Wetenschapsforum

Ik vraag even aandacht voor het volgende. Als ik jouw was, zou ik er ook maar aandacht aan schenken.

Muziek is misschien wel 1 van de meest opmerkelijke facetten van het mens-zijn. Elke bevolking, stam of cultuur ter wereld kent (een vorm van) muziek, en in orde van grote is het ritme van muziek gelijk aan je hartslag. Daarnaast lijkt muziek een sleutel te zijn tussen de 'fysieke' en 'spirituele' wereld. Het kan je emoties veranderen, bepaalde ervaringen of gebeurtenissen terughalen, en je prestaties beinvloeden. Vrij regelmatig kan je aan de hand van iemands muzieksmaak zelfs al een vrij kloppend beeld schetsen van wat voor persoon het zal zijn.

voor alle duidelijkheid, volgens de dikke vandalebetekent spiritueel:

spi·ri·tu·eel bn, bw de geest, het niet-stoffelijke betreffend.

Ik doelde met spiritueel dus niet op spoken, geesten, toverkracht, en al dat soort rommel, maar slechts op het domein van onze 'gedachten', ons 'denkwerk', onze 'gevoelens en emoties'.

Als onze wereld & natuur een matrix zouden zijn, dan zou mijn inziens muziek wel eens de allesbepalende en sturende factor kunnen zijn.

--

Het is natuurlijk een erg interressant vraagstuk hoe muziek bovengenoemde allemaal kan klaar kan spelen, maar dat lijkt me ook een behoorlijk veel omvattend vraagstuk, vandaar dat ik me beperk tot de volgende situatie:

Iedereen zal wel bekend zijn met de ervaring dat je een bepaald liedje/nummer hoort, wat vervolgens een tijdje in je hoofd blijft. Vaak blijft niet het hele nummer in je hoofd, maar slechts een bepaald stukje, een paar zinnen. Het kan dat je akoestische muziek luistert, dan zou je heel de dag een bepaald stukje van het liedje neurieen, maar het kan ook zijn dat je een nummer luistert met tekst, en dan blijven bepaalde zinnen in je hoofd zitten.

Zou het zo kunnen zijn dat de zinnen die in je hoofd zitten, die je zovaak herhaalt, een bepaalde bewerking uitvoeren met hersenen? Dus als je heel de tijd zegt: 'i'm in love, i'm in love, i'm in love', dat je daardoor een verliefder gevoel krijgt, of als je heel de tijd zegt: 'i'm de greatest, i can do everything, i'm the master', dat je je hierdoor zelfverzekerder/beter gaat voelen. als je heel de tijd een stukje in je hoofd hebt dat gaat van '**** you, you bitch, you fool, you bastard', dat je dan een agressievere houding krijgt naar andere mensen?

Er zijn een aantal zaken van belang bij jouw vraag:

(1) Is het effect van de tekst van de muziek dezelfde als het effect van de melodie? En vooral: wat is het effect van muziek waarbij de tekst en de melodie eerder een tegengestelde emotie oproepen. Dit laatste is vooral experimenteel, aangezien de tekst en de melodie meestal in overeenstemming zijn (ze weerspiegelen bv. beide verdriet of beide vrolijkheid).

De literatuur is hierin niet zo consistent. Al betekent dit vermoedelijk gewoon dat het de ene keer de tekst is die de grootste invloed heeft en de andere keer de melodie. En vermoedelijk is vooral dat laatste meer van toepassing.

In een relatief recente studie van 2006 worden 2 studies aangehaald die het verschil in effect van de tekst en de melodie hebben onderzocht:

- in de ene studie besluiten de auteurs dat de tekst het belangrijkste is

- in een andere studie besluiten de auteurs dat de melodie het belangrijkste is. Ook diezelfde studie van 2006 komt trouwens tot die bevindingen.

...Thus, Stratton and Zalanowski (1994) concluded that the lyrics of a song have a greater ability to affect mood than does the melody...

Sousou (1997) concluded that, unlike Stratton and Zalanowski's (1994) findings, the melody of a song has a greater ability to affect mood than does its lyrics...

We used songs in which the melodies and the lyrics in some of the excerpts were not emotionally congruent and found that it was the melodies, rather than the lyrics, that emerged as the more dominant component in eliciting emotion for all four of the emotions that were examined...

uit: S. Omar Ali and Zehra F. Peynircioglu, Songs and emotions: are lyrics and melodies equal partners?, Psychology of Music, 2006, 34:511

Ook de volgende studie komt tot het besluit dat het vooral de melodie is die de emoties bepaalt: Music and Lyrics: Can Lyrics Improve Emotion Estimation for Music? (2008)

Maar die studie maakt daarbij een onderscheid tussen de soort muziek: deze wordt ingedeeld in 4 kwadranten, volgens 'valentie' (= positieve emoties tegenover negatieve emoties) en volgens 'arousal' (= rustig tegenover energetisch). In welk kwadrant de muziek zich bevindt, zou vooral bepalen of enerzijds de melodie alleen of, anderzijds, de melodie én de tekst de emoties van de luisteraar zullen beïnvloeden. En in sommige gevallen zou het dan toch de tekst zijn die vooral de emoties aansturen.

(2) Kan de tekst van de muziek de luisteraar beïnvloeden?

- Beide bovenstaande studies halen aan dat de tekst sowieso toch in staat is om de stemming van de luisteraar te beïnvloeden:

...Thus, it appears that lyrics can indeed influence the overall emotional valence of music, allowing music to more easily convey negative emotions when they are present, and allowing music to more easily convey positive emotions when they are absent. There were no gender differences in any of the findings...

uit S. Omar Ali and Zehra F. Peynircioglu, Songs and emotions: are lyrics and melodies equal partners?, Psychology of Music, 2006, 34:511

...The statistical analysis suggests that lyrics can serve as a valid measure for emotion estimation of a song...

uit Music and Lyrics: Can Lyrics Improve Emotion Estimation for Music? (2008)

- Deze studie stelde vast dat muziek met teksten over zelfmoord, ertoe kan leiden dat luisteraars meer ideeën rond zelfmoord gaan uiten. Al speelt de persoonlijkheid van de luisteraar hierbij een rol: het zijn oa. vooral angstige mensen en mensen met een laag zelfbeeld die dit doen.

