adrenaline en noradrenaline

Moderator: ArcherBarry

Berichten: 199

adrenaline en noradrenaline

Hallo,

Ik ben momenteel bezig met een tekst over het endocrien systeem.

Nu ben ik aangeland bij de bijnieren. Ik dacht altijd dat noradrenaline de antagonist was van adrenaline, en vind dat ook terug in een aantal teksten.

Maar nu vind ik ook verschillende teksten die noradrenaline beschrijven als een hormoon dat 'een vergelijkbaar effect heeft als adrenaline'...

Dan zijn het dus geen antagonisten... weet iemand wat nu de juiste voorstelling van zaken is?

Bij voorbaat dank!

Nienke

Berichten: 209

Re: adrenaline en noradrenaline

[quote]

Nor-adrenaline

noradrenaline, ook norepinefrine en levarterenol genoemd, neurotransmitter die nauw verwant is met het hormoon adrenaline (nor = afk. v. Duits N [= stikstof] ohne Radikal). De stof komt naast adrenaline vrij bij het stimuleren van het bijniermerg en van orthosympathische vezels van het autonoom zenuwstelsel.

De belangrijkste effecten zijn stimulatie van de hartactiviteit en vernauwing van bloedvaten, waardoor de bloeddruk stijgt. In het centraal zenuwstelsel speelt noradrenaline o.m. een rol bij de regulatie van de bloeddruk en de gemoedstoestand.

zie verder http://nl.wikipedia.org/wiki/Noradrenaline

Adrenaline

adrenaline (Lat.: v. adren = bijnier), in het Nederlands weinig gebruikte synoniemen: epinefrine, suprarenine, een hormoon dat wordt geproduceerd door het merg van de bijnieren, daar onder bepaalde omstandigheden aan het bloed wordt afgegeven en op verschillende organen inwerkt. Adrenaline is behalve hormoon ook neurotransmitter. Naast adrenaline produceert het bijniermerg ook noradrenaline, een hormoon dat vrijwel dezelfde chemische structuur heeft (alleen de eindstandige CH3-groep is vervangen door een H-atoom) en dat een werking heeft die gedeeltelijk overeenkomt met die van de adrenaline.

Adrenaline als transmitterstof

Aan de uiteinden van de orthosympathische zenuwen van het autonome zenuwstelsel komt (m.n. uit de synapsblaasjes) een stof vrij die aanvankelijk sympathine werd genoemd, maar later bleek te bestaan uit een mengsel van 20% adrenaline en 80% noradrenaline. Noradrenaline en adrenaline hebben hier de taak van transmitterstof: ze brengen impulsen over van zenuw naar eindorgaan; men noemt dit (omdat adrenaline eerder bekend was dan noradrenaline) een adrenerge werking. (Bij acetylcholine, dat een overeenkomstige rol vervult, spreekt men van een cholinerg mechanisme.)

Effecten van het hormoon

Het mengsel van 80% adrenaline en 20% noradrenaline dat door het bijniermerg aan het bloed wordt afgegeven, oefent verspreid over het gehele lichaam min of meer gelijke effecten uit als het lokaal aan de zenuwuiteinden vrijkomende mengsel (met de verhouding 20:80). De voornaamste zijn: versnelling van de hartslag en toeneming van de kracht van de hartspiersamentrekking; vernauwing van de bloedvaten in de huid en de ingewanden; verwijding van de bloedvaten in de spieren en de hartwand; stijging van de bloeddruk; verslapping van de gladde spieren in de inwendige organen; verwijding van de luchtpijp en de bronchi; vermindering van de afscheiding van spijsverteringssappen; verwijding van de pupil en aanzetting van de lever tot afgifte van glycogeen (de ‘brandstof’ voor de spieren).

Uitwendig is de verhoogde adrenalineproductie merkbaar door pupilverwijding, bleke gelaatskleur (vaatvernauwing), versnelde ademhaling, versnelde pols. Er zijn ook synthetische stoffen met een zelfde werking als adrenaline en noradrenaline (als sympathicolytica; zie ook autonoom zenuwstelsel). Uit onderzoekingen in 1948 van Ahlquist is gebleken dat niet alle sympathicomimetica alle bovenvermelde effecten gelijkelijk hebben. Daaruit trok hij de conclusie dat er twee soorten receptoren (bindingsplaatsen) voor deze sympathicomimetica moeten bestaan. Hij noemde ze a- en b-receptoren (zie bètablokkers).

