Wetenschapsforum

Onderstaande is een Essay dat ik geschreven heb voor de uni. Het gaat over o.a. over Cold Reading, een techniek gebruikt door Mediums (en andere). Het leek me een leuk onderwerp om over te discussieren, en plaats hierbij mijn essay als begin daarvoor.

Mediums ontvangen geen informatie van je overleden dierbaren, jij geeft ze die informatie zelf! Over hoe mediums je bedriegen en waarom het nog werkt ook.

Wanneer ik met mensen uit mijn omgeving spreek over fenomenen als “Char hét medium” (en hét kijkcijferkanon) van nu, dan eindigen deze discussies altijd in de onomstootbare reactie van de ander; “En tóch is het knap, wat ze doet!”. Hoewel ik me achter deze opinie moet scharen, het is inderdaad knap dat ze zoveel geld kan verdienen met bedrog, wil ik toch wat meer duidelijkheid scheppen over het grote gehalte aan leugens en bedrog die niet alleen Char, maar ook vele andere mediums, aan hun brood helpen.

Laat me u voorstellen aan “Clever Hans”, jawel, een paard. In het begin van de vorige eeuw werd door de eigenaar van Hans geclaimd dat zijn paard over een buitengewoon hoog intelligentieniveau beschikt. Uiteraard ontstond er een geweldige ophef rondom dit paard, en vele wetenschappers konden niet anders dan concluderen dat dit paard écht geniaal was. Gelukkig ontrafelde een volhoudende wetenschapper, de psycholoog Oskar Pfungst, in 1907 dit mysterie. Clever Hans bleek vooral erg goed in het lezen van de lichaamstaal van zijn trainer. De trainer gaf hem tijdens een taak, zoals een rekensom, onbewust allerlei aanwijzingen tot het goede antwoord, bijvoorbeeld door met zijn hoofd te knikken totdat het paard het juiste aantal stapjes met zijn hoef had gemaakt. Onze Hans was dus geen rekenwonder, maar wel erg gevoelig voor lichaamstaal.

Dit lezen van lichaamsstaal in een van de vele trucjes die mediums gebruiken om hun seances tot een goed einde te laten komen. Een trucje dat zelfs een paard kan. In de rest van dit essay zal ik ingaan op de vele andere bedrieglijke praktijken van onze zogenaamde ‘portalen naar het andere rijk’, en zal ik proberen te verklaren waarom het toch zo goed verkoopt.



Om de hete brei heen draaien: Hot Reading

De meest duidelijke vormen van bedrog vinden veelal plaats vóór de aanvang van de lezing. Dit echte vals spelen is misschien wel de laagste vorm van bedrog dat wordt toegepast, en kan worden gezien als een regelrechte verklaring vanuit het medium zelf: “Ik kan het niet, dus speel ik maar vals”. Een simpele vorm van hot reading, veelal uitgevoerd door de wat kleinere (maar niet minder betaalde) mediums, is het googlen van de naam van de cliënt voor aanvang van de afspraak. Je zult versteld staan hoeveel persoonlijke informatie er tegenwoordig online en binnen een handomdraai te verkrijgen is. Het is dan ook naïef te denken dat mediums hier geen gebruik van zullen maken. Het meervoud van medium is immers media. Het is dan opeens toch veel minder verbazingwekkend dat een medium met wie je vooraf een afspraak maakt onder je eigen naam, weet wie je beste (hyves)vrienden zijn.

