Wat betekent: eenmalige dosis?

Moderator: physicalattraction

Gebruikersavatar
Berichten: 23

Wat betekent: eenmalige dosis?

Beste forummers,
Wanneer er sprake is van besmetting door radioactieve straling wordt dat vaak uitgedrukt in Sievert, per jaar of per uur. Bijvoorbeeld de gemiddelde achtergrondstraling in Nederland: 2 millisievert per jaar. Maar er wordt ook weleens gesproken over "eenmalige dosis" en die wordt dan niet per jaar of uur aangegeven. Bijvoorbeeld: "een eenmalige dosis van 5000 Sievert is dodelijk". Per uur? per jaar? Wat is het verschil tussen "Sievert" en "Sievert per jaar of per uur"?

Berichten: 12.262

Re: Wat betekent: eenmalige dosis?

Dat gaat meestal om de dosis bij een incident (ongeluk) waarbij iemand en bepaalde hoeveelheid stralingsbelasting oploopt. Dat kan in een microseconde of in een paar uur zijn. De exacte duur van de blootstelling doet er niet zoveel toe qua gezondheidseffecten, vandaar dat men het totaal neemt ongeacht hoe snel dat precies is opgelopen.
Victory through technology

Gebruikersavatar
Berichten: 23

Re: Wat betekent: eenmalige dosis?

Benm schreef: Dat gaat meestal om de dosis bij een incident (ongeluk) waarbij iemand en bepaalde hoeveelheid stralingsbelasting oploopt. Dat kan in een microseconde of in een paar uur zijn. De exacte duur van de blootstelling doet er niet zoveel toe qua gezondheidseffecten, vandaar dat men het totaal neemt ongeacht hoe snel dat precies is opgelopen.
Mag ik een gewetensvraag stellen? :)  Omdat ik over radioactieve straling een webpagina aan het maken ben en ernaar streef om zo betrouwbaar mogelijke informatie te verstrekken, wil ik graag weten in hoeverre mijn bronnen betrouwbaar zijn. Spreek ik tegen een professor in de fysica of tegen een goed geinformeerde amateur? Of... ;)

Gebruikersavatar
Moderator
Berichten: 8.166

Re: Wat betekent: eenmalige dosis?

Zoek met Google eens naar acute radiation dose definition.
 
Je zal dan zien dat men voor de periode 'tot een paar dagen' definieert,  meer nauwkeurigheid is kennelijk niet noodzakelijk.

Berichten: 12.262

Re: Wat betekent: eenmalige dosis?

Mag ik een gewetensvraag stellen? :)  Omdat ik over radioactieve straling een webpagina aan het maken ben en ernaar streef om zo betrouwbaar mogelijke informatie te verstrekken, wil ik graag weten in hoeverre mijn bronnen betrouwbaar zijn. Spreek ik tegen een professor in de fysica of tegen een goed geinformeerde amateur? Of... ;)
Geen van beide, maar heb wel een 5B certificaat voor radiologisch werk, gehaald tijdens mn master scheikunde.
Victory through technology

Gebruikersavatar
Berichten: 23

Re: Wat betekent: eenmalige dosis?

In een bericht indertijd werd gemeld:
 
"Drie medewerkers van de Japanse kerncentrale Fukushima Dai’ichi zijn blootgesteld aan hoge doses straling. Twee van hen zijn voor behandeling in het ziekenhuis opgenomen. Zij kwamen met de huid van hun voeten in aanraking met radioactieve elementen. De drie werden blootgesteld aan een stralingsniveau van 180 millisievert."
 
Het is mij nog steeds niet helemaal duidelijk wat het verschil is tussen "millisievert" en "millisievert per uur of jaar". Juist bij een niet direct dodelijke hoeveelheid straling lijkt het mij juist van belang de tijd te vermelden om te weten hoeveel biologische schade er kan zijn ontstaan.

Gebruikersavatar
Berichten: 2.455

Re: Wat betekent: eenmalige dosis?

consument schreef:Het is mij nog steeds niet helemaal duidelijk wat het verschil is tussen "millisievert" en "millisievert per uur of jaar".
 
als je een uur blootgesteld wordt aan een 1 mS per uur, krijg je 1 mS binnen. Zit je er twee uur is het 2 mS.
This is weird as hell. I approve.

Gebruikersavatar
Berichten: 23

Re: Wat betekent: eenmalige dosis?

Ik bedoelde: wat is het verschil tussen "sievert" en "sievert per uur"? M.a.w. wat zegt sievert als er geen tijdseenheid bij staat?

Gebruikersavatar
Moderator
Berichten: 8.166

Re: Wat betekent: eenmalige dosis?