...Low openness to experience, and to a lesser extent, high neuroticism and low self-esteem predicted higher levels of suicide-related content in projective story-writing, as did knowing a suicide victim. Both the personality measures and post-listening mood predicted remembering too many nihilistic lyrics. Surprisingly, 68% of participants wrote at least one projective story with altruistic content. Individual differences were modestly associated with suicidal thoughts after listening to the music. ...

uit: The Impact of Suicidal Rock Music Lyrics on Youth: An Investigation of Individual Differences, Archives of suicide research, Volume 12, Issue 2 April 2008 , pages 161 - 169

De volgende studies gingen daarbij nog wat verder en onderzochten of de tekst ook in staat is om het gedrag van de luisteraar te beïnvloeden:

- Deze vond dat teksten met prosociale teksten aanzette tot prosociale gedachten, meer empathie en meer prosociaal gedrag tav. anderen:

...Three studies revealed that listening to songs with prosocial (relative to neutral) lyrics increased the accessibility of prosocial thoughts, led to more interpersonal empathy, and fostered helping behavior...

uit: Effects of songs with prosocial lyrics on prosocial thoughts, affect, and behavior, Journal of Experimental Social Psychology, Volume 45, Issue 1, January 2009, Pages 186-190

- Hetzelfde geldt voor teksten die agressief zijn: ze stimuleerden tot agressief gedrag en dit zou te maken hebben met het feit dat de luisteraar door deze teksten meer negatieve gedachten ervaarden en dat de tekst ook meer wraakgevoelens opriep:

...Male participants who were exposed to misogynous song lyrics administered more hot chili sauce to a female than to a male confederate. Study 2 shed some light on the underlying psychological processes: Male participants who heard misogynous song lyrics recalled more negative attributes of women and reported more feelings of vengeance than when they heard neutral song lyrics. In addition, men-hating song lyrics had a similar effect on aggression-related responses of female participants toward men...

uit: Music and Aggression: The Impact of Sexual-Aggressive Song Lyrics on Aggression-Related Thoughts, Emotions, and Behavior Toward the Same and the Opposite Sex, Pers. Soc. Psychol. Bull., September 2006 Vol. 32 no. 9, 1165-1176

- Ook teksten over seks, zou ook seksueel gedrag aanmoedigen, vooral als ze de vrouw als seksueel object aanwijzen en de man als een persoon die op seksuele rooftocht gaat. Het gaat hierbij om een longitudinale studie. Dit betekent dat er toch meer kans is dat de relatie vooral in de richting is van:

(1) luisteren naar zo'n muziek wat dan leidt tot (2) adolescenten aanzetten tot méér seksueel gedrag.

De auteurs verklaren dit als volgt: Adolescenten die vaker luisteren naar dit soort muziek, zullen dit soort seksueel gedrag (dat gepromoot wordt in het liedje) vooral gaan zien als 'gepast' gedrag, als de sociale norm waaraan ze moeten voldoen om 'erbij te horen'. Ze zouden dan deze stereotypen over seksueel gedrag zelf gaan toepassen:

...this is the first study to test longitudinal associations between exposure to sexual content in music lyrics and changes in sexual behavior. Our results provide evidence that such exposure is related to advances in a range of sexual activities among adolescents, including intercourse and noncoital behavior. These associations were evident among male and female listeners and among whites and nonwhites and held even after accounting for a wide variety of other personal and social factors correlated with adolescent sexual behavior and with exposure to sexual lyrics. These findings contribute to the emerging body of evidence of the role of a variety of media in the sexual socialization of youth...

Teens who are repeatedly exposed to and accept these messages may come to see these as appropriate characterizations for themselves and enact these stereotyped gender roles in their sexual behavior. Despite the fact that degrading sexual lyrics are particularly demeaning in their treatment of women, they affect adolescent boys and girls similarly.

uit: Exposure to Degrading Versus Nondegrading Music Lyrics and Sexual Behavior Among Youth

(3) Welke is het onderliggende mechanisme?

In enkele van de studies werd al aangehaald wat het mechanisme zou kunnen zijn. Deze studie gaf een overzicht over de mogelijke (andere) mechanismen: cognitieve interpretatie van de muziek, reflexen vanuit de hersenstam, conditioneringsprocessen, 'besmetting' van emoties, het oproepen van visuele beelden of van herinneringen van het leven van de luisteraar, omdat de muziek een bepaalde verwachting over het vervolg van de muziek oproept:

...Specifically, researchers have studied musical emotions without regard to how they were evoked, or have assumed that the emotions must be based on the "default" mechanism for emotion induction, a cognitive appraisal. Here, we present a novel theoretical framework featuring six additional mechanisms through which music listening may induce emotions: (1) brain stem reflexes, (2) evaluative conditioning, (3) emotional contagion, (4) visual imagery, (5) episodic memory, and (6) musical expectancy....

uit: Emotional responses to music: The need to consider underlying mechanisms, Behavioral and Brain Sciences (2008) 31, 559-621

Besluit: het is vooral de melodie die emoties kan oproepen. Maar ook de tekst doet dit. En bovendien beïnvloeden ze ook ons gedrag. Al is dit natuurlijk niet voor iedereen in dezelfde mate zo:

(1) sommigen worden er meer door beïnvloed dan anderen

(2) het zal vermoedelijk ook wel zo zijn dat we net die muziek opzoeken die onze stemming versterkt (dus, doordat we in een bepaalde stemming zijn, zoeken we die muziek op die onze stemming nog verder versterkt)

(3) het hangt er natuurlijk ook van af hoe we die tekst interpreteren. Extreem uitgedrukt: als we ze niet goed begrijpen dan zal haar invloed vermoedelijk heel anders zijn dan als we de tekst wel ten volle zouden begrijpen.