Maar ook de grootste der mediums bedriegen de boel. In de uitzending van Zembla “De trucs van Char, het medium”, kwamen vele bedrogen klanten van dit alom geëerde medium bedrogen uit. Zo ook een jongeman, die met vragen achterblijft wanneer zijn vader zonder afscheid te nemen zelfmoord pleegt. Hij vertelt ons dat er een daadwerkelijke screening plaatsvindt door de redactie van Char’s programma, waarin wordt gevraagd waarom hij een reading wil, wat zijn motieven zijn etc. Er wordt zelfs naar extra informatie rondom de dood van zijn vader gevraagd. Gelukkig is deze jongeman een scepticus en houdt hij veel informatie achter. Zijn reading met Char verloopt slecht en wordt dan ook niet uitgezonden. Natuurlijk is het slechts een suggestie van mijn kant dat de informatie die uit de screenings volgt (in bepaalde mate) doorgespeeld wordt aan Char. Aannemelijk is het echter wel. En er is meer. Zo vertelt een andere vrouw (in dezelfde reportage) dat haar bijna 2 uur durende contact met Char wordt teruggebracht tot de uiteindelijk 7 minuten durende uitgezonden lezing. Uiteraard worden alleen de ‘hits’ van Char uitgezonden. Zo lijkt het nog wat, want naar zeggen van de cliënt was de lezing: “in zijn geheel niet overtuigend, heel zwak en weinig concreet”.

Om eens het bedrog van een ander bekend medium aan te halen: ook Robert van den Broeke (bekend van RTL programma “er is zoveel meer”) houdt er naast het dodenrijk ook hele andere bronnen op na. In een aflevering van dit programma beschrijft hij het vorig leven van een cliënt. Snel daarna wordt ontdekt dat hij deze beschrijving van internet heeft. Hij heeft namelijk een tikfout van de desbetreffende site letterlijk overgenomen: hij zegt dat de man genverbrander was, terwijl er jeneverbrander had moeten staan. Snel daarna stopt de serie.

Ook de Duitse gebedsgenezer, Peter Popoff, die zegt met God te spreken en extreem populair was op de Amerikaanse televisie in de jaren ’80, werd ontmaskerd. Deze man beweerde in contact te staan met god en kreeg keer op keer juiste informatie over zijn publiek door; tot het concrete adres en de ziekte van de desbetreffende persoon aan toe. James Randi, directeur van ‘the educational foundation’ en wellicht het grootste scepticus van dit moment, volgde Popoff z’n shows. Zo ontdekte hij dat niet de grote God, maar de alledaagse mevrouw Popoff de informatie doorgaf. Deze informatiestroom verliep niet via bovennatuurlijke contacten maar middels een simpel klein radiootje in het oor van Peter Popoff. Ook Mevrouw Popoff had geen exclusieve een-op-een relatie met god, zij las simpelweg de formulieren voor die het publiek bij binnenkomst bij haar invulde. Het laten lopen van mensen in rolstoelen, een ander hoogtepunt van Popoff’s shows, werd ook ontkracht. De rolstoelen werden door Popoff gebruikt om mensen die al konden lopen, een zitplaats te verlenen. Hoewel Popoff zijn maandsalaris van 2.4 miljoen dollar drastisch zag kelderen, blijft hij volhouden dat hij informatie en krachten van God doorkrijgt. Het enige godswonder dat naar mijn mening hier geschiedt, is dat hij tot op de dag van vandaag nog steeds aanhangers heeft.

Koud lezen, een koud kunstje

Een veel belangrijkere teckniek, die eigenlijk veel bewonderenswaardiger is, maar ook veel verder gaat dan het ‘echte’ vals spelen, is cold reading. De cliënt komt dan compleet onbekend (‘koud’) voor het medium binnen. cold reading is een procedure waarbij de ‘reader’ de cliënt ervan probeert te overtuigen dat hij/zij alles weet over diens persoonlijkheid en problemen (door contact met overledenen/geesten). Er zijn vele manieren waarop cold reading wordt uitgevoerd.

Het eerste en meest belangrijke aspect van cold reading geschiedt vóór het ‘echte’ gesprek: het afdwingen van de medewerking van de cliënt. Char zegt bijvoorbeeld dingen als: “Je moet open staan voor iedereen om je heen, zowel levend als overleden. Want als je dat niet doet dan wordt het geblokkeerd. Je moet met me meewerken op de manier waarop ik werk.” Hiermee zet Char ook meteen een buffer voor zichzelf op: lukt de lezing niet, dan ligt dat niet aan haar maar aan de medewerking van de cliënt.

