[scheikunde] stoelvorm pitzerspanning

Moderators: ArcherBarry, Fuzzwood

Reageer
Gebruikersavatar
Berichten: 12

stoelvorm pitzerspanning

Waarom is er bij een 6-ring (cyclohexaan) in de stoelvorm geen Pitzerspanning? 
Waarom ook niet bij een 4-ring (vlindervorm)?

Gebruikersavatar
Berichten: 2.455

Re: stoelvorm pitzerspanning

in een cyclohexaan-stoel kan elke C-C binding een perfecte geschrankte conformatie aannemen. In de 4-ring kan je zeggen dat er in theorie een torsiespanning is, maar die valt in het niet vergeleken met de spanning die afkomstig is van de vervormde bindingshoeken (en die van de eclipsatie van de C-H bindingen, maar die wordt een beetje verminderd door de vlindervorm).
This is weird as hell. I approve.

Gebruikersavatar
Berichten: 10.559

Re: stoelvorm pitzerspanning

Pitzerspanning is een conformatie-energieterm. De H-atomen (en andere substituenten net zo goed) op naburige C-atomen staan dicht genoeg bij elkaar zodat ze elkaars afstoting voelen. Een conformatie waarin de H-atomen "staggered" staan is gunstiger dan een waarin deze "eclipsed" staat. In een configuratie waarin de H-atomen "staggered" staan is de Pitzerspanning dus minimaal. Dit is zoals Typhoner aangeeft het geval in cyclohexaan.
 
In cyclopentaan en kleinere ringen staan de H-atomen noodzakelijkerwijs (bijna) eclipsed. Dit omdat de bindinghoek die je moet maken om zulke ringen mogelijk te maken kleiner is dan de optimale bindingshoek van circa 109 °. In dergelijke ringen zal dus een bepaalde bijdrage zijn van de Pitzerspanning.
 
Nu is het zo dat deze in cyclobutaan klein is (ten opzichte van cyclopentaan). Dit komt omdat de C-C bindinghoek kleiner is, waardoor de H-atomen op naburige C-atomen wat verder van elkaar af gaan wijze. Doordat ze van zichzelf al verder van elkaar afwijzen ondervinden ze minder afstoting en is de Pitzerspanning kleiner.
 
Dit zie je ook terug in de C-C bindingshoek. Deze is in cyclobutaan circa 88 °, vrijwel gelijk aan de hoek wanneer de ring volkomen vlak zou zijn. In cyclopentaan neemt de ring de zogenaamde "envelop-vorm" aan waarin een van de hoeken bijna 120 ° is, 12 graden meer dan de hoek in een vlakke vijfhoek. Een cyclopentaanring doet dus veel meer moeite om onder die eclipsed conformatie uit te komen.
Cetero censeo Senseo non esse bibendum

Reageer