(4) de tekst staat niet los van de melodie: ik vermoed dat de melodie de tekst kan neutraliseren als ze tegenovergesteld zijn.

(5) Als de luisteraar, zoals jij dat aanhaalt, deze tekst dan steeds blijft herhalen (of het liedje of een gelijkaardig liedje steeds weer opnieuw hoort), dan zal dat effect vermoedelijk alleen maar toenemen.

(6) een luisteraar die zich bewust is van deze mogelijke invloeden en zich hiertegen verzet, zal daar vermoedelijk ook beter toe in staat zijn. Al geloof ik niet dat hij de beïnvloeding dan ook steeds zal kunnen tegengaan.

Dido

Dido, je hebt er weer een heus literatuuroverzicht van gemaakt (*neemt denkbeeldige hoed af*). Ik hoop dat je het daarom niet erg vindt dat ik even een paar vragen stel zonder er zelf ingedoken te zijn...

Dido schreef:- in de ene studie besluiten de auteurs dat de tekst het belangrijkste is

- in een andere studie besluiten de auteurs dat de melodie het belangrijkste is. Ook diezelfde studie van 2006 komt trouwens tot die bevindingen.

Zeggen de auteurs iets over het effect van de taal van de nummers (ik kan me voorstellen dat een lied in je moedertaal je meer beïnvloedt, en bovendien kunnen verschillende talen heel anders klinken en een zeer verschillende emotionele valentie hebben).

De volgende studies gingen daarbij nog wat verder en onderzochten of de tekst ook in staat is om het gedrag van de luisteraar te beïnvloeden:

- Deze vond dat teksten met prosociale teksten aanzette tot prosociale gedachten, meer empathie en meer prosociaal gedrag tav. anderen:

- Hetzelfde geldt voor teksten die agressief zijn: ze stimuleerden tot agressief gedrag en dit zou te maken hebben met het feit dat de luisteraar door deze teksten meer negatieve gedachten ervaarden en dat de tekst ook meer wraakgevoelens opriep:

Dit gaat alleen over het gedrag meteen na het beluisteren van dergelijke muziek, klopt dat? Ik ben geneigd meer belang te hechten aan de longitudinale studie, waarbij de nadruk vooral ligt op de sociale conventies. Die sluit beter aan bij mijn ervaring dat bijvoorbeeld metalheads en goths helemaal niet agressief resp. depressief hoeven te zijn

(5) Als de luisteraar, zoals jij dat aanhaalt, deze tekst dan steeds blijft herhalen (of het liedje of een gelijkaardig liedje steeds weer opnieuw hoort), dan zal dat effect vermoedelijk alleen maar toenemen.

Ik zit al een paar dagen met dit in mijn kop:

<object width="425" height="350"></param></param><embed src="" type="application/x-shockwave-flash" wmode="transparent" width="425" height="350"></embed></object>

Het is een hele geruststelling te weten dat mijn kans op heroïneverslaving daarmee een beetje slinkt

Dido, duizend maal dank voor de berg aan informatie. Ik heb nog nooit van m'n leven zo'n tot de zaak komend en compleet antwoord gezien. Volkomen duidelijk. Dit waardeer ik erg.

Nu is er nog een aanvullende vraag in me opgekomen, wieweet dat je ook daar antwoord op hebt, het vloeit een beetje voort uit hoe teksten emoties kunnen oproepen. Tot nu toe gaat het voornamelijk over de inhoud van een tekst, en wat deze inhoud, wanneer geinterpreteerd met je kan doen. Echter is er nog een weg waarop tekst emoties kan beinvloeden, of liever gezegd, hoe de klanken in een tekst je emoties kunnen beinvloeden.

Ooit heeft mijn Nederlandsleraar, een man die je serieus mag nemen, tijdens het bespreken van gedichten gezegd dat mensen klanken ook associeren met emoties, oftewel dat bepaalde klanken ook emoties op kunnen roepen. Hij gaf hierbij het volgende facet:

de O (oo, als in brood) wekt een zielig, een triest gevoel op.

Dit idee heeft mij best geintigreerd, en daarom zou ik zelf nog wat klanken willen toevoegen:

de I (ie, als in nier) wekt een gekrenkt, (een gefrustreerd,) een pijnlijk gevoel op

de IJ (ij, als in ei) wekt een blij, los gevoel op

de OE (als in broer) wekt een warm, een voldaan gevoel op

Dit zal ongetwijfeld op minder intense schaal plaastvinden dan het interpreteren van een tekst, maar desalniettemin trekt het niet minder mijn interesses.

Is iemand (bij voorkeur Dido) hier bekend mee, of zijn hier wetenschappelijke onderzoeken van bekend? want tot nu toe is het allemaal nog gebaseerd op 'van horen zeggen' en m'n eigen ervaring.

Dat laatste artikel dat Dido aanhaalt is erg interessant. Daaruit wordt eigenlijk duidelijk dat zo'n beetje alle hersengebieden wel iets te maken hebben met hoe geluid/muziek wordt geinterpreteerd en wat voor een fysiologische reactie daarop komt.

Het boek Musicofilia van Oliver Sacks geeft aan de hand van een stel anekdotes een mooie weergave van hoe complex deze verwerking en emotievorming van muziek is. Dit boek is qua ervaring in overeenstemming met het onderzoek; mensen met een frontotemporale dementie kunnen bijvoorbeeld bij een pre-existente amuzikaliteit onophoudelijk gaan fluiten of zingen en die emoties ervaren, terwijl mensen met Asperger waarbij er een anatomische variant van de amygdala is veel minder emoties ervaren.

