Ik heb nog wel wat moeite om deze data te interpreteren hoor
Ik ook. Waar het naar ik begrijp om gaat is dat deze kaartjes verschillen in golfsnelheid weergeven, en dat er op basis van die verschillende snelheden allerlei uitspraken gedaan kunnen worden. Welke precies, dat blijft allemaal wat vaag. Zo worden snelle golven geassocieerd met subductiegebieden, maar ook andere associaties zoals met de dikte van de lithosfeer en paleogeologische gebeurtenissen zijn mogelijk naar ik begrijp. Hier wat voorbeeldinformatie uit een ander paper over dit onderwerp:
In het vroege Paleozoïcum (rond 500 miljoen jaar geleden) bestond de Iapetus oceaan, de voorloper van de Atlantische oceaan. Deze Iapetus Oceaan scheidde drie paleocontinenten, Laurentia, Baltica en Avalonia. De rode stip is ongeveer de locatie van Nederland:
- Drift der continenten.gif (2.2 MiB) 731 keer bekeken
Tussen Baltica en Avalonia was een smalle zee, de Tornquist Zee. 420 miljoen jaar geleden botsten de drie paliocontinenten op elkaar en vormden Laurussia. Deze botsing sloot de Iapetus Oceaan en de Tornquist Zee en de botsingslidtekens, de 'hechtingsnaden' van de drie paleocontinenten zijn nog steeds waar te nemen. Een van die naden heet de Iapetus Suture Zone, en loopt vlak bij Nederland.
- Caledonides_EN.png (106.67 KiB) 731 keer bekeken
Bron: Wikipedia.
Hieronder (uit dit paper dat te groot is om bij te voegen, zie
hier ) zo'n tomogram van de mantel tot 800 km diep onder Nederland:
- wavespeed anomalies western europe.jpg (88.99 KiB) 731 keer bekeken
Bron: Hejun Zhu, Seismic structure of the European crust and upper mantle.
Het gaat hier om de lijn B-b op het kaartje en de verticale doorsnede van die lijn rechts. Onder de zuidelijke Noordzee tot aan de kust van Nederland is een blauwe anomalie van snelle golven zichtbaar die tot ruim 400 km onder het oppervlak reikt. Het zou een subductiezone van de oude continenten zijn, de eerdergenoemde Iapetus Suture Zone. De richting van deze anomalie zou overeen komen met de verwachte subductie. Rechtsboven is de blauwe laag met 120 km vrij dik en vlak, dat is de lithosfeer van Laurentia.
Fascinerend dat zulke oude littekens, ruim 200 miljoen jaar ouder dan Pangea, zo diep onder de bodem nog steeds waarneembaar zijn.
Interessant is ook de afwijking linksboven in het tomogram. Daar is sprake van trage golven. Het gebied begint bij 48,5 graden noorderbreedte in zuidoost Duitsland en eindigt ongeveer in Limburg. Het komt overeen met de Rijnslenk, een depressie tussen de Vogezen en het Zwarte Woud veroorzaakt door druk- en trekspanningen als gevolg van de toenemende massa van de Alpen (die op hun beurt weer ontstonden doordat Afrika tegen Europa botste). Hier werd de asthenosfeer omhoog geperst en ook door het instorten van de korst op de top van de verhoging werd de lithosfeer daar beduidend dunner dan elders.
- Rhinegrabencross.jpg (57.63 KiB) 731 keer bekeken
Bron: Wikipedia.
Het grote gat in de buurt van Hawaii in het eerste bericht is mogelijk gewoon een gebrek aan data, net als dat bij de randen het geval is. Het linker plaatje in het eerste bericht is een tomografie van de Amerika's, waarbij twee elkaar kruisende verticale plakken mantel vanaf de buitenkern tot het oppervlak in beeld zijn gebracht.
De juiste interpretatie van deze tomogrammen lijkt mij bijzonder complex en een aantal specialistische carrières te vergen. Maar de plaatjes zijn ook voor leken als ik ook boeiend en mooi.
