Wetenschapsforum

Opmerking moderator

Blijft een beetje de vraag wat men dan wel had moeten doen in het geval van de EHEC en komkommers. Er waren reden komkommers te verdenken, maar die bleken achteraf onjuist.

Stel dat ze wel juist waren geweest maar men niet gewaarschuwd had, zouden er dan geen verwijten liggen vanwege onnodige ziekte en sterftegevallen door 'laks handelen' van de inspecties?

De kernvraag is denk ik vooral hoeveel zekerheid je moet hebben alvorens je een beslissing neemt die een persoon, bedrijf, sector, etc ernstige schade toebrengt, ook indien dat achteraf foutief blijkt te zijn. Voor zover ik weet is daar geen pasklaar antwoord op - niet over hoe groot het aantal samples moet zijn, niet over de benodigde zekerheid, eigenlijk helemaal nergens over.

@VIP. Op zich kan ik met veel van de vragen die je stelt en opmerkingen die je maakt meegaan.

Ik ga toch een poging doen om een antwoord te vinden, want volgens mij is het wel mogelijk om dat te doen.:

Die EHEC (ik was het even kwijt, dank je) is een goed voorbeeld van het ontstaan massahysterie en/of massahypnose, en hoe dat inwerkt op gedachtenvorming, waarna een dergelijk issue om allerlei moverende redenen (die niets met het fenomeen zelf te maken hebben) een eigen leven gaat leiden. Als voorbeeld is het nuttig om dat onderstaand uit te werken.

Laat ik eerst stellen dat ik prive in NiederSachsen woon. Ik heb het dus van tamelijk dichtbij meegemaakt en via Duitse media gevolgd. De restaurants die van de eerste uitbraak werden verdacht, werden voor een groot deelbeleverd met NL tuinbouwproducten. (Sla, komkommers, tomaten). Noordduitsers zijn giga salade / komkommer eters. Neem dat van mij aan. Dus om ""komkommer-salade"" te verdenken leek, gezien maaginhoud en getuigenverklaringen logisch. Komkommersalade bestaat echter uit een aantal ingredienten. Dit afhankelijk van het recept. Dat dan weer wel. Maar veel van die salades bestaan uit een mengsel van : komkommer, ui, azijn, suiker, thijm, bieslook en rauwe tauge, en soms worteltjes/peentjes. En dt geheel wordt dan verzopen een iin ""dressing"". Ook die dressing kan tot wel 15 ingredienten bevatten. Soms worden ook daar ook nog reepjes harde kool aan toegevoegd of wortel.

Voor zover ik het heb begrepen ontstond er een verdenking tegen :: ""Komkommersalade"". Maar zoals ik bovenstaand uitlegde. Een salade kent vele ingredienten. Nog diezelfde avond begonnen allerlei anderenn, waaronder de politiek zich er mee te bemoeien. Nu zijn politici niet de meest zorgvuldige sprekers die ik ken, dus hier spraken kort na elkaar een ziekenhuisdirecteur over komkommersalade, een burgemeester over ""komkommer"" en een politicus die daar achter aan kwam op basis van halve informatie over : Nederlandse komkommer!. Dat kwam die politicus overigens goed uit, want die is er al tijden van overtuigd dat die komkommers evengoed uit de gebieden rond Uelsen of Papenburg kunnen komen, en dan zijn het ""Duitse"" producten. Duitse producten zijn in de ogen van veel Duitsers superieur boven alles wat uit het buitenland komt. Dus om de Nederlandse import in Duitsland wat te blokkeren kwam de betrokken politicus best goed uit. Dat de praktijk daarna iets anders bewees werd overigens razendsnel buiten ""het nieuws"" gepushed. Dat was een knap staaltje media beinvloeding overigens.

Vervolgens kakelt de hele pers dat na, en dan zijn ineens komkommers verdacht, en gaat alle (onderzoek) aandacht uit naar : ... komkommers. Dit terwijl er wel 20 ingredienten zijn die de salade maken tot wat ze is, en ook de restaurant keuken zelf een ferme bron van besmetting kan zijn. ( dat weet elke voedseldeskundige, dokter en laborant!).. Maar neen, alle aandacht is plotseling gericht op komkommer.

In mijn ogen was beter geweest om:

A: Razendsnel te achterhalen waar de mensen die ziek werden hadden gegeten;

B: Wat ze hadden gegegeten;

C: Hoe hygienisch dat was klaargemaat;

D; Waar de ingredienten voor dat gegeten voedsel vandaan kwamen;

E: Wie die ingredienten hadden geproduceerd;

om dan:

F: Vervolgens de HELE keten van samenstellende producten te blokkeren hangende vrijpleitend bewijs;

G: Alles wat aan producten al in omloop was tijdelijk te blokkeren voor consumptie.

M.a.w. een goed onderzoek begint bij het maken van een goede inventarisatie en het opstellen van een hypothese die alle variabelen met risico omvat.

En neen, het hoeft niet veel tijd te kosten om die voorbereidingen te doen.

Alsdan heb je de betrokken keten beet, en kun je alle producenten direct aanspreken.

Een aantal doet zelf continu labtests. Die kun je dan al vrijpleiten tijdens je onderzoek, zo miniseert razendsnel het aantal verdachte ingredienten. En komt de focus steeds meer te liggen op de echte risico's. En dat bleek in dit geval uiteindelijk tauge uit Uelsen.

Ik weet zeker dat, als dat pad was gevolgd, het aantal doden geringer was geweest en de oorzaken sneller

bekend. En wat ook belangrijk is : met veel minder ophef en gekakel in depers, en met veel minder schade voor de anderen in de keten die wel een goed product hadden geleverd.