Wat hij ook beschrijft is het positieve effect van muziektherapie (melodische intonatietherapie) bij mensen met een Broca-afasie door het stimuleren van de rechter hersenhelft (met name betrokken bij perceptie van muziek) en navenante rechter gebied van Broca. In het volgende filmpje praat hij hierover:

<object width="425" height="350"></param></param><embed src="" type="application/x-shockwave-flash" wmode="transparent" width="425" height="350"></embed></object>

Daarnaast is niet alleen de verwerking belangrijk, maar zoals het artikel vermeldt, óók de hoedanigheid van de muziek zelf, de melodie. Een melodie komt (bijna) altijd in een bepaalde sleutel, en juist de sleutel is waar een deel van de kracht ligt. Door de jaren heen hebben verschillende musici en analytici de emoties in kaart gebracht die een bepaalde sleutel oproept waarvan Schubart natuurlijk de bekendste is met zijn Ideen zur Ästhetik einer Tonkunst.

Het saillante is dat dezelfde emoties ook door anderen beschreven worden; zo vindt Schubart C-majeur: 'completely pure'. Knecht vindt C-majeur: 'cheerful and pure' en Weikert vindt C-majeur: 'cheerful and pure; innocence and simplicity'. D-majeur wordt bijvoorbeeld door meerdere beschreven als 'Joyful and very militant', 'Pleasant, joyful, bright, songs of victory' en 'The key of triumph, of Hallelujahs, of war-cries, of victory-rejoicing'.

Blijkbaar zit er dus ook iets in de muziek zelf, hoewel bovenstaande volgens mij niet een dubbel-blind experiment is geweest waarbij degene die de muziek hoorde niet wist in welke toonsoort dat nummer is geschreven.

Ik heb hier en daar wat bijkomende info gevonden, zodat dit alles nog wat nauwkeuriger uit te werken is. Over andere zaken daarentegen heb ik niet zoveel bijkomend materiaal gevonden. Al betekent dat laatste niet dat die er niet is (ik ben geen specialist in de psychologie van muziek), maar het zou natuurlijk wél daaraan kunnen liggen.

Dido, je hebt er weer een heus literatuuroverzicht van gemaakt (*neemt denkbeeldige hoed af*). Ik hoop dat je het daarom niet erg vindt dat ik even een paar vragen stel zonder er zelf ingedoken te zijn...

Thanks! En neen, da's geen probleem. Ik zie wel wat ik ervan kan maken...

Zeggen de auteurs iets over het effect van de taal van de nummers (ik kan me voorstellen dat een lied in je moedertaal je meer beïnvloedt, en bovendien kunnen verschillende talen heel anders klinken en een zeer verschillende emotionele valentie hebben).

Neen. Ik heb daarover ook bijna geen info gevonden. Alle artikelen strandden zowat op 'het leren van een vreemde taal dmv. liedjes in die taal'. Deze zijn niet echt van nut om het antwoord van jouw vraag te beantwoorden. Maar goed, dat neemt niet weg dat ik er zo ongeveer dezelfde mening als jij op na houd. Als de liedjesteksten in een vreemde taal zijn die we wel voor een deel begrijpen, maar waarvoor we toch inspanning moeten doen én waarbij we heel vermoedelijk ook stukken niet of verkeerd begrijpen, lijkt het me ook logischer dat we liedjes in onze eigen (moeder)taal beter begrijpen. En dat deze teksten ons dus meer zullen beïnvloeden dan teksten in een vreemde taal.

Ook het feit dat we blijkbaar toch meestal iets meer beïnvloed worden door de melodie dan door de tekst, onderstreept dit, denk ik. Een tekst in een 'vreemde' taal zal er mogelijks voor zorgen dat dit nog meer waarheid wordt. Ik kan me daarentegen wel voorstellen dat, als we die vreemde taal, +/- even goed beheersen als onze eigen moedertaal, de taal van de tekst vermoedelijk niet zoveel meer zal uitmaken.

Een kleine bedenking echter is, dat we misschien net geneigd zijn om bij een vreemde taal een extra inspanning te leveren om toch de tekst te begrijpen. En als we daar idd. meer aandacht voor hebben (al moet ik bekennen dat ik dit maar zelden doe ) én we begrijpen die tekst, dan zal haar invloed misschien toch groter zijn dan als we gewoon, zonder veel aandacht, naar een Nederlandse liedje luisteren.

Dit gaat alleen over het gedrag meteen na het beluisteren van dergelijke muziek, klopt dat? Ik ben geneigd meer belang te hechten aan de longitudinale studie, waarbij de nadruk vooral ligt op de sociale conventies. Die sluit beter aan bij mijn ervaring dat bijvoorbeeld metalheads en goths helemaal niet agressief resp. depressief hoeven te zijn

Deze 2 studies gingen inderdaad de kortetermijneffecten na (dus: hun attitude/ ideeën/ gedrag net na het horen van de liedjes). Maar ik heb daarover toch nog wat interessant materiaal gevonden die iets meer prijsgeeft over de mogelijke (!) langetermijneffecten van zo'n liedjes.

Er zijn immers aanwijzingen dat, ook op de lange termijn, zo'n liedjes effect kunnen hebben. Vooral eigenlijk omdat we, door onze muziekvoorkeur, geneigd zijn om wel vaker naar (gelijkaardige) muziek te luisteren. Wat dus zou betekenen dat, elke keer iemand naar zo'n liedje luistert, hij ook die welbepaalde ideeën zou activeren die z'n gedrag ed. kunnen beïnvloeden. Om een idee te geven: jongeren in de VS zouden gemiddeld zo'n 1.5 à 2.5 uur per dag naar muziek luisteren, zonder dat daarbij al videoclips ed. zijn inbegrepen. Dit is alvast wat dezelfde auteur die het effect van prosociale teksten onderzocht op het gedrag, schrijft in een vervolgstudie:

...The reader should be well aware that the present results are limited to the short-term...

