[biologie] Vraag uit het biologie examen vwo2014

timm13

Biologie, tijdvak 1, afgenomen op 14-5-2014.
Vraag 31, over het onderwerp: 'hartoortjes leveren nieuwe hartcellen'

In de bijlagen vinden jullie het examen, en het correctievoorschrift.

Mijn vraag gaat over vraag 31: in welk hartoortje is het stolsel ontstaan bij een persoon die risico loopt op een hersenbeschadiging?

Mijn redenering was in het rechter hangoortje, (wat zich bevindt op de linkerboezem), omdat hierdoor zuurstofrijk bloed wordt tegengehouden, wat daardoor niet in de aorta terecht zal komen. Aangezien bloed via de aorta naar de hersenen vervoerd zal worden, zullen de hersenen beschadigd raken. Omdat het hart hierdoor ook minder zuurstofrijk bloed ontvangt, zal het hart ook schade krijgen.
Uit deze redenering volgt antwoord D.

Uit het correctievoorschrfit blijkt antwoord A: linker hartoortje, risico op beschadiging bij het hart.

Wie legt mij dit uit?

Beresteyn

Ik weet het niet zeker, maar uitgaande van de gegeven uitleg over de hartoortjes zou ik ook voor antwoord A gaan. Ik zou persoonlijk niet verwachten dat een stolseltje in de longen (een longembolie) direct voor hersenbeschadiging zal zorgen. Bovendien ga ik er vanuit dat bij de linkerboezem ook het linker hartoortje hoort (ga er vanuit dat je altijd vanuit de ogen van de patiënt kijkt). Goed, wat is het dan wel? Ik denk dat ze het volgende bedoelen: in het linker hartoortje ontstaat een stolseltje, vervolgens laat dit stolseltje los en verlaat de linkerboezem en daarna ook de linkerkamer. De aorta zit vast aan de linkerkamer en heeft bij het begin aftakkingen naar de hals, maar ook naar de kransslagaders. Deze kransslagaders zijn essentieel voor het functioneren van de hartspier. Wanneer door zo’n stolseltje een kransslagader verstopt raakt krijgt een deel van de hartspier dus geen bloedtoevoer (en dus geen zuurstof) meer. Op dat moment sterft een deel van de hartspier af (een hartinfarct). Je kunt dan last krijgen van ventrikelfibrilleren, wat erg gevaarlijk is. De kans bestaat dat de pompfunctie van het hart uitvalt en dat het slachtoffer bewusteloos raakt. Wanneer dat gebeurt is er vaak al na ongeveer 5 minuten hersenbeschadiging opgetreden, ten gevolge van zuurstof tekort in de hersencellen.

timm13

Dankjewel voor je antwoord.
Klinkt erg duidelijk!
Als dit inderdaad de achterliggende gedachte is van de examenmakers, vind ik dat erg kwalijk.
Wanneer het inderdaad zo zou zijn dat de kransslagaders worden afgesloten, en als gevolg hiervan de hersenen geen zuurstof meer krijgen, dan had er bij de inleiding van de vraag hier een aanwijzing naar moeten staan.

Ook vind ik persoonlijk dat het voor de leerling onduidelijk is of er bij vraag 31 met links wordt verwezen naar de linker kant van het hart zoals in de afbeelding te zien, of naar de linker boezem. Rechts idem.

Jan van de Velde

timm13 schreef:
Ook vind ik persoonlijk dat het voor de leerling onduidelijk is of er bij vraag 31 met links wordt verwezen naar de linker kant van het hart zoals in de afbeelding te zien, of naar de linker boezem. Rechts idem.

