gepolymeriseerde (walnoot)olie

Moderator: ArcherBarry

Forumregels
(Middelbare) school-achtige vragen naar het forum "Huiswerk en Practica" a.u.b.
Zie eerst de Huiswerkbijsluiter
Berichten: 10

gepolymeriseerde (walnoot)olie

Ik ben olieverf schilder en zit met een technische vraag.

Ik heb een tweedehands 'magnetic stirrer met hotplate' gekocht, met daarbij een Erlenmeyer fles.

Een Amerikaanse collega veranderd de structuur van olie door bv. walnootolie, of lijnzaadolie (waarmee geschilderd kan worden)

op de hotplate/stirrer voor 24 tot 72 uur (of langer) te verhitten op ong. 100C/120C. Hij maakt daarmee een zogenaamde pre-gepolymeriseerde olie, die van structuur langer wordt, meer diepte geeft en sneller droogt met een sterkere laag en glans.

Dit is wat ik ook wil gaan doen. Nu wil ik ook 'gepolymeriseerde' (ook wel StandOlie of Heat Bodied olie genoemd) gaan proberen te maken.

Naar dat ik weet doet de industrie dat door de olie naar 300C te verhitten in vacuüm ketels. Ik denk dat als ik de olie tot 300C verwarm de olie zal gaan roken omdat ik hem waarschijnlijk over z'n 'smoking point' heen til. En die Erlenmeyer mag ik niet afsluiten naar ik aanneem omdat dan de boel gaat klappen.

Heeft iemand een idee of tip hoe ik dit op die hotplate/stirrer op een eenvoudige manier kan doen?

Kan ik ook de olie tot 300C verhitten in de Erlenmeyer fles, want wat is nou het voordeel dat dit vacuüm gedaan wordt? Het is eigenlijk belangrijk dat de olie zo min mogelijk verdonkerd.

Graag natuurlijk ook andere tips over polymeriseren en pre-polymeriseren, alles is welkom! Wat voor leuke trucks zou ik nog uit kunnen halen met wat ik heb, om de olie te veranderen.

(Ik werk met walnoot olie, bestemd voor consumptie die ik verder reinig van onzuiverheden door op water te zetten. (Een van de methodes die de oude meesters gebruikte.) De scheidingslijn tussen water en olie trekt de verontreiniging (mucilage) uit de olie aan. De industrie gebruikt alkali-reiniging methodes waar ik geen gebruik van wil maken. Deze olie kan normaal in de kunstschilder winkel gekocht worden maar droogt tragen door deze chemische reiniging. Ik beschrijf even waar ik zoal mee bezig ben!)

Als jullie tips, of ideeën hebben, dan hoor ik het graag!

Gebruikersavatar
Berichten: 560

Re: gepolymeriseerde (walnoot)olie

Het voordeel van het werken onder vacuum is dat je geen lucht aanwezig hebt. Mede is het zo dat het kookpunt van je olie wat wordt verlaagt.

Toch vind ik het geen wat je thuis wil doen best riskant. Weet je zeker dat het niet goedkoper (laat staan veiliger) is om het gewoon kant en klaar te kopen?

Berichten: 10

Re: gepolymeriseerde (walnoot)olie

Je bedoeld dat je het riskant vindt dat ik ga verhitten tot 300C? Ja, dat is iets wat ik denk ook niet binnenshuis wil doen, want ik ben nogal een oud wijf wat betreft dit soort experimentjes. Mede omdat ik geen enkele achtergrond heb in de chemie. Ik kan met een verlengsnoer het ook buiten proberen.. Ik heb het gevoel dat ik hem ook maar een uur of wat op die temperatuur wil houden. Ik heb werkelijk geen idee wat er met die olie gebeurd! Lijkt me wel aardig om eens te proberen, maar dan buiten, en natuurlijk geen gevaar voor uit elkaar spatten, want daar ben ik wel bang voor. Weet iemand tot hoe hoog je zo'n Erlenmeyer kunt verhitten? Of is dit glas soieso bestand tegen hoge temperaturen?

Gebruikersavatar
Berichten: 11.177

Re: gepolymeriseerde (walnoot)olie

Ik denk dat je ongeveer hetzelfde kunt verwachten als wat in een frietenpan gebeurt. Daar verwarm je het vet zelfs tot bijna 200 °C. Pyrexglas is gemaakt om tot hoge temperaturen te gaan zonder er echt wat van te merken. Laat het echter wel uit zichzelf afkoelen en niet geforceerd koelen door hem ineens in water onder te dompelen ofzo.

300 graden is echter geen goed idee. Als het toch gaat op die gereduceerde temperatuur en dan voor 1 tot 3 dagen, kun je een wat hogere temperatuur, bijvoorbeeld 170 graden ofzo kiezen.

Zie je overigens echt iets met de olie gebeuren als deze omgezet is? Als je bijvoorbeeld je eigen walnootolie en de olie die je bij de zaak houdt naast elkaar houdt, zie je dan kleurverschillen ofzo?

Berichten: 63

Re: gepolymeriseerde (walnoot)olie

Ter info,

Het is niet raadzaam om zelf standolie te maken.