Tijdens de gehele lezing analyseert het medium het uiterlijk van zijn of haar cliënt. Er wordt gelet op leeftijd, accent, geslacht, kleding, houding, gezichtsuitdrukking, etnische achtergrond, (arbeiders)handen, het al dan niet dragen van een trouwring, handen, sieraden, etnische achtergrond en wie weet wat nog meer. Zo genereert het medium voor zichzelf een eerste indruk, een type, van de client. Vanuit deze analyse wordt het Barnum effect (genoemd naar de ‘ontdekker’ van dit fenomeen, P.T. Barnum, ook bekend als het forer effect) toegepast. Het Barnum effect is het doen van uitspraken die zo algemeen zijn dat het voor iedereen persoonlijk iets anders betekend. Bijvoorbeeld: “Je hebt problemen met een vriend of familielid”, of “je hebt een doos met ongesorteerde foto’s in je huis”. Ook het Rainbow Ruse, benoemt door brits illusionist Ian Rowland in zijn boek “the full fact book of cold reading”, komt hierbij kijken. Rainbow Ruse is het doen van uitspraken die twee kanten op werken en zo alle opties open houden. Een goed voorbeeld hiervan is “meestal ben je gelukkig, soms ook niet”. Ook benoemt Rowland ‘shotgunning’ als onderdeel van Cold Reading; het doen van vele algemene uitspraken, soms zelf naar een hele zaal toe, om op basis van de reacties de uitspraken te verfijnen. Door deze algemene uitspraken te combineren met de analyse die gemaakt is van de cliënt op basis van diens uiterlijk, lijkt het al snel alsof het medium van alles over je weet.

Daarnaast is alles gebaseerd op de reacties van de cliënt op de gemaakte uitspraken. Vissen naar informatie is hier de sleutel tot succes. Ten eerste kan dit verbaal. Mocht je ooit een transcript van een reading lezen, dan valt het je waarschijnlijk meteen op hoeveel vragen er eigenlijk gesteld worden door het medium in actie. Zo vraagt Robert den broek in zijn reading aan Jacques Janssen (hoogleraar godsdienstpsychologie aan de Radboud universiteit te Nijmegen) maarliefst vierenveertig vragen in vijf minuten! Voor de meeste mensen echter geldt dat zij een selectief geheugen hebben waardoor ze alles zo buigen dat het voor hen klopt; zij zullen zich herinneren dat het medium niet vroeg naar informatie, maar de informatie zélf gaf. Daarnaast wordt er ook gezocht naar non-verbale informatie. Zelfs zulke kleine dingen als gezichtsuitdrukking en lichaamshouding is voor een ervaren medium genoeg om te weten wanneer hij/zij op het juiste ‘pad’ zit. Door te beginnen met algemene statements en vragen kan het medium aan de hand van de reacties werken naar persoonlijke en op het eerste gezicht wonderbaarlijke uitspraken. Maar let op: alle informatie die het medium zogenaamd ‘weet’, komt van de cliënt zelf. Hiermee is ook het ‘letter raden’ uit te leggen. Vele mensen hoor je zeggen: “Maar hoe wéét Char dan toch, dat de naam van de vader van die vrouw met een R begint?” Deze mensen zien over het hoofd dat Char niet zegt: jouw vaders naam begin met een R, maar meer iets in de trant van “is er iemand met een R, of een S?” De cliënt gaat dan bij de gegeven letter informatie zoeken: een naam in haar familie of kennissenkring, een naam van een overleden dierbare of de eerste letter van een ziekte waaraan iemand die hij/zij kent lijdt. En zeg nou zelf; zo kent iedereen toch wel iemand met een R of een S?

Wanneer je dit ‘letter raden’ vanuit een gelovige bekijkt, is het eigenlijk nog steeds een groot raadsel. Laat me dit toelichten door James Randi te citeren: “I always wonder why, when somebody like Char does a reading for someone like me and is going to bring back the spirit of my deceased brother in law, or something like that, why does the spirit of my brother in law whispers in Char’s ear; “his name starts with a B, or a G.”Why doesn’t he just say his name is Bert, or George? [..] Strange that spirits want you to guess their name instead of telling it.”