Dit vind ik persoonlijk een beetje "zoeken" . Er wordt niet verwezen naar "links", er wordt verwezen naar het "linker hartoortje".
Voor de "linker boezem" ga je als het goed is ook niet links op een tekening kijken.

timm13 schreef: Als dit inderdaad de achterliggende gedachte is van de examenmakers, vind ik dat erg kwalijk.
Wanneer het inderdaad zo zou zijn dat de kransslagaders worden afgesloten, en als gevolg hiervan de hersenen geen zuurstof meer krijgen, dan had er bij de inleiding van de vraag hier een aanwijzing naar moeten staan.

er is geen enkele reden om aan te nemen dat dat de achterliggende gedachte is. Het is héél simpel: als dat bloedstolseltje uit het hart in de hersenen terecht kan komen móet dat via zuurstofrijk bloed zijn, en er gaat geen zuurstofrijk bloed van hart naar longen. dus zijn B, C, E en F bij voorbaat uitgesloten. Hóe dat stolseltje dan voor een beschadiging aan het hart (of voor mijn part lever of wat ook) gaat zorgen is in deze vraagstelling dan totaal onbelangrijk.

anusthesist

Antwoord E en F kunnen natuurlijk ook in het kader van een septumdefect (daar screenen we ook jonge mensen op die beroertes krijgen).

Uit het rechter hartoortje kan via het septumdefect het stolsel via de rechter kamer direct naar de linker kamer gaan en vanuit daar in de hersenen komen.

Tevens -als het stolsel niet via het septumdefect gaat- zal deze vastlopen in het longvaatbed. Een groot stolsel kan beide aa. pulmonales afsluiten (ruiterembolie) en leiden tot schade van beide longen. Of natuurlijk alleen naar de rechter long gaan.

Antwoord A, E én F moeten derhalve allemaal worden goed gerekend.

Daarnaast wordt hierboven vrij moeilijk gedaan over hoe een herseninfarct optreedt bij een stolsel in het linker hartoortje. Gewoon linker kamer > aortaboog > arteria carotis communis > arteria carotis interna > hersenen. Er is dus niet eerst 'hartschade' nodig om een herseninfarct te krijgen.

Th.B

Een 6V'er (zoals ik) heeft weinig kaas gegeten van alles wat in #5 staat. Met wat zoekwerk op Google kwam ik er wel achter dat dat septumdefect een of andere hartafwijking is. Het is normaalgesproken de bedoeling dat de kandidaat er bij de beantwoording van de vraag van uit gaat dat er sprake is van een gezond organisme. De examencommissie wil dan (denk ik) dat de kandidaat er hier van uit gaat dat de hartpatiënt een afwijking heeft die niet gerelateerd is aan de bloedsomloop (anders zouden ineens veel te veel antwoorden goed kunnen worden gerekend, zoals blijkt uit #5).

Beresteyn

De examencommissie (of Cito, de maker) gaat geloof ik altijd ervan uit dat het gezonde organen, weefsels en patiënten betreft, tenzij anders staat aangegeven. Het verhaal van Anusthesist zou dan komen te vervallen, aangezien er dan sprake is van een afwijking. Ga daarom allereerst uit van een standaardsituatie.

Daarentegen willen ze er nog weleens lastige inzichtsvragen in stoppen die (verder) in gaan op stof die je nog niet geleerd hebt. Daarmee onderscheiden ze de goede leerlingen (7 tot 8) en zeer goede leerlingen (8 of hoger). Een beetje flauw, maar wel de realiteit.

Je zou kunnen proberen om het LAKS te contacteren en een klacht in te dienen wegens onduidelijkheid.

anusthesist

De vraag is natuurlijk wat 'gezond' is. Wordt een beetje filosofisch zo, maar men neme mensen met een lichte huidskleur die meer kans hebben op melanomen dan andere mensen. Zijn zij dan ongezonder?

De prevalentie van ventrikelseptumdefecten kunnen uitlopen tot 50 op de 1000 mensen. Dat is 5% van de bevolking. Als zo'n groot percentage van een bevolking het heeft, is dan de bevolking ongezond of die 5%. Met andere woorden; waar leg je significantie van gezond?

Ik snap dat antwoord A het beste de realiteit benadert (namelijk 95% van de bevolking) en dat daarom voor die optie gekozen wordt in het antwoordenmodel. Dat neemt niet weg dat die andere 5% waarbij E en F kunnen, weg kunnen worden geredeneerd. En als een scholier voor E en/of F heeft gekozen zou hij daar best wel zijn gelijk in kunnen halen.

