Op twee punten wijkt het stelsel sterk van onze thuishaven af: Twee spiraalarmen staan onder een duidelijke hoek met het rotatievlak van het stelsel, en in het stelsel huist een superzwaar zwart gat dat met een massa van ongeveer 40 miljoen zonnen tien keer zwaarder is als het monster in het centrum van onze melkweg.
De twee onder een afwijkende hoek staande armen bestaan niet uit sterren, maar uit gas dat vooral goed zichtbaar is in het relatief langgolvige centimeter- en zeer korte rönten gebied, aan weerskanten van het zichtbare deel van het elektromagnetisch spectrum, links en rechtsonder op de afbeelding:
- M106 kwartet.jpg (73.15 KiB) 461 keer bekeken
- devices.jpg (37.9 KiB) 461 keer bekeken
Het zwarte gat in het hart van het stelsel is erg actief, kennelijk wordt er in een hoog tempo materie verorberd. De moloch produceert tijdens zijn vreetpartij enorme jets van hoog energetische deeltjes die met duizenden kilometers per seconde door het sterrenstelsel razen en botsen met wolken interstellair gas die tientallen miljoenen zonnen zwaar zijn. Door deze botsingen ontstaan gigantische schokgolven terwijl het gas extreem wordt verhit.
In het röntgenlicht van Chandra zijn grote bellen miljoenen graden heet gas zichtbaar die door de jets van het black hole het sterrenstelsel uitgejaagd worden.
Het sterrenstels is zichzelf aan het uithongeren. Naast het black hole dat materie verorbert, verdwijnt ook het interstellaire gas door de jets het stelsel uit. Nu al is zij ongeveer 90% van dit gas kwijt, en wordt er slechts eens in de tien jaar een nieuwe ster geboren (Onze melkweg produceert er ongeveer 3 per jaar). Over 300 miljoen jaar, binnenkort op astronomische tijdschaal, zal M106 zichzelf naar verwachting helemaal hebben leeggeblazen, en stopt de stervorming definitief. Als er niets onverwachts gebeurt, lijkt het lot van M 109 hiermee bezegeld. Langzaam zullen de aanwezige sterren uitdoven.
Een kortgeleden gepubliceerde unieke composiefoto van zichtbaar licht (Hubble), infrarood (Spitzer), radiogolven (VLA) en röntgen (Chandra) toont het vuurwerk binnen dit sterrenstelsel heel mooi:
- M106-Composiet.jpg (118.49 KiB) 461 keer bekeken
Klik voor grote afbeelding.
Wetenschappelijk paper van Caltech:
