De zwaartekracht is de kracht waarmee twee massa's elkaar aantrekken. Op een perfect bolvormige aarde (en homogeen van samenstelling zijnde) is die overal gelijk.
De centripetale kracht is de kracht die je moet leveren om ervoor te zorgen dat een object dat een cirkelvormige baan rond een middelpunt beschrijft in die cirkelvormige baan blijft. De steen die je aan een touwtje rondom je in het rond zwiert, wil zelf gewoon lijnrecht rechtdoor. Jij trekt er steeds (via dat touw) van opzij aan, waardoor die steen steeds van richting verandert. Dat van opzij trekken betekent niets anders dan dat jij naar het middelpunt trekt. (middel: centri, zoekend :petaal)Het touw levert dus de middelpuntzoekende, de centripetaalkracht.
de verwarring zit in een verkeerde formulering
Maar de centripetale kracht is toch de gravitatiekracht?
Nee, de centripetale kracht
wordt geleverd door (een deeltje van) de gravitatiekracht. Jij hangt niet met een touwtje vast aan het middelpunt van de aarde, maar de gravitatiekracht trekt je daarheen.
Hoe meer rondjes per uur, hoe een groter deel van de gravitatiekracht nodig is om je in je baan te houden. Dat is vlakbij de pool en op de evenaar gelijk, want zowel op de evenaar als bij de pool doe je er een kleine 24 uur over om één rondje te draaien. Daar zit dus niet het probleem. Maar hoe groter je afstand tot de draaiingsas (het touwtje van de steen wordt langer) bij hetzelfde aantal rondjes per uur, hoe groter de kracht die nodig is om je in die baan te houden.
F
centripetaal= m·ω²·r,
waarbij
ω = hoeksnelheid in radialen per seconde (voor de aarde 2pi.gif radialen in 23 uur en 56 minuten)
r= straal, afstand tot de draaiingsas in meters,
Als je de aarde als een perfecte bol mag beschouwen, is de aardstraal ongeveer 6367 km.
Neem je eigen massa in kg, netjes uren en minuten omrekenen naar seconden, en kilometers naar meters, invullen, en je weet hoe groot de centripetaalkracht in newton moet zijn op je lichaam als je op de evenaar staat, om je op die evenaar te houden en dus te voorkomen dat je de ruimte in vliegt. Die centripetaalkracht wordt geleverd door de zwaartekracht. Daarvoor hebben we een rekentruukje bedacht, de centriFUGAALkracht, een denkbeeldige kracht die je de ruimte in zwiert, net zo groot als de centriPETAALkracht, maar juist van het middelpunt af gericht. Jij wil naar buiten als gevolg van die denkbeeldige centriFUGAALkracht, maar dat lukt nog lang niet omdat de zwaartekracht nog veel groter is. En net zoveel newton als die centrifugaalkracht groot is zal je weegschaal minder aanwijzen als je op de evenaar staat dan wanneer je op de pool staat. Want op de pool is je afstand r tot de draaingsas gelijk aan nul, en is F
c dus ook gelijk aan 0.