Afgifte

Adrenaline wordt in werkzame concentraties in het bloed gebracht, onder invloed van zenuwprikkels, als er bijzondere eisen aan het lichaam worden gesteld, als het tot verhoogde activiteit moet worden voorbereid; bij dreigend gevaar, tijdens lichamelijke inspanning, bij emoties als woede, vrees, pijn en schrik, bij grote geestelijke spanning, bij koude en bij koortsige ziekten (zie stress). Men heeft dit wel samengevat in de woorden fight, flight or fright (Eng., = vechten, vlucht of vrees) of met fight or flee (Eng., = vechten of vluchten).

De hoeveelheid adrenaline die in een bepaalde situatie afgegeven wordt, varieert per persoon. Verantwoordelijk hiervoor lijkt de bouw van het celmembraan van de adrenaline producerende cellen te zijn. Dit bevat twee typen kanalen waardoor kalium getransporteerd kan worden. Het open gaan van een kanaal veroorzaakt het vrijkomen van adrenaline. Het ene kanaal, ZERO genoemd, heeft een kanaaleiwit dat kleiner is dan het andere kanaal, STREX. ZERO-kanalen gaan minder gemakkelijk open dan STREX-kanalen. Mensen en dieren die snel adrenaline vrijlaten, bezitten verhoudingsgewijs meer STREX-kanalen. Zij bouwen daardoor sneller stress op. Omgekeerd, zij voor wie geen berg te hoog en geen uitdaging te moeilijk is, bezitten verhoudingsgewijs meer ZERO-kanalen.

Werkingsduur

In de organen wordt adrenaline snel afgebroken onder invloed van een aantal enzymen, o.a. monoamino-oxidase (MAO). MAO-remmende stoffen worden tegenwoordig in de psychiatrie op beperkte schaal als geneesmiddelen gebruikt (zie psychofarmaca). Een langdurige inwerking van adrenaline kan een uitputting van het organisme tot gevolg hebben.

Werkingsmechanismen

De a-werking. Als adrenaline of noradrenaline zich hechten aan de a-receptoren, verandert de doorlatendheid van de celmembraan voor ionen; bij sommige gladde spieren gebeurt dit alleen voor kaliumionen. De membraan wordt dan meer gepolariseerd (gehyperpolariseerd). Dit leidt tot een verslapping van de desbetreffende spieren (o.m. van maag en darm). Bij andere gladde spieren verandert de doorlatendheid voor zowel kalium- als natriumionen. Dan wordt de membraan minder gepolariseerd (gedepolariseerd). Dit leidt tot een spiercontractie (o.m. van bloedvaten en baarmoeder).

De b-werking. De biochemische achtergronden van de adrenalinewerking zijn sinds de jaren zestig opgehelderd. Adrenaline hecht zich aan zgn. receptorplaatsen van orgaancellen (de b-receptoren). Door deze binding vindt er binnen de cel een stel opeenvolgende reacties plaats, die ingezet wordt door de enzymatische synthese van cyclisch AMP (cAMP). cAMP brengt een keten van enzymatische processen op gang die leidt tot afbraak van glycogeen tot glucose (in de lever) of tot melkzuur (in de spieren). Ook worden vetcellen op een overeenkomstige wijze aangezet tot afbraak van vetten. Tegelijkertijd verhindert adrenaline (eveneens door tussenkomst van cAMP) de omzetting van glucose tot glycogeen.

Het algehele effect van adrenaline op de stofwisseling is een snelle en sterke verhoging van de concentratie van glucose en andere brandstoffen in het bloed. Bezetting van de b-receptoren leidt, waarschijnlijk ook via de vorming van cAMP, tot verslapping van de gladde spieren en tot verhoogde activiteit van de hartspier. Door dit alles is het organisme in een optimale conditie gebracht om op korte termijn een zeer hoge inspanning te leveren.