Een ander talent van de Cold Reader is fouten maskeren met zelfvertrouwen. Wanneer er een negatieve reactie volgt op een uitspraak, bijvoorbeeld ‘nee, hij is mijn zwager niet’, dan zal het medium reageren met ‘nee dat weet ik’, en meteen doorgaan met andere uitspraken. Het moeilijke aan het traceren van fouten in een reading is dat de meeste uitspraken niet te controleren zijn. Vaak zeggen mediums dingen in te trend van “uw overleden oma is herenigd met uw overleden opa”. Deze uitspraak maakt ongetwijfeld enorm veel indruk en biedt troost, maar; is oncontroleerbaar. Dit is een andere, meer indirecte, manier van fouten maskeren; uitspraken doen die nooit kunnen worden geverifieerd.

Wat een goed medium ook moet doen is een bepaalde status verwerven, bijvoorbeeld door prestaties van zichzelf in het verleden aan te halen. Veel mediums zeggen van zichzelf dat ze vermissingen oplossen voor de CIA, FBI of een andere geheime dienst. Een veilige uitspraak, aldus James Randi in een van zijn columns in The Skeptic (tijdschrift van de skeptic society). Bij wijze van experiment schreef hij vele geheime diensten met de vraag of het een of ander medium bij hen werkte. Altijd weer kreeg hij een gestandaardiseerde brief terug, waarin werd medegedeeld dat de desbetreffende geheime dienst bevestigend noch ontkennend op de vraag kan reageren omdat zij geen uitspraken doen over hun bronnen. Opnieuw een niet te verifiëren uitspraak dus. Goedgelovige mensen echter zullen het medium op zijn of haar woord vertrouwen en het medium alleen maar meer op een voetstuk plaatsen. Zo kreeg ook de rijzende ster van Char een extra duwtje in de rug: in iedere talkshow waar zij kwam claimde zij de vindplaats van het lijk van het zoontje van de beroemde zanger Dean Martin aangewezen te hebben. Terwijl uit interviews met het rechercheteam van deze zaak blijkt dat er nooit contact is geweest met een medium, hebben deze uitspraken Char toch aan een aanzienlijk aantal volgelingen geholpen.

Geloven in het ongelooflijke: waarom?

De informatie die ik u in dit korte stukje tekst geef, is niet onbekend. Een ieder die ook maar twee minuten van zijn leven investeert in het zoeken naar achtergrondinformatie over mediums, komt op teksten van bijvoorbeeld James Randi over Cold Reading. Het is, zogezegd, algemene, toegankelijke informatie. Maar waarom blijkt dat toch uit gegevens van het CBS dat meer dan 1/3 van de nuchtere, weldenkende Nederlanders gelooft dat Char contact heeft met overledenen?

Jacques Janssen, hoogleraar godsdienstpsychologie aan de Radboud universiteit te Nijmegen, geeft een verklaring: “Mensen die ziek zijn willen beter worden. Mensen die ongelukkig zijn willen gelukkig worden. Mensen zijn tot alles bereid om dat te bevorderen. En iedereen die hen dat belooft, daar geloven ze in”. En dit is een belangrijk punt dat men in gedachte moet houden wanneer men probeert te verklaren waarom zoveel mensen in bedrog geloven, en ervoor betalen. Mensen die bij mediums komen hebben vragen, zijn gevoelig en ontroostbaar. Als iemand hen dan verteld dat alles goed is met hun overleden man/vrouw/vader, dan zijn ze dankbaar en getroost. En daar ligt de kracht van het medium: de gevoeligheid (en naïviteit) van de cliënt. Hoe vaak ook wordt aangetoond dat bedrog in het spel is: het wordt toch geloofd. Omdat het comfort biedt, en troost. Omdat het hier om gevoelskwesties gaat.

Belangrijk ook is het selectieve geheugen van de cliënt, dat al eerder genoemd is. Zeker wanneer iemand op voorhand al gelooft in de krachten van het medium, zullen de gemaakte fouten vergeten worden. Ook wordt vergeten dat het medium alle informatie verkrijgt door te vragen. In plaats daarvan denkt men zich te herinneren dat het medium direct informatie geeft. Wanneer een medium aan iemand vraagt “is je vader overleden? (ja) door een hartkwaal? (ja)” zal diegene onthouden dat “het medium precies wist te zeggen dat mijn vader overleden was door een hartkwaal”. Dat wist ze niet, dat werd haar verteld! Ook dit selectieve geheugen sterkt mensen in hun geloof in de kracht van het medium.

