Ontstaan netfrequentie

Moderators: jkien, Xilvo

Reageer
Berichten: 2

Ontstaan netfrequentie

Waardoor wordt de netfrequentie bepaald? In ons geval dus de 50Hz?

Het is ongetwijfeld niet mogelijk om 1 centrale een afwijkende frequentie te geven, of om 1 centrale deels uit fase aan te koppelen aan het bestaande lichtnet.

Toch is het ook niet waarschjijnlijk dat alle centrales, en dus de netfrequentie, zichzelf netjes aan de 50Hz gesynchroniseerd houden zonder dat daar ergens een 'scheidsrechter' aan te pas komt. Dit lijkt me een erg onstabiel geheel....

Al vast bedankt voor de reacties.

Gebruikersavatar
Pluimdrager
Berichten: 7.933

Re: Ontstaan netfrequentie

Er is inderdaad een scheidsrechter. Maar eerst dit: een generator kan niet zo makkelijke uit de pas gaan lopen. Een generator die voor gaat lopen op de rest moet daarvoor een bepaalde weerstand overwinnen, hij moet meer vermogen gaan leveren. Anderzijds wordt een generator die achter dreigt te raken vanzelf meegesleept door de rest. Feitelijk wordt elke rotor "gevangen" in het magnetisch draaiveld van de stator.

Om de frequentie stabiel te houden heeft elke turbo-generator een toerenregelaar. Die probeert het toerental op 50Hz te houden. Dat lukt maar ten dele. Als de vraag naar vermogen toeneemt zal dit extra vermogen in eerste instantie komen uit de draaiende massa van alle machines aan het net, die dus langzamer gaan draaien. Daardoor grijpt de toerenregeling in die de generatoren weer op 50Hz terugbrengt. Bij vermindering van vermogensvraag gebeurt het omgekeerde.

Op de lange termijn kan door dit "geregel" de frquentie iets voor of achter raken op de werkelijke tijd. En dan komt de scheidsrechter in beeld. Dat is een Europees centrum dat b.v bepaalt dat verloren periodes ingehaald moeten worden en daartoe wordt de z.g. richtfrequentie verhoogd. Deze opdracht wordt via de landelijke netbeheerder, in Nederland is dat Tennet, doorgegeven aan alle centrales. Die stellen dan hun toerenregelaars in op een iets hogere waarde, b.v. 50,02 Hz. Als ze weer bij zijn wordt de richtfrequentie weer teruggezet naar 50,00 Hz. Dreigen ze voor te gaan lopen, dan wordt de richtfrequentie tijdelijk verlaagd, b.v. 49,98 Hz.

Berichten: 16

Re: Ontstaan netfrequentie

Het is misschien grappig te vermelden dat ik een wekkerradio met een klappertjesdisplay heb die altijd op tijd loopt. Het uurwerk wordt namelijk aangedreven door een wisselstroommotor die weer door de netspanning draaiende gehouden wordt. Al maandenlang heeft hij hoogstens een halve minuut afgeweken, zonder menselijke correctie. Dus de netfrequentie is gelijk aan 50 met een hoop nullen achter de komma, al dan niet gemiddeld.

Berichten: 12.262

Re: Ontstaan netfrequentie

Het klopt inderdaad dat de netfrequentie op lange termijn gemiddeld op exact 50 Hz word gehouden t.b.v. uurwerken en dergelijke. De meeste wekkers (ook met led-cijfers enzo) maken hier gebruik van.

