[scheikunde] Reactievergelijkingen: zuur-basereactie

Moderators: ArcherBarry, Fuzzwood

Reageer
Gebruikersavatar
Berichten: 467

Re: Reactievergelijkingen: zuur-basereactie

Margriet schreef: di 04 feb 2014, 20:07
Dat S2- twee H+ op kan nemen kun je zien aan de lading van het ion. En dat bv. H3PO4 drie H+kan afstaan kun je zien aan het aantal H's. (H3....Drie dus.)
En wat nu bij bijvoorbeeld bij H2PO4- (bericht 21)? Daar vroeg ik of deze stof misschien twee H'tjes kan afstaan en daarop antwoordde u dat dit alleen kan met een sterke base, zoals OH-. Op zich logisch, want ik kan tweemaal de reactievergelijking opstellen. Eerst met HCO3-(zwakke base) laten reageren en vervolgens met natronloog (sterke base).

Met zwakke base:

H2PO4- + HCO3- HPO42- + H2CO3

Met sterke base:

H2PO4-+ OH- → PO42- + H3O+

Volgens mij kloppen bovenstaande reactievergelijkingen, maar waarom kan H2PO4 dan niet beide H'tjes afstaan aan een zwakke base? Dan zou H3CO3, ontstaan, wat (volgens mij) niet bestaat. Maar kun je dat ook op een andere manier zien?

Gebruikersavatar
Berichten: 11.177

Re: Reactievergelijkingen: zuur-basereactie

Omdat die zwakke base na een opname van H+ een sterker zuur is geworden dan het oorspronkelijke zuur, wat dan als base zal functioneren. Ben je bekend met pKa waarden en wat die precies betekenen?

Gebruikersavatar
Pluimdrager
Berichten: 2.722

Re: Reactievergelijkingen: zuur-basereactie

In de opgave waar je naar verwijst ging het om een reactie van diwaterstoffosfaat en waterstofcarbonaar in deeg bij hoge temperatuur.

Als je deze stoffen normaal zou mengen zou zich het volgende evenwicht instellen :

H2PO4 - + HCO3-
\( \rightleftarrows \)
HPO42- + H2O + CO2

Het evenwicht ligt links. Maar omdat er hier sprake is van heel hoge temp en er dan geen gas oplost en dus ontwijkt loopt de reactie af naar rechts. Er treedt dan dus wél een reactie op doordat al het CO2 ontwijkt .

Een bijzondere situatie dus. Tot zover eens?

Gebruikersavatar
Berichten: 467

Re: Reactievergelijkingen: zuur-basereactie

Fuzzwood schreef: di 04 feb 2014, 21:02
Omdat die zwakke base na een opname van H+ een sterker zuur is geworden dan het oorspronkelijke zuur, wat dan als base zal functioneren. Ben je bekend met pKa waarden en wat die precies betekenen?


Nee, daar ben ik niet bekend mee. Alleen met de waarden vermeld in tabel 49 van de Binas.

Margriet schreef: di 04 feb 2014, 21:13
In de opgave waar je naar verwijst ging het om een reactie van diwaterstoffosfaat en waterstofcarbonaar in deeg bij hoge temperatuur.

Als je deze stoffen normaal zou mengen zou zich het volgende evenwicht instellen :

H2PO4 - + HCO3-
\( \rightleftarrows \)
HPO42- + H2O + CO2

Het evenwicht ligt links. Maar omdat er hier sprake is van heel hoge temp en er dan geen gas oplost en dus ontwijkt loopt de reactie af naar rechts. Er treedt dan dus wél een reactie op doordat al het CO2 ontwijkt .

Een bijzondere situatie dus. Tot zover eens?
[/size]

Nee, niet helemaal. Ik begrijp de reactievergelijking en ik begrijp ook dat wanneer CO2 als gas ontsnapt, de reactie naar rechts in het voordeel zal zijn. Wat ik niet begrijp is hoe u weet dat het evenwicht, in de normale situatie, links ligt.

Gebruikersavatar
Pluimdrager
Berichten: 2.722

Re: Reactievergelijkingen: zuur-basereactie


Wat ik niet begrijp is hoe u weet dat het evenwicht, in de normale situatie, links ligt.
Ik zal laten zien aan de hand van een voorbeeldje (met makkelijk te typen formules) hoe je kunt weten of een evenwicht rechts of links ligt.

HF is een zwak zuur. Kz1= 7,2 x 10-4

F- is een zwakke base.

H2S is een zwak zuur. Kz2=3,0 x10-7

HS- is een zwakke base.

Omdat nu 7,2 x 10-4 > 3,0 x10-7 weet je dat het volgende evenwicht:

HF + HS-
\( \rightleftarrows \)
F- + H2S rechts ligt.

Ezelsbruggetje: Staat in tabel 49 van Binas het zuur boven de base dan ligt het evenwicht

rechts. En hoe groter de afstand hoe meer het evenwicht naar rechts ligt.

Overeenkomstig geldt natuurlijk dat als Kz1 < Kz2 het evenwicht links ligt.

Gebruikersavatar
Berichten: 467

Re: Reactievergelijkingen: zuur-basereactie

Dat is handig om te weten.

En bij H2PO4 - + HCO3- Afbeelding HPO42- + H2O + CO2kan ik zeggen dat H2PO4 -als zuur onder de base HCO3-staat. Hier is het evenwicht, in de normale situatie, dus inderdaad naar links.

Tot zover dus eens.