Gezien de temperatuur die u wilt bereiken is een 'magnetic stirrer met hotplate' niet voldoende. Er is meer voor nodig namelijk een verwarmingsmantel met temperatuur begrenzer. Het is niet raadzaam om dit in erlenmeyers te proberen.

Als je het toch wilt doen net als uw amerikaanse collega, doe het dan op dezelfde manier.

Maar wellicht is het beter om deze standolie gewoon te kopen in de schilderspeciaalzaak. Of even zoeken met google op heat bodied oil.

Gebruikersavatar
Berichten: 560

Re: gepolymeriseerde (walnoot)olie

Overigens we (Ghans en ik) hebben even gezocht op internet naar de kostprijs van dit goedje. Het kost $9,45 per kwart liter dus ik zou mij de gevaren van deze proef niet op de hals halen.

Zoals ik al zei wanneer je met die hoge temperaturen gaat werken is het gevaarlijk. Wanneer je dan onder vacuum zou gaan werken (zoals beschreven bij de normale manier van maken) is de staat van je glaswerk ook nog eens van enorm belang (wanneer er ook maar een klein chipje/scheurtje is kan implosie voorkomen onder vacuum).

Dan heb je nog dat je aangeeft dat de olie niet te bruin mag worden, als je dit wil kunnen doen denk ik dat je redelijk goed regelbare verwarming nodig hebt.

Berichten: 10

Re: gepolymeriseerde (walnoot)olie

Bedankt voor de reacties!

Ok, duidelijk, dan ga ik niet tot 300C verwarmen. Ik wist ook niet of het zou kunnen met wat ik in huis heb, was er al een beetje bang voor.

Maar ik kan aannemen dat ik zonder problemen wel met de hotplate/stirrer en de Erlenmeyer prima de olie tussen de 90 a 120C kan verwarmen toch? (Dit is wat mijn collega doet, hij verwarmt de olie op 250F, dat is 120C, en doet dit een aantal dagen.)

Het is voor mij een beetje nieuw deze apparatuur en methode, maar ik kan op deze manier walnoot olie op mijn manier bewerken, wat ik erg interessant vind om te doen.

Gebruikersavatar
Berichten: 11.177

Re: gepolymeriseerde (walnoot)olie

Dat kan gewoon. Let er wel op dat alle brandbare stoffen eromheen weg zijn, dat de plaat op een stabiele ondergrond staat en dat je de erlenmeyer niet per ongeluk kan omstoten. Beste is als je deze vast kan zetten op een statief ofzo.

Daarbij, als je de temperatuur zo laag als dit houdt, dat je dan veel minder kans hebt dat de olie je verbrandt, wat dus voor die donkere verkleuring zorgt.

Berichten: 63

Re: gepolymeriseerde (walnoot)olie

Ik sluit me bij FsWd aan.

Succes ermee en leuk om eens iemand te zien die eerst denkt en informatie vergaat, en dan besluit wat hij gaat doen.

Berichten: 10

Re: gepolymeriseerde (walnoot)olie

Bedankt iedereen!

Voor wie geïnteresseerd is, hier een stukje informatie over wat ik precies wil gaan doen, d.w.z. het langzaam verhitten van de olie voor een aantal dagen om een pre-gepolymeriseerde olie te maken;

"Heat pre-polymerization has several effects on the oil. Drying properties are improved and are further enhanced by the addition of metal salts (usually those of lead) during the process. The refractive index of the oil is increased, thus reducing light scattering at the pigment-medium interface and thereby increasing the saturation of the pigment colour; the paint film may also have a glossier appearance. The pigment is less liable to sink in the oil film, which itself decreases less in volume than a conventional oil film, reducing the amount of wrinkling that may occur. White paints appear less discoloured because, as the polyunsaturated fatty acids initially present in the paint film are destroyed by the formation of carbon-carbon single bonds, there is less scope for the formation of chromophoric and auxochemic groups, the presence of which give the yellow appearance to the film." From Rembrandt and his Circle: Seventeenth-Century Dutch Paint Media Re-Examined by Raymond White and Jo Kirby. National Gallery Technical Bulletin volume 15.

Gebruikersavatar
Berichten: 11.177

Re: gepolymeriseerde (walnoot)olie

Ga je die metaalzouten er ook in doen of laat je dat achterwege? In de tekst spreekt men nl over loodzouten.

Berichten: 63

Re: gepolymeriseerde (walnoot)olie

Je kunt hetzelfde trucje uithalen met ander zouten, en dan met name cobalt zouten. Deze worden vaak in schildersverf voor op houten kozijnen en deuren gebruikt. Er zijn ook andere combinaties bekend zoals Zr en Ca zouten.

Deze zijn onder de naam siccatieven bekend bij de groothandel.

