Wetenschapsforum

Sinds ik in 2004 tijdens het internetsurfen op het fenomeen 'peak oil' stuitte is mijn visie op het leven drastisch veranderd. Als een zwellende tsunami raasde de betekenis van algemene en onvermijdelijke grondstoffenschaarste door mijn bewustzijn. Ik stelde gedurende een paar maanden intense studie een gruwelijk draaiboek voor de toekomst van de wereld op en kan nu 4 jaar later vaststellen dat mijn verwachtingen vrij redelijk zijn uitgekomen, tot nu toe.

Waar ik het echter heel erg mis had is het tempo van bepaalde ontwikkelingen. Ik was er bijvoorbeeld van overtuigd dat zodra vastgesteld zou worden dat de onbeperkte aardolieproductiecapaciteit van het Midden Oosten een illusie zou blijken te zijn (hetgeen al in maart 2005 gebeurde), de financiele markten onmiddelijk in een duikvlucht zouden raken. Immers: als vloeibare-brandstofproductie beperkt zou blijken te zijn, en de consumptie van die brandstoffen een voorwaarde voor economische groei was, dan volgt automatisch dat het einde van de groei van de economie zich aandiende.

We weten inmiddels echter dat de economische groei in de wereld sinds 2004 recordbrekend hoog is geweest(!). Waar zat mijn denkfout?

Het voert te ver om op al mijn fouten in te gaan, maar de hoofdfout die ik maakte was denk ik de aanname dat wat voor mij - als academisch geschoold technicus - gesneden koek was, ook voor anderen zonneklaar zou zijn. Dit bleek heel anders te zitten. Een van mijn conclusies in 2004 was namelijk dat biobrandstoffen geen oplossing zouden zijn als aardolieproductie beperkt zou raken, met name om reden van de uiterst beperkte duurzame opschaalbaarheid daarvan. Maar wat mij slechts een week studie kostte, kostte de wereld ruim 4 jaar! De eerste twijfels over de haalbaarheid en absolute betekenis van biobrandstofproductie begonnen namelijk pas eind vorig jaar door te dringen tot onze beleidsmakers! En dan eerst nadat de zwaar gesubsidieerde biobrandstofhausse wereldwijd al heeft geleid tot ernstige(re) hongersnood en armoe onder honderden miljoenen mensen, om maar niet te spreken van de explosieve toename van ontbossing en de andermaal versnelde uitputting van toch al overbelastte zoetwaterbestanden wereldwijd.

Deze afgelopen 4 jaar hebben mij dus een belangrijke les geleerd, namelijk dat de capaciteit van onze geindustrialiseerde maatschappij om te reageren op voldongen feiten en wetenschappelijk onderbouwde conclusies ordes van grootte kleiner is dan dat van het individu. Dat zal voor wat oudere, meer ervaren denkers op dit forum niet verassend zijn, maar voor mij was het dat dus wel. Ik kan nu nog maar nauwelijks bevatten dat wat ik me in een week kan realiseren voor ons collectieve bewustzijn een zaak van jaren, zo niet decenia is.

Maar nu ik me dit realiseer bekruipt me een onprettig gevoel. Een gevoel dat onze - over 200 jaar zorgvuldig opgebouwde - maatschappelijk organisaties en taakverdelingen in de vorm van staten, parlementen, coorperaties, en gemeenschappen te zeer losgekoppeld zijn geraakt van de feiten 'op de grond' om nog relevant te zijn. Is onze maatschappij wel in staat om te maneuvreren binnen steeds nauwer worden grenzen bepaald door het overbelaste milieu en de beperkte beschikbaarheid van grondstoffen, of is ze te log geworden en te verzadigd van allerhande illusies -- kenmerken die tot nog geen 5 jaar geleden eigenlijk geen kwaad konden?

Als het inderdaad zo is dat de ontwikkelingen ten aanzien van milieu en grondstoffenschaarste op dit moment sneller gaan dan we effectief kunnen bijbenen dan geeft dat aanleiding tot een aantal gevaarlijke en subversieve conclusies:

1. Er zullen steeds grotere groepen mensen ontstaan die zich bevinden in de hoeken waar de klappen vallen.

2. Die groepen zullen structureel worden genegeerd, miskent of onderdrukt omdat de aard van hun situatie (nu nog) niet door ons collectieve bewustzijn te bevatten is.

3. Er rest die groepen nog maar een middel om te overleven, namelijk het zich buiten de wereldgemeenschap plaatsen en het aangaan van de gewapende strijd op leven en dood!

Slotje. Toelichting volgt via PB .