Wetenschapsforum

In de afgelopen vijfentwintig jaar heeft het Internet ons onvoorstelbaar veel lief en leed gebracht. Ons leven is op zowel positieve als negatieve wijze doordesemd van het Internet. Het wereldwijde netwerk van netwerken met al zijn diensten heeft ontegenzeggelijk veel invloed op ons dagelijks denken en handelen. En we staan nog maar aan het begin. Na het Internet of People dat 25 jaar geleden aan zijn opmars begon, ontplooit zich nu het Internet of Things (IoT).
 
Meer dan 40% van de wereldbevolking, ruim drie miljard mensen, heeft toegang tot het Internet met zijn miljard websites. Dat leidt tot duizelingwekkende cijfers. Internet Live Stats laat zien dat de internetgebruikers per seconde 2,5 miljoen e-mails versturen, via Google 50.000 zoekopdrachten geven, via YouTube 100.000 video’s bekijken, via Twitter 100.000 tweets versturen, via Skype 2.000 gesprekken voeren, enz. Al dat geïnternet genereert per seconde 30 TB (10¹² bytes) aan dataverkeer en verstookt iedere seconde 35 MWh aan elektriciteit. Tien keer het totale elektriciteitsverbruik per seconde van heel Nederland.
Het is onmogelijk te voorspellen wat het Internet ons de volgende vijfentwintig jaar zal bieden. Nu al functioneert het Internet als het zenuwstelsel van de wereld. En dan hebben we het nog ‘alleen maar’ over enkele miljarden mensen die informatie-, transactie-, communicatie- en ontspanningsdiensten via het Internet afnemen. Onderzoekbureaus als Gartner en ABI Research verwachten dat over vijf jaar tegen de dertig miljard grote en kleine apparaten met het Internet verbonden zullen zijn. Het merendeel draadloos. Die slimme apparaten zullen enorme hoeveelheden data uitwisselen met elkaar en met computers van dienstenaanbieders. Uiteraard zijn er ook nu weer profeten die beweren dat deze nieuwe ontwikkelingsfase van het Internet de mensheid naar het paradijs zal leiden. Toepassingen in media, milieu, infrastructuur, productie, energie, zorg, bouw en transport zullen veel toegevoegde waarde leveren in de vorm van meer gewin, gemak en genot.
 
Maar is er, zoals zo vaak bij technologie, ook hier weer een keerzijde? Ja zeker! Vooral op terreinen als bescherming van de persoonlijke levenssfeer, zelfbeschikking en controle. Deze drie belangrijke voorwaarden voor een zorgeloos en aangenaam leven komen in het gedrang als IoT leidt tot enorme hoeveelheden gegevens die het mogelijk maken het gedrag van mensen vast te leggen en te gebruiken voor doelen als targeted marketing, misleiding en diefstal van geld en identiteit. In de IoT-wereld van echte Big Data wordt het steeds moeilijker regels en wetten op te stellen en te handhaven die garanties geven voor de mogelijkheid van consumenten om te bepalen wie wat wanneer waarvoor over hen mag weten (user consent) en het behouden van volledige keuzevrijheid en anonimiteit.
 
En dat is nog niet alles. Als straks alles aan het Internet hangt, kunnen al die slimme apparaten op afstand worden bestuurd; bedoeld en onbedoeld, legaal en illegaal. Er ontstaat een schitterend uitdagend nieuw jachtterrein voor hulpvaardige en vijandige hackers. Een mooi voorbeeld stond deze week in Wired. In het artikel ‘Hackers remotely kill a jeep on the highway – with me in it’ beschrijft Andy Greenberg hoe de hackers Charley Miller en Chris Vaselek de besturing van een Jeep Cherokee overnemen. Met hun laptop controleren zij op afstand de airconditioning, de radio, de ruitenwissers en zelfs het gas, de versnellingen, de remmen en de besturing. In een hilarische video is te zien hoe Andy Greenberg uiteindelijk met zijn Jeep in een greppel terecht komt. De laconieke manier waarop de auto-industrie met deze problematiek omgaat, stelt niet echt gerust. Als straks de zelfrijdende auto oprukt en IoT zijn beslag krijgt, is het toch wel handig als je er zeker van kunt zijn dat niet zomaar iemand de besturing van jouw auto kan overnemen. Je wilt graag baas in eigen blik blijven.
 
Het IoT kan ons veel goeds kan brengen. Maar dan moeten politiek, overheid, industrie en burgers er wel voor zorgen dat de enorme nadelen worden herkend, erkend en bestreden. Dat is nog een hele uitdaging. 
 
Naschrift 27 jul 2015:
Het artikel van Andy Greenberg in Wired heeft de autofabrikant van de Jeep Cherokee, Fiat Chrysler Automobiles (FCA), toch niet helemaal onberoerd gelaten. FCA heeft besloten in de Verenigde Staten 1,4 miljoen Jeeps terug te roepen.