In real life, when peoplemay repeatedly listen to prosocial songs, the positive effects on prosocial behavior might be even more pronounced...

uit: Effects of songs with prosocial lyrics on prosocial thoughts, affect, and behavior, Journal of Experimental Social Psychology, Volume 45, Issue 1, January 2009, Pages 186-190

Bij dit alles kan je nog het volgende opmerken:

- de effecten zullen sowieso wel erg klein zijn

- de effecten zullen vermoedelijk ook nog van veel andere factoren afhangen, waarbij het 'effect door het liedje' maar één is van de zovele andere die het effect van het liedje evengoed kunnen tegenwerken.

- als we maar af en toe eens dat ene liedje of een gelijkaardig liedje te horen krijgen, dan zal dat effect ervan vermoedelijk niet eens bestaan, op langere termijn.

Even terugkeren naar wat de literatuur erover zegt:

Het meeste onderzoek is inderdaad correlationeel en soms ook experimenteel. Dit onderzoek geeft wel aan dat er een verband zou zijn tussen het luisteren naar een welbepaald soort muziek en onze emoties, gedachten en gedrag:

...For instance, correlational evidence indicated that consumers of rap and heavy metal music reported more hostile attitudes (Rubin, West, & Mitchell, 2001). Experimental studies corroborated this finding: Listening to aggressive (relative to neutral) song lyrics increased aggressive thoughts, hostile feelings (Anderson, Carnagey, & Eubanks, 2003), and aggressive action (Fischer & Greitemeyer, 2006; Hansen & Hansen, 1990)...

uit: Effects of songs with prosocial lyrics on prosocial thoughts, affect, and behavior, Journal of Experimental Social Psychology, Volume 45, Issue 1, January 2009, Pages 186-190

Maar blijkbaar is er ook beperkt longitudinaal onderzoek die dit ondersteunt (zoals die ene studie die ik al aanhaalde in m'n vorige berichtje en waarnaar jij ook verwijst)

Verder verwijzen auteurs soms ook naar longitudinale onderzoeken waarin een effect is vastgesteld tussen het spelen van gewelddadige videospelletjes en het vertonen van gewelddadig gedrag, een aantal maanden later. Om dan te komen tot het besluit dat, algemeen genomen, de media, als die gewelddadig is (en dus ook muziek), toch een effect kan hebben op ons gedrag:

...Recent longitudinal evidence (Anderson, Gentile, & Buckley, 2007) further revealed that exposure to violent video games had not only short-term effects, but also long-term consequences in that aggressive tendencies were significantly predicted by video game violence exposure five months earlier (even after controlling for Time 1 aggressive tendencies)...

De reden waarom men het toch aandurft om de resultaten van het effectonderzoek op langetermijn ietwat te generaliseren naar muziek, is omdat de onderliggende theorie die dit effect zou kunnen verklaren, dezelfde zou kunnen zijn bij muziek als bij videospelletjes ed. Men spreekt hierbij van het 'algemene agressie model' dat zelf weer meerdere theorieën verenigt. Het zou erop neerkomen dat gewelddadige media onze eigen schema's activeert die gelinkt zijn aan geweld. Ze activeert dus gewelddadige gedachten, gevoelens en een welbepaalde mate van opwinding. Daardoor gaan we fenomenen of gedragingen om ons heen, ook automatisch gewelddadiger gaan interpreteren (we hebben dus de neiging om eerder neutrale situaties toch als gewelddadig te gaan interpreteren). En daardoor gaan we ook agressiever gedrag stellen. Net omdat die interpretatie als gewelddadig vooral automatisch gebeurt, zijn we echter ook in staat om dit bewust tegen te gaan, als we daartoe gemotiveerd zijn en we daarvoor de mogelijkheden hebben. In dat geval gaan we ons dus niet noodzakelijk gewelddadiger opstellen.

Bovendien is het zo dat dit model niet enkel geldt voor kortetermijnreacties, maar ze zou ook gelden op de lange termijn, als we meermaals met agressieve media in contact komen.

Dat model werd ook al uitgebreid voor niet-gewelddadig gedrag: dus bv. het effect van prosociale teksten op ons gedrag. In dit geval zouden we dan dus prosociaal gedrag vertonen:

...The effects of violent media on aggression-related variables have been mainly explained by the General Aggression Model (GAM) proposed by Anderson and colleagues (e.g., Anderson & Bushman, 2002). This model integrates various theories, including social learning theory and related social-cognitive research, affective aggression model, social information-processing model, script theory, and excitation transfer model. According to the GAM, exposure to violent media activates an individual's internal states (cognition, affect, and arousal), which in turn change the interpretation of a potential conflict situation that results in aggressive behavior. The initial impulse to violent media is based on an automatic appraisal of the situation. However, when sufficient resources (e.g., cognitive capacity, motivation) are available a more thoughtful behavioral reaction could also occur. In addition, the model does not only account for short term effects of violent media exposure on aggression, but also for long term changes as a results of repeated encounters with violent media (i.e., each media exposure episode constitutes a learning trial).

Recently, this model has been expanded into a General Learning Model (GLM) to explain the effects of both violent and non-violent media on social behavior (Buckley & Anderson, 2006). As with the GAM, the GLM assumes that media exposure affects internal variables, consisting of cognition, affect, and arousal, which lead to behavior. However, rather than focusing only on the negative consequences of exposure to antisocial media, the GLM suggests that positive media can have positive effects. Thus, depending on the content of the media, either negative or positive effects of media exposure on social behavior are to be expected...

uit: Effects of songs with prosocial lyrics on prosocial thoughts, affect, and behavior, Journal of Experimental Social Psychology, Volume 45, Issue 1, January 2009, Pages 186-190

De auteur van de studie over de link tussen 'agressieve' muziek en gedrag, haalt ook aan dat er nog niet zoveel onderzoek is naar het effect van muziek op onze attitudes, cognities en gedrag. Belangrijk is ook dat de onderzoeksresultaten niet steeds eenduidig zijn (al is dit natuurlijk maar zelden zo in wetenschappelijk onderzoek). In diezelfde studie wordt trouwens ook enkel een effect gevonden tussen het horen van 'agressieve' muziek en agressief gedrag bij mannen, als de tekst over vrouwen gaat. Als de teksten over mannen gaan, vertonen ze dit agressief gedrag niet. Vrouwen vertoonden sowieso géén agressief gedrag na het horen van agressieve teksten (los van het feit of die teksten over mannen of over vrouwen gingen). Dus is het ook hier duidelijk dat er zeker variatie is in reacties op muziek:

...Furthermore, some experimental studies conducted entirely without visual stimuli revealed that music with violent lyrics increases aggression-related thoughts and affects (Anderson, Carnagey, & Eubanks, 2003), whereas other studies revealed no effect of violent lyrics on aggression-related variables (e.g., Ballard & Coates, 1995). ...