Encarta® - Naslagbibliotheek - Winkler Prins. © 1993-2002 Microsoft Corporation/Het Spectrum. quote]

Berichten: 199

Re: adrenaline en noradrenaline

Hoi,

bedankt voor je antwoord...

maar :
Nor-adrenaline

noradrenaline, ook norepinefrine en levarterenol genoemd, neurotransmitter die nauw verwant is met het hormoon adrenaline (nor = afk. v. Duits N [= stikstof] ohne Radikal). De stof komt naast adrenaline vrij bij het stimuleren van het bijniermerg en van orthosympathische vezels van het autonoom zenuwstelsel.

De belangrijkste effecten zijn stimulatie van de hartactiviteit en vernauwing van bloedvaten, waardoor de bloeddruk stijgt. In het centraal zenuwstelsel speelt noradrenaline o.m. een rol bij de regulatie van de bloeddruk en de gemoedstoestand.

zie verder http://nl.wikipedia.org/wiki/Noradrenaline
en op de een ander stukje van wiki staat namelijk:

Het bijniermerg medulla adrenes produceert adrenaline en noradrenaline. Dit zijn 2 antagonistische hormonen: adrenaline zorgt voor een vaatwandverwijding, waar noradrenaline zorgt voor een vaatwandvernauwing. Het bijniermerg staat onder controle van het orthosympatisch zenuwstelstel.

http://nl.wikipedia.org/wiki/Bijnier

Ik had wiki al geraadpleegd namelijk, en daardoor was ik juist zo in verwarring gebracht...

Dus wie vernauwt nu de bloedvaten en wie verwijdt ze? En zijn adrenaline en noradrenaline nu antagonisten of samenwerkende vriendjes (is daar eigenlijk ook een woord voor?)?

thanx...

nienke

Berichten: 209

Re: adrenaline en noradrenaline

Nor-adrenaline wordt steeds tezamen met adrenaline geproduceerd en heeft dezelfde uitwerkingen, behalve dat het geen vaatverwijding in de skeletspieren bewerkstelligt. Het heeft dus een sterker bloeddrukstijgend effect dan adrenaline.

Anatomie/fysiologie van de mens, Ludo Gregoire
Van antagonisme lijkt me geen sprake.

Berichten: 4.502

Re: adrenaline en noradrenaline

Samenwerkende "vriendjes": Compagnons,geallieerden,collaborateurs,etc.

Berichten: 99

Re: adrenaline en noradrenaline

Op wikipedia staat dat noradrenaline de bloedvaten van de skeletspieren vernauwt. Adrenaline zorgt voor een verwijding van die bloedvaten. De stoffen worden toch beiden vrijgemaakt in stresssituaties? Hoe komt het dat ze een tegengestelde werking lijken te hebben op dit gebied?

Berichten: 4.502

Re: adrenaline en noradrenaline

Ik dacht dat noradrenaline een neurotransmitter was en in de hersenen zit;adrenaline wordt m.i.afgescheiden door de bijnier en wordt in het bloed gepompt bij actie- of stress-situaties

Berichten: 99

Re: adrenaline en noradrenaline

In de chromaffinecellen van de medulla van de bijnier wordt ook noradrenaline opgeslagen. Het is daar niet werkzaam als neurotransmitter, itt in de hersenen. Het werkt daar, net als adrenaline, als een hormoon.

Berichten: 4.502

Re: adrenaline en noradrenaline

Is de werking van de noradrenaline in de hersenen als neurotransmitter dus een andere dan de werking als hormoon en waar dient die laatste werking dan voor?

De noradrenaline is dus multifunctioneel?

Berichten: 8.614

Re: adrenaline en noradrenaline

De noradrenaline is dus multifunctioneel?
Inderdaad.
Is de werking van de noradrenaline in de hersenen als neurotransmitter dus een andere dan de werking als hormoon en waar dient die laatste werking dan voor?
Als neurotransmitter komt noradrenaline voor in de hersenen en in de zenuwuiteinden van het sympatische of orthosympatisch zenuwstelsel.

Als hormoon wordt noradrenaline in het bijniermerg geproduceerd, waar de werking vergelijkbaar is met adrenaline.

