Lichtflits van de kelder naar de zolder

Moderator: physicalattraction

Lichtflits van de kelder naar de zolder

situatie 1: ik sta in de kelder en stuur een lichtfilts uit naar de zolder. Daar wordt de lichtflits teruggekaatst naar de kelder, alwaar hij opgevangen wordt. Met een preciese klok in de kelder meet ik het tijdsverschil tussen uitsturen en opvangen van de lichtflits.

situatie 2: ik bevind me nu op zolder een stuur een lichtflits naar de kelder, die teruggekaatst wordt naar de zolder. Ook hier meet ik met een preciese klok op zolder het tijdsverschil tussen uitzenden en opvangen van de lichtflits.

We kunnen stellen dat de lichtflitsen in beide situaties precies dezelfde weg hebben afgelegd, zij het in tegengestelde richting.

Mochten beide klokken gelijklopen verwacht ik geen probleem: de 2 tijdsmetingen zijn identiek en na berekening zou je uitkomen dat beide lichtflitsen zich voortgepland hebben aan lichtsnelheid.

We weten nu echter dat een klok op zolder sneller tikt dan een klok in de kelder vanwege het gravitatieveld. Krijg ik hierdoor verschillende tijdsmetingen van die klokken? Of krijg ik een identiek resultaat? Is er dan nog sprake van het constant zijn van de lichtsnelheid, gelijk aan c?

Gebruikersavatar
Berichten: 379

Re: Lichtflits van de kelder naar de zolder

Interessant probleem. Kan het zijn dat de ruimte evenredig met de tijd door het gravitatie veld wordt beinvloed (in de afbeelding per cubus constant gehouden)?
cubes.jpg
cubes.jpg (5.63 KiB) 879 keer bekeken

Gebruikersavatar
Berichten: 3.751

Re: Lichtflits van de kelder naar de zolder

Three heeft met zijn opmerkingen gelijk.

Een waarnemer op oneindig ziet beide gebeurtenissen en beweert: ik mat dat ze beiden even lang duurden. En we weten (met de schwarzschildmetriek) dat stilstaande waarnemers op straal \(r_A\) op hun klok een tijd
\(\Delta\tau=\sqrt{1-\frac{r_S}{r}}\Delta t\)
meten. Beide waarnemers meten voor beide gebeurtenissen een verschillende tijd, waarbij
\(\frac{\Delta\tau_{zold}}{\Delta\tau_{vloer}}=\sqrt{\frac{1-r_S/r_{zold}}{1-r_S/r_{vloer}}}\)
.

En nu komt iets wereldschokkend. Beschouw de beweging van het lichtdeeltje in de Schwarzschildmetriek (voor volgende uitleg is waarschijnlijk enige vertrouwdheid met AR vereist):
\(ds^2=\left(1-\frac{r_S}{r}\right)c^2dt^2-\frac{dr^2}{1-r_S/r}-r^2d\theta^2-r^2sin^2(\theta)d\phi^2\)
.

De eigentijd van de baan is steeds gelijk aan 0, en het deeltje beweegt radieel (dus recht van de zolder naar de vloer):
\(\sqrt{1-\frac{r_S}{r}}cdt=\pm\frac{dr}{\sqrt{1-r_S/r}}\)
,

en dus
\(\frac{dr}{dt}=c\left(1-\frac{r_S}{r}\right)<c\)
,

terwijl dat de naïeve methode is om de snelheid te berekenen. In algemene relativiteit kan je enkel locaal een snelheid meten (tenzij je weet in welke metriek je deeltje zich beweegt en je er in slaagt de snelheid van het deeltje om te rekenen naar de echte snelheid). Dit betekent dus niet dat licht zich niet aan de lichtsnelheid voortbeweegt: we moeten goed beseffen dat de grootheid die we uitrekenden niets met snelheid te maken heeft. Net zoals in cilindrische coördinaten
\({d\phi}/{dt}\)
niets met snelheid te maken heeft.

Je kan wel steeds een waarnemer plaatsen daar waar het licht passeert, en dan zal je zien dat (als hij zijn coördinaten correct kiest) het deeltje daar aan de lichtsnelheid passeert. Dus het deeltje beweegt wel degelijk aan de lichtsnelheid, alleen lijkt het niet zo wegens de kromming van de ruimtetijd.

Gebruikersavatar
Berichten: 379

Re: Lichtflits van de kelder naar de zolder

\(\Delta\tau=\sqrt{1-\frac{r_S}{r}}\Delta t\)
Maar geldt deze gravitationele invloed ook voor de ruimtelijke dimensies van ruimte-tijd?