With regard to reported vengeance, only men were prone to be affected by misogynous music; no differential effects for vengeance and music genre were found for female participants. ...

However, although our findings mainly supported the GAM, an exception was that women did not react aggressively to misogynous music and men did not react aggressively to men-hating music. ...

What can be said about this effect in real life, where men probably listen to hundreds of misogynous songs during their life span? The effect is likely to become even more pronounced and could probably lead to even more severe aggression against women, such as rape or other forms of aggressive assaults. If such a connection could be established in real life, misogynous song lyrics need to be considered in a more critical light than has so far been the case, and might even require censorship by law.

uit: Music and Aggression: The Impact of Sexual-Aggressive Song Lyrics on Aggression-Related Thoughts, Emotions, and Behavior Toward the Same and the Opposite Sex, Pers. Soc. Psychol. Bull., September 2006 Vol. 32 no. 9, 1165-1176

De volgende review geeft ook aan dat er wel degelijk een link is tussen vaak luisteren naar een bepaald genre muziek en psychopathologie (automutilatie, suïcidaal gedrag enz...) of antisociaal gedrag. Dit betekent niet noodzakelijk dat er een oorzakelijk verband is (luisteren naar zo'n muziek stimuleert het gewelddadig gedrag), maar wel dat ze samengaat: de keuze voor een welbepaald soort muziek zou dan vooral voortkomen uit een reeds bestaande onderliggende emotionele toestand of kwetsbaarheid van de luisteraar. Dus: we kiezen onze muziek omdat ze aansluit bij hoe we ons al langer voelen.

Blijkbaar is het wel zo dat er advies is gegeven om bij jongeren die een voorkeur hebben voor muziek met destructieve teksten (suïcide) ed. extra aandacht te hebben voor onderliggende psychiatrische stoornissen. Anderzijds is het ook weer zo dat het luisteren naar je eigen voorkeursmuziek (dus ook als die 'destructief' is, vermoed ik), net kan zorgen voor een beter gevoel nadien: een soort catharsis dus, een ontlading van de negatieve gevoelens kan opwekken:

The aforementioned research found that preference forheavy metal music and rap music correlate with a range of antisocial and other behaviour. While the research does not suggest that music causes such behaviours, it may well be that music preference is indicative of an underlying emotional disturbance or vulnerability. In fact, the research found that those adolescents with antisocial behaviour who listened to heavy metal music felt disconnected, lacked a stable identity, and had low self-esteem. Anger, violence and misogyny were especially associated with rap music.

Similarly, heavy metal music, particularly for girls, was associated with self-harm or suicidal ideation. Again, music preference was suggestive of vulnerability to suicide rather than a causal factor. In contrast, some studies found that listening to preferred music was associated with a positive change in affect and had a purgative or cathartic effect for adolescents in distress.

Given that music preference may be indicative of emotional vulnerability, could this notion be extended to suggest that music preference can be a diagnostic indicator of emotional disturbance? It has already been noted that a high incidence of adolescents with preference for heavy metal music are hospitalized for psychiatric problems.

Furthermore, adolescents diagnosed with mood disorder tended to like rap, classic rock, hard rock, heavy metal and alternative music, while those with oppositional defiant disorders tended to prefer rap and some techno.

The American Academy of Child and Adolescent Psychiatry already recommends psychiatric assessment for adolescents who show a preoccupation with music containing destructive themes such as suicide. ...

A research agenda is needed in order to clarify a number of key associations before any causal explanations can be established between the experience of music and positive or negative mental health. To date, no such study has attempted to link music preferences with mental illness diagnosis.

uit: Can music preference indicate mental health status in young people?, Australas Psychiatry. 2008 Aug;16(4):284-8.

Ook de volgende studie geeft de link 'voorkeur voor een bepaalde muziekgenre - stemming/ psychopathologie' aan. Maar ze geeft daarbij ook aan dat haar onderzoeksbevindingen enkel golden voor meisjes die omgingen met vooral depressieve peers:

...Finally, Metal music listening is related to higher depression levels in girls only if they affiliate with peers that are more depressed....

uit: Music listening, coping, peer affiliation and depression in adolescence, Psychology of Music April 2009 vol.37 no.2 215-233

Besluit: Er zijn aanwijzingen dat er ook langetermijneffecten zijn van het regelmatig horen van een welbepaald muziekgenre of soort muziekteksten (jouw favoriete muziek) en jouw emoties, cognities en gedrag. Maar veel onderzoek daarover is nog niet gebeurd. De kortetermijneffecten daarentegen zijn wel al veelvuldig aangetoond. En volgens het 'general agression model' lijkt het logisch dat er ook effecten zijn op langere termijn.

Verder zijn er ook heel wat aanwijzingen dat er een relatie is tussen de voorkeur van een bepaald muziekgenre en psychopathologie/ gedragsstoornissen ed. Maar dit hoeft geen causaal verband te zijn (mensen met een bepaalde stemming zoeken net de muziek op die beter bij hun stemming past) en bovendien kan luisteren naar jouw favoriete muziek er net voor zorgen dat je je nadien beter voelt. Ook is duidelijk dat er nogal wat individuele verschillen zijn: er zijn zeker ook heel wat mensen die ànders reageren dan voorspeld op de muziek. Al is dit niet echt verrassend: psychologisch onderzoek levert zelden wetten die voor iedereen gelden, maar levert meestal iets in de aard van 'er is een verhoogde kans op...'.