Tevens vertelt een medium je altijd wat je wilt horen. Dit draagt mede bij aan het succes van het medium. Men gelooft nou eenmaal eerder (en liever) dat hun overleden ouders rustig op een wolkje op hen neerkijken, dan dat zij vreselijk leiden in, om maar eens een plaats te noemen, de hel. Een medium die het over de persoonlijkheid van de cliënt heeft, zal nooit zeggen dat hij of zij eigenlijk een vreselijk narcistisch en onuitstaanbaar persoon is. Verkapte complimentjes verkopen nu eenmaal als warme broodjes.

Een Nuance: Gelooft het medium zelf in zijn Seance?

Een vraag die mij nog rest is of het medium zelf gelooft dat hij of zij bovennatuurlijke krachten heeft. Dit is een moeilijke vraag, die eigenlijk niet te beantwoorden is. Een medium zal namelijk altijd beweren dat zijn kracht echt is. En hoewel ze de boel bedriegen, kan dit goed onbewust gebeuren. Nadat iemand honderden readings heeft gegeven, zal zijn talent groeien. Velen komen dan op een punt waarop ze zichzelf afvragen of ze gedachten kunnen lezen en of hun succes te danken is aan intuïtie, of aan bovennatuurlijke krachten. Dit punt noemen sommige sceptici, onder wie Paul Kurtz, the transcendental temptation, het punt dat onbewust leidt tot geloof in het ongelooflijke. Het is dus goed mogelijk dat een medium zich compleet onbewust is van de door hem toegepaste cold reading. Dit illustreert voormalig New Age praktiseerster Karla McLaren. In een interview vertelt zij lange tijd niet te begrijpen dat ze een vorm van cold reading in haar werk toepaste. Ze heeft het zichzelf nooit bewust aangeleerd, maar het is zo gegroeid, zegt ze zelf. Naar eigen zeggen is ze altijd erg perceptief geweest en kon altijd makkelijk de problemen van haar cliënten traceren. Zij formuleerde haar eigen gedachten echter altijd in vragen om te voorkomen dat er een machtsverschil tussen haar en haar cliënt zou ontstaan. Deze poging om welgemanierd te zijn nodigde de cliënt echter uit tot het verschaffen van extra, concretere informatie, besefte Karla McLaren pas later.

Daarnaast bevestigen cliënt en medium elkaar in hun rol. De meeste mediums komen aanvankelijk slechts schoorvoetend tot de overtuiging dat ze over een gave beschikken. Juist door de reacties van hun cliënten en het vermeende succes groeien ze in hun rol. In de uitzending van Zembla is te zien hoe ook Robert van den Broeke keer op keer in zijn doen bevestigd wordt. Direct na de reading die hij Jacques Janssen geeft (een slechte reading, waar weinig concreets gezegd wordt) loopt van den Broeke naar de kamer naast zijn werkruimte, waar zijn ouders zitten. Hoewel hij eerst wat aarzelend vertelt dat het ‘wel goed ging, maar heel moeilijk was’, concludeert hij aan het einde van het gesprek met zijn ouders dat hij ‘een erg succesvolle lezing’ gegeven heeft.

Uiteraard zijn er ook bewuste oplichters. Deze zul je echter nooit kunnen onderscheiden van de ‘goeierds’, simpelweg omdat zij je nooit zullen vertellen dat ze de boel bedriegen. Als ze dat wel zouden doen, zijn ze namelijk meteen hun baan kwijt.

Om een lang verhaal kort te maken; mediums bedriegen de boel. Of ze dat nu middels het ‘echte’ vals spelen, hot reading, doen of middels het meer subtiele cold reading, het bedrog is er. Het is afschuwelijk hoe zij hun geld kunnen verdienen met het verdriet van een ander. De enige afzwakking die men in de veroordeling van de mediums kan maken, is dat vele van hen het niet bewust doen. Hun talent voor subtiele reacties van de cliënt en grote kennis van algemene uitspraken in combinatie met jarenlange ervaring groeit uit tot iets wat eigenlijk best bewonderenswaardig is. En wanneer ik weer een lezing van Char op tv zie, kan ik het vaak niet nalaten om, ondanks al deze informatie in mijn achterhoofd, te denken:

“het is tóch knap, wat ze doet”.