M.a.w. een ""goed"" onderzoek wint het qua effectiviteit altijd van wensdenken en nakakelen. En dat is het probleem van 2013. Dank zij de ""media"" en de "social-media"" beginnen allerlei geruchten al heel snel een eigen leven te leiden. Veel onderzoekers zijn daarna niet onderkoeld genoeg om iedereen terug te fluiten en gewoon een goed plan te trekken en uit te voeren alvorens conclusies te trekken. Verviolgens begint ook nog het proces van ""indekken"". Dat ""indekken"" was helemaal niet nodig geweest, als er een goede start gemaakt wordt met onderzoek, idereen even de tijd neemt om dat proces haar werk te laten doen, en vervolgens terughoudend blijft in uitlatingen tot de echte feiten op tafel liggen..

Wie de krant goed leest ziet daarvan elke dag nieuwe voorbeelden. Hier in huis noemen we dat "" de hype van de dag!". Ofwel in verstaanbaar Rotterdams: Waar zal de pers ons vandaag weer over doorzagen!. Het erge is dat ook de politiek geen weerstand weet te bieden tegen dergelijke ontwikkelingen en de verleidingen van camara en microfoon. Van ""wijze"" mannen en vrouwen zijn ze inmiddels grosso modo (uitzonderingen daargelaten) eveneens verworden tot met de dagwaan meekakelende kippen..................!.

Wat ik hiermee wil zeggen is dit : er is geen enkel validabel argument te bedenken om iemand te straffen die niet deugdelijk bewezen schuldig is. Er is geen enkel logisch argument voor beslissingen op basis van incompleet, onvolledig en rommelig uitgevoerd onderzoek. Laat staan op basis van onbewezen aannames.

En dat geldt voor alle segmenten van de samenleving, dus ook voor de medische stand. We investeren heel veel euro's in een man of vrouw om er een dokter van te maken. Dergelijke investeringen moet je niet te snel weggooien. Je mag daarbij wel ""maatregelen"" nemen op basis van bewezen fouten, maar het kan best zijn dat dezelfde persoon in een andere setting, of op een andere plek, wel prima functioneren kan. En dat dan zonder de risico's van het maken van de fouten die aand e oppervlakte kwamen.

Het grote probleem is danook volgens mij niet ""de straf"" die moet worden opgelegd, maar het feit dat de samenleving zo ""ongehoord haastig"" en ""ondoordacht transparant"" lijkt te zijn geworden dat hypevorming via fictie tot nepfeiten dreigt te verworden, op basis waarvan velen willen sturen. En daar geloof ik fundamenteel niet in.

We zullen de samenleving moeten leren omgaan met die nieuwe verworvenheden, en dan moeten toewerken naar het hervinden van jing-jang. Dat is de enige weg die tot iets leiden kan, denk ik.

Naja, het is een voorbeeld van hoe men er soms flink naast kan zitten. Bij zo'n uitbraak vraagt men patienten wat ze gegeten hebben en waar. Als je dan van iedereen het antwoord 'komkommersalade' krijgt is dat natuurlijk wel reden tot verdenking.

Restaurantgasten zullen wellicht zich niet herinneren wat er allemaal in die salade zat. In ieder geval komkommer, maar wat de rest ook alweer was, is lastiger te plaatsen.

De vraag blijft natuurlijk wel of het slecht is geweest dit naar buiten te brengen. Als mensen als gevolg daarvan geen komkommersalades meer eten is dat op zich gezondheidswinst, ook al lag het niet aan de komkommers maar aan een ander ingredient in die salades.

Bijwerking is natuurlijk wel dat mensen komkommers an sich gaan mijden, en zich veilig wanen bij bereidingen waar geen komkommers maar wel de gevaarlijke tauge in zit.

In een geval als die EHEC uitbraak kan ik me wel voorstellen dat men zo snel mogelijk een advies wil geven, ook als het nog niet helemaal zeker is dat dat juist is. Je zit tenslotte met een situatie waarbij doden vallen, en dan kan 'waarschijnlijk' genoeg zijn om te waarschuwen, ook als 'bewezen' nog even op zich laat wachten, en er eventueel nooit van komt.

Het probleem komt vooral bij het rechtzetten van het probleem. Men neemt samples van die komkommers, vindt geen EHEC, maar besluit dan niet dat onmiddelijk kenbaar te maken en dwaling toe te geven. Dat had feitelijk wel moeten gebeuren zodra het duidelijk was dat er met die komkommers niets mis was - zowel om de telers en handelaars van de komkommers te sparen alswel om duidelijk te maken dat de infectiehaard elders lag en het vermijden van komkommers geen gezondheidsvoordeel zou bieden.

EHEC crisis is nog niet voorbij. Vanochtend in de Volkskrant:

Zo'n zes ton hamburger- en kebabvlees uit Nederland is in Zweden uit de handel gehaald. 'We hebben een zogenoemde EHEC-bacterie gehad in onze vleeszendingen', viel maandag te lezen op de website van het Zweedse distributiebedrijf Sven P.

http://www.volkskran...de-handel.dhtml

Het is toevallig weer actueel inderdaad, dit keer in hamburgervlees.

Vermoeddelijk zal het aantal ziektegevallen daarbij wel beperkt blijven, zolang die dingen maar goed doorbakken worden. Als er al 60.000 van verkocht zijn zonder sterfgevallen lijkt me in ieder geval een herhaling van de situatie in duitsland niet waarschijnlijk.

Op ziektegevallen zal wel niet zoveel zicht zijn, de meeste mensen gaan tenslotte niet naar een arts als ze kortstondig last hebben.