Ik zit al een paar dagen met dit in mijn kop:

Het is een hele geruststelling te weten dat mijn kans op heroïneverslaving daarmee een beetje slinkt

Al vraag ik me toch af wat het effect van al die beelden is op jouw emoties, cognities en gedrag? Maar, 't is al een geruststelling als ik bedenk dat je vermoedelijk niet telkens weer die beelden van het clipje voor jou ziet, als je ongewild dat liedje weer eens hoort zingen in jouw hoofd... Ik ga ervan uit dat het vooral bij de melodie en de woorden blijft, als het zo ver is...

Dido

Dido, duizend maal dank voor de berg aan informatie. Ik heb nog nooit van m'n leven zo'n tot de zaak komend en compleet antwoord gezien. Volkomen duidelijk. Dit waardeer ik erg.

Graag gedaan... Zo leer ik ook nog iets bij, trouwens, dus heb ik er zelf zeker ook iets aan.

Nu is er nog een aanvullende vraag in me opgekomen, wieweet dat je ook daar antwoord op hebt, het vloeit een beetje voort uit hoe teksten emoties kunnen oproepen. Tot nu toe gaat het voornamelijk over de inhoud van een tekst, en wat deze inhoud, wanneer geinterpreteerd met je kan doen. Echter is er nog een weg waarop tekst emoties kan beinvloeden, of liever gezegd, hoe de klanken in een tekst je emoties kunnen beinvloeden.

Ik weet niet echt of ik je hier veel verder mee zal kunnen helpen. Ik deed al een poging om wat artikels bij elkaar te zoeken, maar ik merk dat ik te weinig kennis heb over taal en taalverwerving, in het algemeen, om goed te kunnen zoeken én om volledig te begrijpen wat er wordt geschreven. Ik zal de komende dagen nog wel een poging ondernemen, je hoort dus nog wel van me mocht ik toch nog wat zicht krijgen hierop.

Ooit heeft mijn Nederlandsleraar, een man die je serieus mag nemen, tijdens het bespreken van gedichten gezegd dat mensen klanken ook associeren met emoties, oftewel dat bepaalde klanken ook emoties op kunnen roepen. Hij gaf hierbij het volgende facet:

Los van het voorgaande, zou dit me eigenlijk weinig verbazen.

(1) enkel en alleen al door geconditioneerde reacties zouden we in staat kunnen zijn om een gevoel te ontwikkelen bij een bepaalde klank. Als een bepaalde klank wel vaker verbonden wordt met 1 welbepaalde emotie, dan zullen we bij het horen van die klank al automatisch die emotie oproepen. Zo zou het bv. kunnen zijn dat de klank uu bij iemand een gevoel van tederheid oproept omdat die persoon verliefd is op een jongen die Tuur heet.

Verder weet ik dat er uit onderzoek blijkt dat we vaker een voorkeur vertonen voor de letters van onze eigen naam dan voor letters die niet in onze eigen naam zitten. Dus is het wel degelijk zo dat bepaalde letters ook emoties oproepen (in dit geval een 'beter gevoel').

(2) Een klank kan ook gelijken op het geluid dat we sowieso al associëren met een bepaald object. Een klank die dan lijkt op het zoemen van een mug bijvoorbeeld (ik denk dan spontaan aan -zzzzz-), zal bij mij misschien wrevel opwekken omdat ze me doet denken aan een mug én ik niet echt fan ben van die beestjes.

(3) Of dit te veralgemenen valt, weet ik echt niet. Dus, of een welbepaalde klank bij de meeste mensen eenzelfde emotie oproept, weet ik niet. Het zou kunnen zijn dat dit taalafhankelijk is, waarbij het dan afhangt van of een bepaalde klank in een bepaalde taal vaker geassocieerd wordt met een welbepaalde emotie. Maar het zou evengoed kunnen zijn dat dit meer universeel is (zoals bv. bij het associëren van bepaalde klanken met bepaalde objecten).

Dit zal ongetwijfeld op minder intense schaal plaastvinden dan het interpreteren van een tekst, maar desalniettemin trekt het niet minder mijn interesses.

Het lijkt me inderdaad wel interessant en het zou me eigenlijk verbazen mocht daarover nog niets onderzocht zijn. Alleen ligt het mogelijks iets te ver van mijn domein om me erin te kunnen verdiepen.

Dido

anusthesist schreef:... Het boek Musicofilia van Oliver Sacks geeft aan de hand van een stel anekdotes een mooie weergave van hoe complex deze verwerking en emotievorming van muziek is. Dit boek is qua ervaring in overeenstemming met het onderzoek; mensen met een frontotemporale dementie kunnen bijvoorbeeld bij een pre-existente amuzikaliteit onophoudelijk gaan fluiten of zingen en die emoties ervaren, terwijl mensen met Asperger waarbij er een anatomische variant van de amygdala is veel minder emoties ervaren.

Wat hij ook beschrijft is het positieve effect van muziektherapie (melodische intonatietherapie) bij mensen met een Broca-afasie door het stimuleren van de rechter hersenhelft (met name betrokken bij perceptie van muziek) en navenante rechter gebied van Broca. In het volgende filmpje praat hij hierover:

...

Inderdaad een interessant domein, Anusthesist. Ik heb het filmpje bekeken en het klinkt allemaal redelijk nieuw voor me. Fascinerend ook hoe al die stoornissen weer een tipje van de sluier oplichten over hoe de hersenen precies te werk gaan.

Dido

anusthesist schreef:Het saillante is dat dezelfde emoties ook door anderen beschreven worden; zo vindt Schubart C-majeur: 'completely pure'. Knecht vindt C-majeur: 'cheerful and pure' en Weikert vindt C-majeur: 'cheerful and pure; innocence and simplicity'. D-majeur wordt bijvoorbeeld door meerdere beschreven als 'Joyful and very militant', 'Pleasant, joyful, bright, songs of victory' en 'The key of triumph, of Hallelujahs, of war-cries, of victory-rejoicing'.

