kan, lijkt mij, toch wel degelijk H-bruggen vormen, of?

Berichten: 2.035

Re: Cocosolie: waarom vloeibaar?

Klopt, maar we hadden het over vetzuur-ketens :oops:
De vetzuurketen bestaat toch alleen uit koolstoffen en waterstoffen? Hoe zou deze dan waterstofbruggen kunnen aangaan?

* Dit soort ketens kan toch alleen maar Van de waals interacties aangaan?
Een vetzuurketen kan inderdaad geen waterstof-bruggen vormen...
Polaire eindgroepen zijn een ander verhaal, maar het kristallisatie-gedrag van (langere) vetzuren wordt bepaald door de koolwaterstof-ketens.....

Berichten: 9

Re: Cocosolie: waarom vloeibaar?

:oops: Aaah, dáár had ik overheen gelezen!! Het is dus een mengsel van verschillende vetzuren én niet-vetzuren!

Dus als ik die vraag op mijn examen krijg moet ik iets vertellen in de trant van:

Omdat kokosolie een mengsel van verschillende verbindingen, waaronder vetzuren, is. Welke verbindingen is niet precies te zeggen. Omdat deze verbindingen verschillende interacties aan kunnen gaan met bijvoorbeeld het solvent zal er geen energiewinst te behalen zijn door de vetzuurketens naast elkaar te leggen en deze dmv Van de Waalsinteracties daar te houden.

Het feit dat er geen onverzadigde bindingen aanwezig zijn maakt daarvoor geen verschil. Deze zijn alleen bij zuivere vetzuren perse noodzakelijk om een vetzuur af te buigen en de interacties te verbreken waardoor het vet dan vloeibaar (olie) is.

Kokosolie kan dus vloeibaar zijn bij kamertemperatuur.


8-[ Ben ik dan op de juiste weg?

Berichten: 2.035

Re: Cocosolie: waarom vloeibaar?

Redelijk op de juiste weg, maar waar je nu opeens "het solvent" vandaan haalt? :oops:

We hebben het steeds over zuivere verbindingen, en mengsels van zuivere verbindingen, en niet over oplossingen!

Het gaat er om dat in een mengsel van verbindingen er te veel verschillende interacties plaatsvinden, waardoor moleculen van hetzelfde soort niet de kans krijgen om zich ordentelijk te rangschikken; het laatste zou aanleiding kunnen zijn tot vast worden (kristallisatie).....
Deze zijn alleen bij zuivere vetzuren perse noodzakelijk om een vetzuur af te buigen en de interacties te verbreken waardoor het vet dan vloeibaar (olie) is.
Ze zijn niet "noodzakelijk", maar de reden dat onverzadigde vetzuren veel hogere smeltpunten hebben dan overeenkomstige verzadigde vetzuren!

Reageer