Dus bv
\(\Delta x'=\sqrt{1-\frac{r_S}{r}}\Delta x\)

Gebruikersavatar
Berichten: 3.751

Re: Lichtflits van de kelder naar de zolder

Het is niet exact die formule, maar een waarnemer op positie r zou ook coördinaten kunnen invoeren waarvoor dergelijke vergelijkingen gelden (oftewel: definieer x')

Gebruikersavatar
Berichten: 379

Re: Lichtflits van de kelder naar de zolder

Ik heb juiste formule niet kunnen vinden/afleiden, maar analoog aan de formule voor tijd zou x' de relatieve grootte zijn van bv 1 meter op afstand r van (het centrum van) de massa (van de aarde) t.o.v. een meter op oneindig.

Het is alleen wat lastiger te meten dan de tijd (de aarde in stijgers zetten met vaste lengte van de stangen, en kijken waar het wringt ;) )

Gebruikersavatar
Berichten: 379

Re: Lichtflits van de kelder naar de zolder

\(\frac{dr}{dt}=c\left(1-\frac{r_S}{r}\right)\)
Uit deze formule volgt dat één meter op aarde ongeveer 1,4E-9 m groter is dan een meter in far space (
\({r_S} = 9 mm, r_{aarde} = 6378137 m\)
, ik dacht altijd dat massa de ruimte juist samentrok).

Gebruikersavatar
Berichten: 3.751

Re: Lichtflits van de kelder naar de zolder

Voor een radiale lat geldt gewoon
\(\Delta r'=\frac{\Delta r}{\sqrt{1-r_S/r_{observer}}}\)


edit: ;) dat wil lukken, na een dag. Merk dus op dat het mijn mening is dat je een foute manier gebruikt om afstanden te meten (1 die er geen rekening mee houdt dat ook tijd veranderlijk is, wat een extra factor
\(\frac{1}{\sqrt{1-r_S/r}}\)
geeft): afstanden dienen instantaan gemeten

Gebruikersavatar
Berichten: 379

Re: Lichtflits van de kelder naar de zolder

(ik ben niet iedere avond even helder ;) )

Ik snap je niet:als ik in deep space staven van 1 m maak, en ik zet hiermee de aarde in de stijgers, kom ik dan niet gewoon op het oppervlak steeds 1,4e-9 m te kort (naar alle kanten, niet alleen radiaal)?

Welke rol speert de tijd hierin en de observer?

Gebruikersavatar
Berichten: 3.751

Re: Lichtflits van de kelder naar de zolder

Mijn formule (die rechtstreeks uit de metriek komt) geeft
\(7\cdot10^{10}\)
. Ik denk dat je om 1 of andere reden het niet eens bent met mijn wortel. Als je de correcte formule geciteerd hebt, zie ik niet goed wat die met afstandsmetingen te maken heeft: er is nl. ook een tijdsmeting in die formule (en 1 die dezelfde factor geeft daar ze in de noemer staat (zie eerste formule post #3), wat er toe leidt dat die wortel wegvalt)

Gebruikersavatar
Berichten: 379

Re: Lichtflits van de kelder naar de zolder

Duidelijk: ik ben er vanuit gegaan dat ik een vaste dt (
\(\Delta t\)
) op beide hoogten kon nemen, zodat deze tegen elkaar wegvallen bij het berekenen van de verhouding van de afstand, maar jij geeft aan dat dat niet correct is.

Gebruikersavatar
Berichten: 3.751

Re: Lichtflits van de kelder naar de zolder

Ik ben het eens, als je met 'hoogten' r=6378137m en r=oneindig bedoelt.

Gebruikersavatar
Berichten: 379

Re: Lichtflits van de kelder naar de zolder

jazeker

Gebruikersavatar
Berichten: 379

Re: Lichtflits van de kelder naar de zolder

\(\Delta\tau=\sqrt{1-\frac{r_S}{r}}\Delta t\)
Hiermee gaat de klok op zolder toch lanzamer dan in de kelder?

Gebruikersavatar
Berichten: 3.751

Re: Lichtflits van de kelder naar de zolder

? Het is mij momenteel vrij laat, maar ik ben het niet eens. Misschien kan je het nog eens bekijken?

Als
\(\Delta\tau\)
groter is, meet een klok meer tijd tussen 2 dezelfde gebeurtenissen. Dus, als
\(\Delta\tau\)
groter is (wat zo is voor grotere r), gaat de klok sneller.

Reageer