Bovendien impliceert de vraag zélf dat het niet om een gezond organisme gaat:

Als bij een patiënt een bloedstolsel ontstaat in één van de twee hartoortjes en dit stolsel losraakt, loopt deze patiënt het risico op een hersenbeschadiging.

Ze gaan uit van een hypothetische situatie waarin de persoon niet gezond is (namelijk het krijgen van een herseninfarct). Nu ken ik de OR's niet uit m'n hoofd van correlatie compleet gezonde personen met alléén een herseninfarct en ventrikelseptumdefect en correlatie compleet gezonde personen met herseninfarct en geen ventrikelseptumdefect, maar je kunt wel met enige zekerheid zeggen dat de eerste nooit de
laatste zal benaderen. Omdat dan de a priori kans op het krijgen van een herseninfarct groter is in deze hypothetische vraag, mag je ervan uitgaan dat de geschetste patiënt dus ongezonder is. Dat maakt het argument: 'je moet ervan uitgaan dat het organisme gezond is' tot een drogargument.

Ik merk al: geen goede vraag voor een arts

Jeronimo schreef: De examencommissie (of Cito, de maker) gaat geloof ik altijd ervan uit dat het gezonde organen, weefsels en patiënten betreft, tenzij anders staat aangegeven. Het verhaal van Anusthesist zou dan komen te vervallen, aangezien er dan sprake is van een afwijking. Ga daarom allereerst uit van een standaardsituatie.

Daarentegen willen ze er nog weleens lastige inzichtsvragen in stoppen die (verder) in gaan op stof die je nog niet geleerd hebt. Daarmee onderscheiden ze de goede leerlingen (7 tot 8) en zeer goede leerlingen (8 of hoger). Een beetje flauw, maar wel de realiteit.

Je zou kunnen proberen om het LAKS te contacteren en een klacht in te dienen wegens onduidelijkheid.

Beresteyn

Dat maakt het argument: 'je moet ervan uitgaan dat het organisme gezond is' tot een drogargument.

Ik begrijp wat je bedoelt. Een betere benaming is dan misschien de 'standaardsituatie', de situatie die een leerling leert uit het boek. Als we dan naar het (volwassen) hart kijken, dan leer je dat er normaal gesproken geen afwijking in zit. Wanneer je vervolgens een dergelijke vraag krijgt waarbij geen informatie gegeven is wat betreft een hart met een afwijking, dan moet je dus uitgaan van de standaardsituatie. Ik heb het 'geluk' gehad dat ik zo'n fout heb gemaakt in een SE dit jaar (V5), waardoor ik dat soort dingen niet zo snel meer fout zal doen. Het zijn helaas wel altijd hatelijke en kostbare fouten.

Overigens, bovenaan bladzijde 2 van het examen staat het met 1 zinnetje aangegeven.

anusthesist

Ik lees dat zinnetje nu net inderdaad. Hadden ze wel iets duidelijker mogen overbrengen

Maar dan nog staat er: 'tenzij anders vermeld'. Nu meldt in casu het examen wel degelijk dat het organisme niet gezond is (maakt namelijk stolsels aan in het hartoortje waarvan de grootste oorzaak atriumfibrilleren is).

Het was beter geweest als ze bij deze vraag extra hadden gemeld dat er alléén sprake is van boezemfibrilleren, of andere oorzaken voor een verhoogde stollingsneiging in het hartoor en dat het hart verder anatomisch intact is.

Ik vind het nogal tegenstrijdig. Het organisme is gezond (waar je dus over kunt redetwisten wat gezond precies is), maar in de vraag is het organisme klaarblijkelijk niet gezond.

Wetenschapsforum

Laatste berichten

Nieuwsberichten

[biologie] Vraag uit het biologie examen vwo2014

Vraag uit het biologie examen vwo2014

Re: Vraag uit het biologie examen vwo2014

Re: Vraag uit het biologie examen vwo2014

Re: Vraag uit het biologie examen vwo2014

Re: Vraag uit het biologie examen vwo2014

Re: Vraag uit het biologie examen vwo2014

Re: Vraag uit het biologie examen vwo2014

Re: Vraag uit het biologie examen vwo2014

Re: Vraag uit het biologie examen vwo2014

Re: Vraag uit het biologie examen vwo2014