Referentielijst

Forer, R. (1949) The fallacy of personal validation: a classroom demonstration of gullibility. The journal of abnormal and social psychology, 44, 118-123.

Hyman, R., (1996). 'Cold Reading': How to Convince Strangers That You Know All About Them. In J. Nickell, B. Karr, & T. Genoni (Eds.), The Outer Edge. Classic Investigations of the Paranormal (pp. 71-84). New York: Committee for the Scientific Investigation of Claims of the Paranormal, Inc.

Kurtz, P.(1991) The transcendental temptation: a critique of religion and the paranormal. New York: promentheus books.

O’Keeffe, C. & Wisemann, R. (2005) Testing alleged mediumship: methods and results. The british psychological society, 96, 165-179.

Uitzending Zembla (vpro/kro) “de trucs van Char, het medium” (23-3-08). Te vinden via uitzendinggemist.nl

Dit is inderdaad mogelijk interessante materie om je in te verdiepen, zeker als je je hoofdschuddend wilt ergeren aan de naïviteit en - bij gebrek aan een genuanceerder woord dat de lading even goed dekt - domheid van je medemens. Toch begrijp ik niet goed hoe hier een discussie over kan ontstaan. Het is zo klaar als een klontje dat wat mediums doen boerenbedrog is en iedereen die in deze topic het tegendeel komt beweren slaan we rond de oren met citaten uit jouw essay en andere bronnen.

Inderdaad denk ik dat deze discussie een andere richting op moet :

"Al die dingen waarvan wij zeker denken te weten hoe het zit maar waarvoor wij nooit enig bewijs zullen leveren"

Ook dit valt tegenwoordig onder wetenschap.

En omdat wij denken de waarheid te kennen mogen wij alle mediums door het slijk halen als laatste rangs mensen.

Ik kan best begrijpen dat er mensen zijn die er niets van willen weten maar dat betekent niet dat je zeker weet hoe dit soort zaken werken. Ik heb een paar jaar geleden besloten om het te gaan onderzoeken. Gewoon op je vrije avond naar medium avonden gaan, anoniem. En dan maar kijken of ze jou er uit halen. Je blijft gewoon zitten en je hoeft niets te zeggen en dan begint iemand zo maar details over jou leven op te rakelen en als je de hele avond blijft dan kom je er ook achter dat iedereen krijgt een eigen verhaal.

Dit waren mijn bevindingen :

11 readings, 3 sloegen nergens op, 1 was twijfelachtig en 7 waren zeer gedetaileerd.

Geen van de toekomst voorspellingen zijn uitgekomen.

En hebben jullie pas nog getankt. Dat kost me veel meer dan even naar een medium gaan !

Michel schreef:Dit waren mijn bevindingen :

11 readings, 3 sloegen nergens op, 1 was twijfelachtig en 7 waren zeer gedetaileerd.

Geen van de toekomst voorspellingen zijn uitgekomen.

Het gaat er op zich niet op dát ze die dingen verteld hebben, het gaat erom hóe ze eraan gekomen zijn. Vergeet bijv niet dat een groot deel van de menselijke communicatie nonverbaal is.

En hebben jullie pas nog getankt. Dat kost me veel meer dan even naar een medium gaan !

OV, woohoo!

Michel schreef:Inderdaad denk ik dat deze discussie een andere richting op moet :

"Al die dingen waarvan wij zeker denken te weten hoe het zit maar waarvoor wij nooit enig bewijs zullen leveren"

Ook dit valt tegenwoordig onder wetenschap.

En omdat wij denken de waarheid te kennen mogen wij alle mediums door het slijk halen als laatste rangs mensen.