Het feitelijk varieren van de frequentie word gedaan door net iets meer of iets minder vermogen aan een generator te leveren dan ervan gevraagd word. Eigenlijk is het best wonderlijk dat dit allemaal zo mooi werkt, als je bedenkt dat alle generatoren in europa (en nog verder) aan elkaar zitten en exact in sync moeten draaien.
Victory through technology

Gebruikersavatar
Pluimdrager
Berichten: 7.933

Re: Ontstaan netfrequentie

Al maandenlang heeft hij hoogstens een halve minuut afgeweken, zonder menselijke correctie.
Niet helemaal waar, die menselijke correctie zit in het Europese bewakingscentrum, in de landelijke netbewakingscentra en in de centrales. Er zijn dus een heleboel mensen dagelijks in de weer om jouw wekkertje op tijd te houden. Het gaat overigens niet altijd goed. Een paar jaar geleden hebben ze een achterstand bewust niet gecompenseerd omdat er op dat moment te weinig vermogen beschikbaar was om dat voor elkaar te krijgen.
Eigenlijk is het best wonderlijk dat dit allemaal zo mooi werkt, als je bedenkt dat alle generatoren in europa (en nog verder) aan elkaar zitten en exact in sync moeten draaien.
Zoals ik al heb uitgelegd wordt elke generator gevangen in het gezamenlijke draaiveld van het net. Dus zo wonderlijk is het niet dat ze synchroon blijven. Er is overigens wel een voorwaarde aan verbonden. De verhouding tussen nominaal vermogen van de generator en de mechanische energie die in de draaiende massa van de rotor is opgeslagen moet binnen bepaalde grenzen voor alle generatoren gelijk zijn. Bij een plotselinge belastingsprong in het net draagt iedere generator dan naar vermogen (letterlijk!) bij aan het opvangen van die sprong.

Berichten: 12.262

Re: Ontstaan netfrequentie

Ik denk dat we hier wat verwend zijn met ons fraaie electriciteitsnet.

In wat minder ontwikkelde landen zie je dat het wel degelijk mis kan gaan met netfrequentie en het synchroon blijven draaien van centrales... bijvoorbeeld dat de netfrequentie bij piekbelasting in elkaar kukelt, wat uiteraard alle generators mee trekt.

Als de val in frequentie vrij groot is blijkt opeens het rendement van transformators en zelfs generators slechter te zijn bij lagere frequentie en vergert de daling daardoor nog meer. Genoeg landen waar ze regelmatig wijken of hele steden even (of uren) afschakelen om het tij te keren.
Victory through technology

Gebruikersavatar
Pluimdrager
Berichten: 7.933

Re: Ontstaan netfrequentie

Dat het rendement van generatoren en transformatoren slechter wordt bij lagere frequentie is een fysiek gegeven. Bij lagere frequentie heb je meer ijzer nodig om het apparaat nog goed te laten functioneren.

Wat het afschakelen van wijken en steden betreft, dat kan hier ook gebeuren. Bij alle electriciteitsbedrijven liggen afschakelplannen klaar voor het geval dat er te weinig vermogen beschikbaar is. En woonwijken zijn de eerste die zwart gaan.

We hebben geluk dat die plannen zelden nodig zijn. Maar kortgeleden zijn ze wel uitgevoerd. In Noord-Duitsland was een hoogspanningsleiding afgeschakeld en daardoor kon er op een bepaald moment niet genoeg vermogen getransporteerd worden. Om te voorkomen dat het hele landelijke of zelfs Europese net plat zou gaan zijn toen bepaalde delen gecontroleerd uitgeschakeld.

Berichten: 12.262

Re: Ontstaan netfrequentie

Dat het rendement van generatoren en transformatoren slechter wordt bij lagere frequentie is een fysiek gegeven. Bij lagere frequentie heb je meer ijzer nodig om het apparaat nog goed te laten functioneren.
Klopt, het is een fysieke eigenschap, maar in dit geval wel een vervelende... zodra de frequentie inzakt word het moeilijker om het nog goed te maken, dus een zelfversterkend effect.

Natuurlijk word hier ook wel eens wat afgeschakeld door overbelasting, maar vaak gebeurd het niet - ik denk gemiddeld nog geen 1x per jaar in een woonwijk? In dat opzich is een stad als Phnom Penh recordhouder, daar gebeurd het meer dagen wel dan niet [rr]

Reageer