Wetenschapsforum

Hoe vaak komt kindermishandeling wereldwijd voor? Afhankelijk van de gebruikte onderzoeksmethode blijken de uitkomsten van onderzoeken enorm te verschillen, ontdekte pedagoge Marije Stoltenborgh. Hoe kan dat? Promotie op 22 juni.


Publicaties vergeleken

Onderzoekers zijn het erover eens dat kindermishandeling zowel op korte als lange termijn veel schadelijke gevolgen heeft, maar niet over hoe vaak het voorkomt. Marije Stoltenborgh gebruikte daarom de techniek van meta-analyse om de resultaten van honderden internationale wetenschappelijke publicaties samen te voegen waarin de prevalentie (hoe vaak een bepaald verschijnsel per 100 of 1000 mensen voorkomt) van vijf vormen van kindermishandeling werd gerapporteerd: lichamelijke mishandeling, lichamelijke verwaarlozing, emotionele mishandeling, emotionele verwaarlozing en seksueel misbruik.


Informantenonderzoek versus zelfrapportage

De resultaten van onderzoeken die gebruik maakten van rapportage door informanten - zoals hier in Nederland bijvoorbeeld medewerkers van een Advies- en Meldpunt Kindermishandeling en Bureau Jeugdzorg - verschilden behoorlijk van de resultaten uit onderzoeken die gebaseerd waren op zelfrapportage. In zulke onderzoeken rapporteren deelnemers over hun eigen ervaringen met mishandeling in hun kindertijd.


Cijfers

Uit de informantenstudies bleek dat 4 per 1000 kinderen slachtoffer waren van seksueel misbruik. Zowel fysieke als emotionele mishandeling kwam bij 3 per 1000 kinderen voor. Die aantallen vallen aanzienlijk lager uit dan de prevalentiecijfers op basis van zelfrapportage. Die laten zien dat 76 per 1000 jongens en 184 per1000 meisjes seksueel misbruikt werden. Per 1000 kinderen werden er 226 lichamelijk mishandeld en 363 emotioneel mishandeld. Lichamelijke verwaarlozing kwam voor bij 163 van de 1000 kinderen en emotionele verwaarlozing bij 184 per 1000 kinderen.


Verklaring

Hoe is dat enorme verschil in prevalentie van kindermishandeling te verklaren? Stoltenborgh: ‘We gaan ervan uit dat informantenonderzoek slechts het topje van de ijsberg blootlegt, omdat met name de zware en zichtbare gevallen van kindermishandeling bij de officiële instanties terecht komen. Maar bij zelfrapportage heb je weer te maken met de onbetrouwbaarheid van het geheugen. Bovendien wordt in de meeste informantenstudies de prevalentie over één jaar gerapporteerd, terwijl bij zelfrapportage meestal naar ervaringen tijdens de hele kindertijd wordt gevraagd.’


Preventie

Eén ding staat naar Stoltenborghs mening als een paal boven water: ‘Het is duidelijk dat kindermishandeling wereldwijd veel te vaak voorkomt, ondanks het feit dat bijna alle landen ter wereld het Verdrag inzake de Rechten van het Kind hebben ondertekend. Het is dus zaak om de aandacht voor preventie van (de gevolgen van) kindermishandeling te intensiveren.’


Bron:

Universiteit Leiden