Het essay is inderdaad sterk opiniërend en streng van toon, maar als misleiding bewust gebeurd en nefaste gevolgen heeft (en dat heeft het bij mediums vaak op zowel financieel, medisch als psychologisch gebied) vind ik een veroordeling op zijn plaats. Tot zover mijn mening. Als er sprake zou zijn van laster zou dit niet kunnen. Het essay gaat echter uit van wetenschappelijke bevindingen.

Want wat jij hier stelt is niet wetenschappelijk: "Al die dingen waarvan wij zeker denken te weten hoe het zit maar waarvoor wij nooit enig bewijs zullen leveren". Daar gaat het hem net om: de bewijsvoering voor telepathie, mentalisme, praten met de doden, the works is op zijn zachtst gezegd mager en dubieus. Systematisch onderzoek brengt steevast tegenevidentie. Daar komt bij dat vanuit wetenschappelijke psychologische modellen goed verklaard wordt welke processen zich afspelen. Zónder dat er verklaringen moeten worden gezocht in velden waar we per definitie geen bewijs over kunnen verzamelen.

Jij neigt hier naar het omgekeerde: er wordt verondersteld dat er iets buitengewoon gebeurt (probleem: bewijzen dat dat niet zo is, is zeer moeilijk) en de verklaringsgronden moeten gezocht worden in een al even onbewijsbaar veld als datgene waarin de buitengewone gebeurtenis zich afspeelt. Dat is wetenschappelijk problematisch. Een paar basisprincipes van Ockham en Popper zeggen hier in feite al genoeg.

En hebben jullie pas nog getankt. Dat kost me veel meer dan even naar een medium gaan !

Wat bewijst dat? Als een bezoek aan een medium miraculeus je tank zou vullen, was dit relevant.

Dit is inderdaad mogelijk interessante materie om je in te verdiepen, zeker als je je hoofdschuddend wilt ergeren aan de naïviteit en - bij gebrek aan een genuanceerder woord dat de lading even goed dekt - domheid van je medemens. Toch begrijp ik niet goed hoe hier een discussie over kan ontstaan. Het is zo klaar als een klontje dat wat mediums doen boerenbedrog is en iedereen die in deze topic het tegendeel komt beweren slaan we rond de oren met citaten uit jouw essay en andere bronnen.

Een druk op de googl-knop en je zult stijl achterover slaan in uit verbazing over hoeveel mensen hier in geloven.

Wellicht is een andere vraag beter:

Maakt dit bedrog niet uit, zolang mensen erdoor 'geholpen worden', of blijft het compleet onethisch?

Ikzelf heb hier nog niet écht een opinie over, doch ik neig naar het compleet afkeuren hiervan, is en blijft het een 'goed' iets voor veel mensen.

Een druk op de google-knop en je zult stijl (= steil) achterover slaan in uit verbazing over hoeveel mensen hier in geloven.

Dát er zoveel mensen in geloven weet ik, ik vind het alleen betreurenswaardig.

Maakt dit bedrog niet uit, zolang mensen erdoor 'geholpen worden', of blijft het compleet onethisch?

Het is maar de vraag wat je onder "geholpen worden" verstaat. Het is mogelijk dat mensen gerustgesteld worden wanneer ze horen dat hun overleden familielid het goed heeft en op zich is dat goed, maar het feit dat die uitspraak zelf oncontroleerbaar en hoogstwaarschijnlijk (dit woord zou ik zelfs liever weglaten, maar ik zet het er omdat Michel anders over me heen valt met de vraag of dat wel 100% zeker en bewijsbaar is) onwaar is uiteraard wel onethisch. De manier waarop charlatans zonder enige gave misbruik maken van de kwetsbaarheid en gevoeligheid van hun medemens is verwerpelijk. Ik kan tot op zekere hoogte begrip opbrengen voor mensen die zich tot zulke kwakzalvers wenden (als je echt wanhopig bent klamp je je aan elke strohalm vast), maar ik zou - als ik daar echt behoefte aan zou hebben - eerder naar een psycholoog gaan.

