Verschil tussen een zonnevlam en een protuberans en hun gevolgen.

Moderators: Michel Uphoff, jkien

Reageer
Berichten: 15

Verschil tussen een zonnevlam en een protuberans en hun gevolgen.

Dag iedereen
 
Kan iemand mij duidelijk schetsen wat het verschil is tussen een zonnevlam en een protuberans.

Googlen levert me enkel meer twijfel op. Voorheen dacht ik dat de twee synoniemen waren, maar dat lijkt me niet te kloppen.
 
Klopt deze ketting van stellingen?
1) een zonnevlam moet eerst 'uitschieten' vooraleer er een protuberans kan ontstaan.
2) het is enkel de zonnevlam die elektromagnetisch geladen deeltjes richting Aarde stuurt, de zonnewind, een protuberans doet dat niet. 
3) eigenlijk is de zonnewind een constante wind, maar die kan versterkt worden door zonnevlammen. De constante wind kan geen poollicht veroorzaken, terwijl de versterkte wind door de zonnevlam wél poollicht kan veroorzaken.
 
Alvast bedankt!

Gebruikersavatar
Moderator
Berichten: 8.166

Re: Verschil tussen een zonnevlam en een protuberans en hun gevolgen.

Zonnevlam, protuberans, filament, coronal mass ejection (cme), zonnewind, er zijn inderdaad nogal wat termen voor sterk gerelateerde fenomenen. Hoewel vroeger de zonnevlam en de protuberans synoniem waren, is dat nu niet meer het geval.

 

Protuberansen zijn de vaak boogvormige materieslierten/bogen/bruggen die gevangen zijn in magnetische veldlijnen van de zon. Aan de voet van zo'n protuberans bevindt zich een zonnevlek, daar komen de veldlijnen uit de diepte aan bij het afgekoelde oppervlak en het zijn vaak twee zonnevlekken waartussen zo'n boog van magnetische veldlijnen en plasma oprijst. Bevindt zo'n protuberans zich niet aan de rand van de Zon, dan is hij vaak als een donkerder wolk of sliert zichtbaar en wordt dan filament genoemd.

 
protuberans.jpg
protuberans.jpg (24.61 KiB) 3692 keer bekeken
filament.jpg
filament.jpg (8.08 KiB) 3692 keer bekeken
protuberans en filament

 

Deze magnetische veldlijnen bevatten een grote hoeveelheid energie en vaak ook plasma. Omdat de materie en energie gevangen zit in de magnetische veldlijnen, kunnen protuberansen niet voor poollicht zorgen. Als de veldlijnen echter 'knappen' komt die energie in een klap vrij: een zonnevlam. De straling van die vlam (zichtbaar licht, Röntgen etc) is binnen 8 minuten bij de Aarde, en kan de ionosfeer en daarmee de telecommunicatie beïnvloeden. Maar die straling, die aan de dagzijde onze buitenste atmosfeerlagen raakt, zorgt op zich niet voor poollicht.

 

Wordt bij een zonnevlam echter ook veel plasma uitgestoten (geladen deeltjes; protonen, elektronen) dan kan die deeltjesstroom, mits gericht naar de Aarde, hier zorgen voor meer poollicht. De deeltjes kunnen, ondermeer afhankelijk van het geweld waarmee het plasma vrijkwam, na 14 uur tot 4 dagen bij de Aarde aankomen, en de magnetische veldlijnen van de Aarde verstoren en via die veldlijnen zich verzamelen bij de polen en daar voor de bekende aurora borealis of australis zorgen. 

Een heftige uitstoot van deeltjes wordt een Coronal Mass Ejection (CME) genoemd. Heftige CME's kunnen naast spectaculair poollicht door hun lading ook grote potentiaalverschillen veroorzaken in de atmosfeer, met soms vernietigende gevolgen. Het Carrington Event (klik) is daar een goed voorbeeld van.

 

Zonnewind is de in het algemeen min of meer gelijkmatige uitstoot van geladen deeltjes, die met snelheden van zo'n 350 km per seconde na een dag of 5 bij de Aarde aankomen. In principe veroorzaakt zonnewind poollicht, maar meestal te weinig om waarneembaar te zijn. Net als een zware storm gewoon veel wind is, is een CME met een snelheid tot 3000 km/s ook zonnewind, maar dan veel heftiger.

 


Opname van een CME door Stereo A op 23 juli 2012

Berichten: 15

Re: Verschil tussen een zonnevlam en een protuberans en hun gevolgen.

Michel,
Dat is een zeer verhelderende uitleg! Bedankt!

Reageer