Gebruikersavatar
Pluimdrager
Berichten: 2.722

Re: Reactievergelijkingen: zuur-basereactie

Ok, en weet je dan nu welke base je het beste kunt gebruiken om H2PO4- zo volledig mogelijk om te zetten in PO43- ?

En lukt het dan de reactievergelijking opstellen van die zuur-basereactie ?

Gebruikersavatar
Berichten: 467

Re: Reactievergelijkingen: zuur-basereactie

Eerst is er nog even een onduidelijkheid: H2PO4- heeft dus zowel twee H'tjes als een negatieve lading. Wanneer een molecuul beide heeft, moet je kijken naar de hoeveelheid H'tjes om te weten wat die maximaal kan afstaan? Bij S2- kun je het weer aan de lading zien dat het twee H'tjes kan opnemen, omdat het geen H-atomen bevat? De H-atomen hebben dus eigenlijk 'voorrang' op de lading (beetje raar gezegd misschien).

Als ik hier dus kijk naar het aantal H'tjes, weet ik dat H2PO4- twee H'tjes kan afstaan. Ik heb dan een base nodig die twee H'tjes kan opnemen. Dat is dus natronloog:

2 H2PO4-+ 2 OH-→ 2 PO42- + 2 H3O+

Aan HCO3-kan ik dus zien dat het één H-atoom kan opnemen. Maar dan weer even terug naar het ezelsbruggetje: OH- heeft een negatieve lading, maar kan wel twee H'tjes opnemen? Is dit een uitzondering?

Gebruikersavatar
Pluimdrager
Berichten: 2.722

Re: Reactievergelijkingen: zuur-basereactie


Als ik hier dus kijk naar het aantal H'tjes, weet ik dat H2PO4- twee H'tjes kan afstaan. Ik heb dan een base nodig die twee H'tjes kan opnemen. Dat is dus natronloog:

2 H2PO4-+ 2 OH-→ 2 PO42- + 2 H3O+
H2PO4- kan twee H+ afstaan, dat is goed.

Maar OH- kan hier geen twee H+opnemen.

Schrijf de reactievergelijking eens in twee stappen, en bedenk dan dat steeds het geconjugeerde zuur van de base en de geconjugeerde base van het zuur ontstaan. En dat het sterkste zuur steeds reageert met de sterkste base.

Gebruikersavatar
Berichten: 467

Re: Reactievergelijkingen: zuur-basereactie

Voor mezelf eerst nog even de vraag: geef de reactievergelijking van natriumdiwaterstoffosfaat met natriumwaterstofcarbonaat

H2PO4- + OH-→ HPO42- + H2O

HPO42-+ OH-→ PO42- + H2O

Dan zou het als volgt moeten zijn:

H2PO4- + 2 OH-→ PO42-+ 2 H2O

Hier neemt OH-, dus tweemaal één H'tje op.

Gebruikersavatar
Pluimdrager
Berichten: 2.722

Re: Reactievergelijkingen: zuur-basereactie


Dan zou het als volgt moeten zijn:

H2PO4- + 2 OH-→ PO42-+ 2 H2O

Hier neemt OH-, dus tweemaal één H'tje op.
Kijk nog even naar de lading van het fosfaation. Verder goed.

Voor alle zekerheid: er zijn twéé OH- -ionen nodig en elk ion neemt één H+ op.

Gebruikersavatar
Berichten: 467

Re: Reactievergelijkingen: zuur-basereactie

De lading klopt nu natuurlijk niet. Het is PO43-.

Zoals u eerder zelf al aangaf, is het inderdaad handiger om de reactievergelijking in stapjes te doen in plaats van meteen de eindreactie op te willen schrijven. Op deze manier zie ik immers veel beter waar ik nou mee bezig ben en ga ik dus minder snel in de fout.

Mag ik meteen nog een vraag stellen?

Ik heb geprobeerd te beredeneren of het volgende evenwicht endotherm of exotherm is. Kunt u kijken of mijn beredenering klopt?

2 NO2(g) ⇔ N2O4 (g)

in tabel 51 staan enkele evenwichtsconstanten. Voor deze reactie geldt dat de K kleiner wordt, naarmate de temperatuur toeneemt. Als de K kleiner wordt, dan moet de noemer van de concentratiebreuk groter zijn geworden. De noemer vormt de linkerkant van de reactie: dus de reactie naar links is exotherm en de reactie naar rechts is endotherm. In feite kun je met deze tabel achterhalen welke reactie endotherm is en dan is automatisch de reactie die de andere kant opgaat exotherm.

Gebruikersavatar
Berichten: 11.177

Re: Reactievergelijkingen: zuur-basereactie

Even een leuk thermodynamisch ezelsbruggetje: het aantal gasdeeltjes neemt af dus de reactie is endotherm.

Gebruikersavatar
Berichten: 467

Re: Reactievergelijkingen: zuur-basereactie

Fuzzwood schreef: do 06 feb 2014, 20:16
Even een leuk thermodynamisch ezelsbruggetje: het aantal gasdeeltjes neemt af dus de reactie is endotherm.


Omdat ik van links naar rechts van twee deeltjes naar één deeltje ga?

Gebruikersavatar
Pluimdrager
Berichten: 2.722

Re: Reactievergelijkingen: zuur-basereactie

Bij verhoging van de temperatuur verschuift het evenwicht naar de endotherme kant. (Je voegt warmte toe en als reactie daarop neemt het evenwicht warmte op). Dat is hier dus naar links, de kant met de meeste deeltjes.

@Fuzzwood. De reactie naar rechts, minder deeltjes, is toch exotherm? ΔH = -58 kJ. Of zit ik nu mis?

Reageer