Berichten: 10

Re: gepolymeriseerde (walnoot)olie

Nee, ik ga geen litharge of iets dergelijks toevoegen, alhoewel dat in het verleden door de Oude Meesters veelvuldig is gebruikt. Ik maak af en toe gebruikt van vloeibaar lood; lead naphthenate. Cobalt is voornamelijk een oppervlakte droger, lood droogt de verflaag van buiten en binnen. Hetzelfde geldt ook voor walnoot olie, lijnzaad olie droogt veel sneller aan de oppervlakte, walnoot olie droogt beter door en door. (Walnoot werd veel in de Renaissance gebruikt, de Mona Lisa is met walnoot olie geschilderd.)

Met Cobalt drogers moet je in het schilderproces heel voorzichtig mee zijn, anders krijg je craquelé.

Ik werk ook veel met loodwit (cremserwit), gemaakt van loodcarbonaat. Droogt erg snel. Dat moet je echt in een speciaalzaak halen, want dank zij die Europese lood-embargo zijn producten op basis van lood bijna onvindbaar geworden. Die vloeibare lood haal ik uit Amerika, hier heb je alleen maar spul op basis van Cobalt & zinc octoate o.i.d. Je kunt veel trucjes met lood in olie uithalen, maar ik ga niet zitten rotzooien met giftige poeders en dampen, daar moet je echt de juiste ruimte en voorzorgsmaatregelen voor hebben. Ik heb een tijdje geleden met lood metaal van glas-in-lood ramen iets gedaan. Ik sloeg dat plat met een hamer en legde het plat in een bord, daaroverheen olie. Na twee weken is die olie dik en wit, lijkt wel room. Droogt als een gek, maar het bevalt me niet.

Ik voeg op dit moment gesmolten hars aan mijn verf toe, d.w.z Amber hars, die het droogproces katalyseert als je het bloot te stelt aan UV lampen of zonlicht. Allemaal hele oude methodes en toevoegingen, komt allemaal van de oude meesters. Ik heb veel oude manuscripten bestudeerd. Die Amber haal ik ook uit Amerika, want als je dat zelf wilt maken dan moet je dat op echt hele hoge temperaturen smelten. Ver over de 300C. Erg mooi spul, maar ook niet te krijgen in Nederland, behalve in droge vorm dan.

En dat geldt dus ook voor walnoot olie. Ik kan rauwe of gezuiverde krijgen, maar een notenolie die met hitte is behandeld kun je wel vergeten. Ik ken in Amerika en daarbuiten maar een persoon die gepolymeriseerde walnoot olie verkoopt. Vandaar dat het me wel aardig leek om het zelf eens te gaan proberen! Maar die pre-gepolymeriseerde olie die ik wil gaan maken is ook een uniek product. Dat is nergens te krijgen, en je moet het echt weten dit soort dingen. De technieken van de oude meesters zijn vergeten, en weinig tot geen van de materialen waarmee zij werkten kunnen tegenwoordig nog in een kunst schilders winkel gekocht worden. Dat is allemaal fabrieks-spul in potjes en flesjes. Dan moet je echt zelf aan de slag gaan en experimenteren.

Gebruikersavatar
Berichten: 11.177

Re: gepolymeriseerde (walnoot)olie

Pas wel verdomd goed op met die toevoegingen. Als je het verwarmen van die olie al eng vindt, dat loodzout is helemaal eng. Het is namelijk kankerverwekkend en werkt in op je voortplantingsstelsel.

Nu niet denken dat je meteen doodgaat als je boos naar de pot kijkt ofzo. Maar gebruik op zijn minst handschoenen als je dit gaat mengen. Als je deze toplaag gaat gebruiken op je schilderijen, weer even de handschoenen aan. 8-)

Berichten: 10

Re: gepolymeriseerde (walnoot)olie

FsWd schreef: Pas wel verdomd goed op met die toevoegingen. Als je het verwarmen van die olie al eng vindt, dat loodzout is helemaal eng. Het is namelijk kankerverwekkend en werkt in op je voortplantingsstelsel.

Nu niet denken dat je meteen doodgaat als je boos naar de pot kijkt ofzo. Maar gebruik op zijn minst handschoenen als je dit gaat mengen. Als je deze toplaag gaat gebruiken op je schilderijen, weer even de handschoenen aan. 8-)
Nee, voeg het niet toe aan kokende of verwarmde olie, voeg het koud toe aan een schilders-medium dat ik zelf samenstel, hele kleine hoeveelheden, echt een druppeltje van een naald (lood naphthenate). Droogt als een raket. Al hoewel ik dat de laatste tijd niet meer gebruik eigenlijk. Ik werk trouwens met nitrile handschoenen met dit soort dingen, ook met loodwit. Volgens mij kun je lood weer uitzweten als je kleine hoeveelheden binnen krijgt. Voor kinderen is het heel gevaarlijk. Ik kan zo loodpoeder uit Amerika halen, om zelf loodwit te maken, maar ik begin er niet aan. Alles in poedervorm dat giftig is laat ik door de industrie opknappen, tenzij ik in de toekomst een kleine laboratorium-ruimte kan inrichten. Een Nederlandse collega van mij stond laatst met angstzweet loodwit-pigment in z'n tuin tot verf te maken. Tja, en dan moet het niet in eens gaan waaien..

Reageer