Een Sievert is 1 Joule stralingsenergie per kg materiaal. Zoals je ziet is er geen tijddimensie.
 
10 knikkers per uur gedurende 2 uur is 20 knikkers, en dat is dezelfde dosis als 1 knikker per uur gedurende 20 uur, wat weer hetzelfde is als 20 knikkers in één keer.
 
Zolang de periode waarin de straling opgelopen wordt kort is (de genoemde maximaal paar dagen van een 'acute dosis'), heeft het lichaam niet de kans om de opgelopen schade te herstellen, en mag je de dosis per periode vermenigvuldigen met het aantal perioden.

Gebruikersavatar
Berichten: 23

Re: Wat betekent: eenmalige dosis?

Je schrijft:
 
Zolang de periode waarin de straling opgelopen wordt kort is (de genoemde maximaal paar dagen van een 'acute dosis'), heeft het lichaam niet de kans om de opgelopen schade te herstellen, en mag je de dosis per periode vermenigvuldigen met het aantal perioden.
 
Misschien kun je het anders formuleren want ik begrijp het echt niet.

Berichten: 12.262

Re: Wat betekent: eenmalige dosis?

Die analogie met de knikkers is heel treffend, zo werkt het inderdaad.

Het gaat erom dat het niets uitmaakt of je 1 uur staat in een ruimte met 100 mSv/uur of 5 uur in een ruimte met 20 mSv/uur, in beide gevallen is de dosis 1x100 cq 5x20, dat maakt ieder 100 mSv.

Over een zeer lange periode mag je het echter niet zomaar optellen. Als je bijv in een huis met wat radon in de kelder woont en daardoor met 20 mSv per jaar belast wordt ondervind je niet na 50 jaar dezelfde effecten als bij een eenmalige dosis van 1 Sv.
Victory through technology

Gebruikersavatar
Berichten: 2.455

Re: Wat betekent: eenmalige dosis?

als je de caffeïne uit 1000 koppen koffie binnen de minuut binnen neemt, ga je dood. Als dat binnen een uur doet, of een dag, waarschijnlijk ook. Maar spreidt het over een jaar en je zit safe. M.a.w. een accute inname van 1000 koppen koffie is dodelijk, maar 1000/jaar is ok. De "accute tijd" is iig veel korter dan de chronische tijd, maar is niet heel erg scherp gespecifieerd.
This is weird as hell. I approve.

Gebruikersavatar
Moderator
Berichten: 8.166

Re: Wat betekent: eenmalige dosis?

Misschien kun je het anders formuleren want ik begrijp het echt niet.
 
Stel dat het menselijk lichaam in staat is om in 1000 uur van de negatieve effecten van één knikker (dosis) te herstellen, dus in een uur van 0,001 dosis:
 
Dosis per uur (d)aantal uren blootgesteld (a)Ontvangen dosis (a*d)lichaam kan in a uren herstellen van (h)schadelijk overschot (a*d-h)
1000110000,001999,999
1001010000,01999,99
1010010000,1999,9
1100010001999
0,110.000100010990
0,01100.0001000100900
0,0011.000.000100010000
 
Het is maar een voorbeeld, maar je ziet aan dit tabelletje dat er nauwelijks verschil is tussen het 'schadelijk overschot' als de periode waarin die totale dosis ontvangen is kort is. Is de dosis heel laag en het aantal uren blootstelling erg lang, dan kan het lichaam de schadelijke effecten wegwerken en zijn er nauwelijks nadelige gevolgen.
 
Is het zo duidelijker?

Gebruikersavatar
Berichten: 23

Re: Wat betekent: eenmalige dosis?

Michel,
 
Je uitleg is me duidelijk. Maar begrijp ik goed dat dit alleen geldt voor eenheden die de hoeveelheid straling aangeven, zoals bequerel, en niet voor sievert, de maat voor het risico op bologische schade, aangeeft? 1 sievert per uur is immers schadelijker dan 1 sievert per jaar.

Berichten: 12.262

Re: Wat betekent: eenmalige dosis?

Het is zelfs nog iets lastiger dan dat: Sievert geeft de schadelijkheid van een blootstelling aan. Puur de geabsorbeerde hoeveelheid energie wordt uitgedrukt in Gray (joule/kg). Tussen Sv en Gy zit echter voor een gegeven soort straling een vaste omrekenfactor (voor gamma/rontgen en betastraling 1, voor alfastraling 20, voor neutronen afhankelijk van hun energie), die niet afhankelijk is van de tijd waarover de blootstelling plaatsvond.
Victory through technology

Reageer