Bron: Wikipedia

Meer (en gedetailleerdere) informatie is te vinden op de Engelstalige versie van deze pagina:
It is released from the medulla of the adrenal glands as a hormone into the blood, but it is also a neurotransmitter in the central nervous system and sympathetic nervous system where it is released from noradrenergic neurons during synaptic transmission. As a stress hormone, it affects parts of the human brain where attention and responding actions are controlled. Along with epinephrine, norepinephrine underlies the fight-or-flight response, directly increasing heart rate, triggering the release of glucose from energy stores, and increasing skeletal muscle readiness.
Let op het vette gedeelte. Wikipedia zegt dat één van de functies van noradrenaline het verwíjden van de bloedvaten van de skeletspieren is (net zoals adrenaline). Ik begrijp dus niet waar dens vandaan haalt dat noradrenaline de bloedvaten zou vernauwen.
Geloof niet alles wat je leest.


Heb jij verstand van PHP? Word Technicus en help mee om Wetenschapsforum nog beter te maken!

Berichten: 99

Re: adrenaline en noradrenaline

Ik had het van de nederlandstalige wikipedia; http://nl.wikipedia.org/wiki/Noradrenaline
Noradrenaline IV heeft overwegend een α 1+2, en β 1-receptorstimulerend effect. Het stimuleert de ionotropie (pompwerking) van het hart, vernauwt zowel de bloedvaten naar de interne organen als naar de periferie (skeletspieren).
Ook hierboven citeert Robjee een stukje waar over vaatvernauwing door noradrenaline in de bloedvaten vd skeletspieren wordt gesproken.

In het vetgedrukte stukje van de engelstalige wikipedia staat dat de skeletspieren zelf in een toestand worden gezet waarin ze klaar zijn voor iets. Er wordt niet specifiek verteld op welke manier zij zich in die toestand zetten en over de bloedvaten in de spieren wordt daar niet gesproken.

Berichten: 8.614

Re: adrenaline en noradrenaline

Mijn fout. Ik bedoelde dat adrenaline vaatvernauwing teweeg brengt (net als noradrenaline), niet dat noradrenaline de bloedvaten verwijdt.

Ook van Wikipedia:
Het vrijkomen van adrenaline maakt ook deel uit van de vecht- of vluchtreactie. In geval van gevaar is dat heel nuttig, door te vechten of te vluchten heb je immers meer kans om te overleven, dan als je in plaats daarvan het gevaar zonder weerstand tracht te trotseren. Ook stijgt de bloeddruk door perifere vaatvernauwing en versnelt de hartslag waardoor er meer bloed rondgepompt kan worden.
Geloof niet alles wat je leest.


Heb jij verstand van PHP? Word Technicus en help mee om Wetenschapsforum nog beter te maken!

Re: adrenaline en noradrenaline

De truuk zit 'm in de receptoren waar adrenaline (A)en noradrenaline (NA) op aangrijpen. Beiden kunnen zowel de alfa- als de beta-adrenerge receptoren stimuleren, alleen stimuleert NA "liever" alfa's dan beta's terwijl dat bij A net omgekeerd is. Nu hebben bloedvaten zowel alfa als beta receptoren waarbij stimulatie van alfa's vooral vasoconstrictie veroorzaken en beta's vasodilatatie. Op deze manier lijkt het dus alsof NA en A als een soort antagonisten kunnen werken waarbij NA vasoconstrictie veroorzaakt en A dilatatie. Maar in feite is dat niet het geval, NA en A zijn in feite tweelingen, alleen niet een-eiïg.

Berichten: 1

Re: adrenaline en noradrenaline

wikipedia is een open bron.. Niet evidence based, en dus niet geheel betrouwbaar. Iedereen kan er posten en dus wordt het snel onduidelijk! ik zou informaite ergens anders vandaan halen

Berichten: 8.614

Re: adrenaline en noradrenaline

De Engels- en Duitstalige Wikipedia zijn m.i. wel degelijk kwalitatief in orde. In de Nederlandse versie staan iets meer fouten, maar toch moet je niet àlles van Wikipedia wantrouwen.

De discussie over de betrouwbaarheid van Wikipedia is hier al meermaals gevoerd. Zie hier.
Geloof niet alles wat je leest.


Heb jij verstand van PHP? Word Technicus en help mee om Wetenschapsforum nog beter te maken!

Reageer