Ik denk dat we het er hier beter bij houden. Als iemand wil aandragen dat het niet om bedrog of misleiding gaat en er werkelijk paranormale zaken aan de hand zijn, kan dat beter in theorie-ontwikkeling. De ethische kant hoort meer thuis in het ethiek-forum. Het essay is wel een mooie bijdrage aan onze kennisvijver (zoals Miels WSF eens zo mooi noemde).

Daar komt bij dat vanuit wetenschappelijke psychologische modellen goed verklaard wordt welke processen zich afspelen.

Dat is vreemd, ik heb vorig jaar een gesprek gehad met psychiater Brouwer en ik vertelde hem dat ik kan communiceren met de spirituele wereld. De heer Brouwer zei toen "De psychologie kan daar op het moment niets mee. Het enige wat we doen is erkenen dat er mensen zijn die dit soort fenomenen hebben !". Jij schijnt meer te weten dan psychiater Brouwer dus misschien kunnen we hem die informatie die jij hebt even opsturen.

Het feit is en blijft dat de stellingen god bestaat of god bestaat niet of mediums kunnen op spirituele informatie verkrijgen of mediums kunnen niet op spirituele informatie verkrijgen tot op heden op geen enkele wijzen te bewijzen zijn. En dat moeten de wetenschappers op dit forum toch snappen.

Er zijn wel ongelofelijk veel mensen die hier hun menig over hebben gegeven (zie referentie lijst) maar dat is geen bewijs, nee, voor mij is dat prullenbak wetenschap.

En iedereen kies zijn eigen voorkeur en dat is je goed recht maar kom niet aanzetten met "wat ik geloof is de waarheid en het andere kan niet" want daarvoor ontbreken nog steeds de bewijzen voor.

Als er geen bewijs is dat het wel of niet bestaat dan is de stelling "alle mediums zijn oplichters" ook onzin.

Daarbij ik ben een vrij mens en ik mag zelf weten wat ik met m'n geld doe. Als ik morgen een rituele geld verbranding wil houden dan doe ik dat. En ook mag ik zelf bepalen naar wat voor hulp verleners ik ga.

Dat is vreemd, ik heb vorig jaar een gesprek gehad met psychiater Brouwer en ik vertelde hem dat ik kan communiceren met de spirituele wereld. De heer Brouwer zei toen "De psychologie kan daar op het moment niets mee. Het enige wat we doen is erkenen dat er mensen zijn die dit soort fenomenen hebben !". Jij schijnt meer te weten dan psychiater Brouwer dus misschien kunnen we hem die informatie die jij hebt even opsturen.

Ik weet niet in welke context dit gesprek gevoerd werd en ik heb geen zin om me daaraan te verbranden. Maar de psychologie erkent niet dat mensen communiceren met gene zijde. Als de wetenschap er niets mee kan, moet je daar consequent in zijn: je kan niet bewijzen dat het niet bestaat (dat is fundamenteel onmogelijk), maar je kan dus ook niet erkennen dat het wél bestaat dan.

Waar de wetenschap wel iets mee kan, dat is theorieën opstellen over welke processen zich afspelen, onder assumptie dat er géén communicatie is met de spirituele wereld. Als dan de hypothesen getest worden, en er blijkt evidentie te zijn voor deze theorie (met voldoende power, significantie, wat al niet), dan is dit evidentie tegen de aanwezigheid van iets paranormaals. Bovendien, ten overvloede: uitzonderlijke claims vragen uitzonderlijk bewijs. Het gaat erom wat er aannemelijk kan worden gemaakt.

Verder beslissingen moeten mensen dan inderdaad zelf nemen, maar niet vooraleer ze zich goed geïnformeerd hebben. De mediums of wie dan ook zich voorstelt als iemand met een oplossing voor een probleem, heeft daarbij overigens de verantwoordelijkheid (juridisch!) om iemand in te lichten over de mogelijke implicaties van wat hij/zij doet. Maar zoals gezegd: dat zijn ethische implicaties.

Jammer dat ik hierbij je persoonlijk geloofssysteem moet aanvallen. Ik kan inderdaad ook niet bewijzen dat jij niet met de spirituele wereld kan communiceren. En dat ga ik ook niet proberen. Maar dit is een wetenschapsforum, en ik heb de indruk dat je je daar niet ten volle van bewust bent.