Bloeddonatie en -herstel

Moderator: ArcherBarry

Reageer
Gebruikersavatar
Berichten: 17.659

Bloeddonatie en -herstel

Als je bloed geeft, dan sta je 500ml van je bloed af. Dat is grofweg 10% van wat je totaal hebt (5 à 6 liter). Het wordt na het afstaan van bloed afgeraden om binnen 12 uur zware fysieke inspanning te doen, te matigen met alcohol, etc. Ook kan je de dagen na het bloed geven wat moeite hebben met sporten.

So far so good, geen probleem. Maar aan de andere kant: als man mag je maximaal 5x per jaar bloed geven, als vrouw maximaal 3x per jaar. Daar zit dus een periode van 2 tot 4 maanden tussen. Het lijkt me toch sterk dat je zo lang nodig hebt om je bloed aan te vullen. Aan de andere kant: ik heb geen flauw idee hoe lang dat nu echt duurt.

En hoe zit het eigenlijk met het aanmaken van nieuw bloed? Kost dat (veel?) energie? Merk je daar iets van?

PS: de aanleiding voor mijn vragen is dat ik onlangs de eerste keuring heb gehad bij de bloedbank. Het zijn echter geen vragen die voor mijn specifieke situatie van belang zijn; ik ben gewoon nieuwsgierig. De antwoorden hebben geen effect op het al dan niet bloeddonor worden.
"Knowledge speaks, but wisdom listens."
- Jimi Hendrix -

Gebruikersavatar
Berichten: 10.179

Re: Bloeddonatie en -herstel

Ikzelf ben allesbehalve een specialist op dit gebied, maar Wikipedia (niet per se de beste bron, maar goed), zegt er dit over:
Het lichaam gaat na afname weer nieuw bloed maken. Het volume van het bloedplasma is na ongeveer 12 uur weer op het oude peil, hetbloedplasma en de bloedplaatjes zijn binnen enkele dagen aangevuld, de rode bloedcellen zijn na enkele weken vervangen, en het ijzergehalte is na circa twee maanden hersteld.
Een goede bron kon ik nergens vinden (met een rappe, beperkte zoektocht), maar bijv op de site van het Rode Kruis (Vlaanderen) vind ik gelijkaardige info.

En bedoel je of je iets merkt van de aanmaak van het "nieuwe" bloed of van het feit dat je bloed hebt gedoneerd?
Zoek je graag naar het meest interessante wetenschapsnieuws? Wij zoeken nog een vrijwilliger voor ons nieuwspostteam.

Berichten: 12.262

Re: Bloeddonatie en -herstel

Het is denk ik een vrij complex verhaal.

Normaliter gaat een rode bloedcel een maand of 4 mee, en is dan zodanig beschadigd dat deze 'gerecycled' wordt waarbij het ijzer etc wordt teruggewonnen, en weer wordt ingebouwd in nieuw gevormde ery's. Veronderstelt dat er deficientie aan ijzer of andere voedingsstoffen is, zal na die 4 maanden het nivo aan ery's weer zijn wat het oorspronkelijk was. De productie en afbraak van ery's is tenslotte een proces dat constant door gaat, ook als je geen druppel bloed verliest.

Bij bloedverlies ontstaat een situatie waarbij het zuurstoftransport niet meer optimaal is, en het lichaam gaat als respons extra snel rode bloedcellen bijmaken. Hoe snel dat precies mogelijk is durf ik niet te zeggen, maar aanzienlijk sneller dan het equivalent van een halve liter bloed in een paar maanden tijd.

Vraag is echter of dit mechanisme wordt aangesproken na afstaan van een halve liter bloed. De trigger ervoor is een lagere O2 concentratie in de nieren, maar ik zou denken dat dat ook al symptomen moet geven als gevolg van dan slechtere zuurstoftransport - wellicht iets vergelijkbaar met hoogteziekte.

Ik kan me niet voorstellen dat het idee achter bloeddonatie is dat de donoren daarna dergelijke syptomen oplopen, en dat men wellicht daarom rekent met het normale tempo waarin rode bloedcellen worden aangevuld, ook zonder enige trigger om dat sneller te gaan doen.
Victory through technology

Gebruikersavatar
Berichten: 17.659

Re: Bloeddonatie en -herstel

het ijzergehalte is na circa twee maanden hersteld
Twee maanden is grofweg de interval als je 5x per jaar bloed geeft (2,4 maand), dus dat lijkt me een aardige indicatie: het ijzergehalte is dan weer op peil.
Benm schreef: do 08 nov 2012, 19:34
Bij bloedverlies ontstaat een situatie waarbij het zuurstoftransport niet meer optimaal is, en het lichaam gaat als respons extra snel rode bloedcellen bijmaken. Hoe snel dat precies mogelijk is durf ik niet te zeggen, maar aanzienlijk sneller dan het equivalent van een halve liter bloed in een paar maanden tijd.

Vraag is echter of dit mechanisme wordt aangesproken na afstaan van een halve liter bloed. De trigger ervoor is een lagere O2 concentratie in de nieren, maar ik zou denken dat dat ook al symptomen moet geven als gevolg van dan slechtere zuurstoftransport - wellicht iets vergelijkbaar met hoogteziekte.
Een halve liter is toch zo'n 10% van het totaal. Het lijkt me dat dit mechanisme toch wel wordt aangesproken dan?
En bedoel je of je iets merkt van de aanmaak van het "nieuwe" bloed of van het feit dat je bloed hebt gedoneerd?
Ik doelde meer op hoeveel energie het je kost. Dat je je bijvoorbeeld slapper voelt, eerder moe bent, meer gaat eten, etc.
"Knowledge speaks, but wisdom listens."
- Jimi Hendrix -

Berichten: 12.262

Re: Bloeddonatie en -herstel

Ger schreef: vr 09 nov 2012, 12:24
Een halve liter is toch zo'n 10% van het totaal. Het lijkt me dat dit mechanisme toch wel wordt aangesproken dan?
Het zal een beetje op de rand zitten. Wil je er echt last van hebben dan moet je ongeveer 1.5 liter bloed verliezen, en dan zal het ook sneller worden bijgemaakt.

Even een tricky vergelijking: Als je vergelijkt hoeveel ijler lucht is op hoogte, dan komt 10% minder pO2 overeen met ongeveer 1 kilometer. Ergens klinkt het logisch dat dat vergelijkbaar is met 10% minder zuurstoftransport, al zal het niet helemaal 1:1 zijn. Van verblijf op 1 km hoogte heb je een enkele last.

Bij stijgen na 3 kilometer hoogte begint het effect merkbaar te worden, dat zou dan overeenkomen met verlies van 15% aan bloed. Bij 4 km hebben de meeste mensen het er behoorlijk moeilijk mee, vergelijkbaar met 20% verlies. Bij 5 km wordt echt echt zwaar, overeenkomstig met 25% verlies. Die effecten komen redelijk overeen met wat patienten merken van bloedverlies na verwonding.

Met de verliezen bedoel ik overigens vooral die aan rode bloedcellen. Uiteraard speelt bij acuut verlies ook het verlies aan volume een rol, maar dat is heel snel aangevuld als je gewoon het equivalent aan (isotone) vloeistof drinkt.
Victory through technology

Gebruikersavatar
Berichten: 17.659

Re: Bloeddonatie en -herstel

Duidelijk. :)
"Knowledge speaks, but wisdom listens."
- Jimi Hendrix -

Reageer