Blijkbaar zit er dus ook iets in de muziek zelf, hoewel bovenstaande volgens mij niet een dubbel-blind experiment is geweest waarbij degene die de muziek hoorde niet wist in welke toonsoort dat nummer is geschreven.

Ik (als totale leek overigens, zowel qua menswetenschappen als muziektheorie) vraag me wel af of dit niet cultureel gebonden is. Als je pakweg chinezen zou gebruiken, die opgegroeid zijn met een andere toonaard, horen zij ook hetzelfde? Zou het niet eerder cultureel gegroeid zijn dat D-majeur militant is en C-majeur puur?

Als breakcore-liefhebber heb ik al de nodige aberraties op de 'gewone' muziek laten horen aan andere mensen, en zij konden er enkel nog het label 'lawaai' op plakken. Zelfs in Chinese muziek konden ze er de 'juiste' emotie er niet uithalen.

Om terug te gaan naar m'n oorspronkelijke vraag:

Als je nu heel de dag in je hoofd hebt/neuriet: 'ik ben stoer, ik ben stoer, ik ben stoer', ga je je dan stoerder voelen?

Ik (als totale leek overigens, zowel qua menswetenschappen als muziektheorie) vraag me wel af of dit niet cultureel gebonden is. Als je pakweg chinezen zou gebruiken, die opgegroeid zijn met een andere toonaard, horen zij ook hetzelfde? Zou het niet eerder cultureel gegroeid zijn dat D-majeur militant is en C-majeur puur?

Het is natuurlijk voor een groot deel cultureel bepaald, maar dat wil nog niet zeggen dat binnen een bepaalde cultuur er geen heersende opvatting is. Dan is de juiste vraag; hoe komt die opvatting er? Is het puur door imitatie generatie op generatie, of heeft het luisteren naar dezelfde muziek generaties achtereen bepaalde connecties in je hersenen tussen het gehoorcentrum en onder andere het limbische systeem als het ware gestabiliseerd?

Bovendien hebben de chinezen een simpel pentatonisch systeem dat van tonaliteit verandert door het feit dat het eindpunt ('octaaf' hoger) niet 2 keer zo hoog is als het beginpunt. Ik denk dat chinezen óók horen dat er 'iets' verandert tijdens het spelen. Met andere woorden; niet zozeer de naam die je eraan geeft is erg relevant, dan wel het horen van verschil tussen bepaalde toonsoorten en het effect hiervan op de emoties. Een voorbeeld hiervan is dat elk systeem een mineur en majeurvariant kent waarbij de eerste dissonanter klinkt dan de laatste en het over het algemeen 'verdrietiger' maakt.

Voorkeur voor klanken zijn zowel cultureel bepaald als een geval van mode, dat wil niet zeggen dat wij als mens over verschillende culturen niet hetzelfde reageren op muzikale elementen. In het algemeen heeft mineur een triest karakter en zo denkt men er wereldwijd ook over. Maar;

- een stuk uit mineur kan bv door veel stijgende melodische lijnen en een opgewekt ritme toch vrolijk klinken.

- netzoals bij andere dingen word het toch cultureel overlapt, zo is in 1 cultuur wit een kleur van verlichting en in de andere 1 van dood.

Wil je een helder antwoord dan moet je hierin toch het cultuurelement "strippen"

Hoewel klassieke theorie stelt dat een stuk per definitie uit mineur of majeur zou moeten staan wil ik zonder teveel in theorie te vervallen stellen dat er nog veel meer modi en toonaarden zijn met elk hun eigen karaktereigenschappen en invloed op de luisteraar. Het karakter van een toonaard beschrijven gebeurt vaak in zeer holistische begrippen wat benadrukt wat voor impact muziek op de persoonlijke beleving heeft.

Muzikanten en musici gebruiken al dan niet bewust toonladders, samenklanken, stijgende en dalende lijnen, tempo en ritmiek om het karakter van een lied of muziekstuk te bepalen. Vaak zijn juist de intuitieve muzikanten goed in staat om dit zonder theorethische voorkennis op gehoor te doen zonder bewust de genoemde elementen te gebruiken. Veel luisteraars ervaren op hun beurt deze intuitieve muziek als emotioneel, sensitievere mensen lijken dit doorgaans sneller op te pikken.

Muziek is zonder meer een uitstekend medium om gevoel over te brengen of delen, hoewel de bovenste alinea nou niet werkelijk wetenschappelijk is onderbouwd denk ik dat velen zich wel kunnen vinden in de bewering. Van liefdesverdriet tot patriotisme tot

Verder wil ik herstellen dat chinese pentatoniek wel gewoon het octaaf heeft als dubbele frequentie (natuurwet) maar het voornaamste verschil is de verdeling van de 12 tonen binnen het octaaf weken iets af van onze methode. De methode die zij gebruiken is erg zinvol als je altijd in dezelfde toonsoort speelt en is in dat geval zuiverder dan de onze. Dit systeem gaat echter bij transponatie (veel verschillende toonsoorten) juist erg onzuiver klinken.

Alle manieren van stemmingen zijn een concessie op dat een instrument niet zuiver gestemd kan worden en de dichtste benadering moet zoeken. Er zijn wel stemmingen die het eerste octaaf niet zuiver (2e weer wel) hebben maar ook dat heeft te maken met de concessie.

overigens is de opmerking dat C majeur een inherent ander karakter dan D majeur zou hebben, lijkt IMO niet gestoeld op enige waar te nemen verschil in beleving, het hele karakter van die toonladder is hetzelfde en heeft dezelfde onderlinge toonsafstanden. Mensen met een niet absoluut gehoor (99,9% van de bevolking) nemen ook niet waar of iets C of D is, de toonaard zelf (majeur in dit geval) zijn mensen wel bijzonder goed in staat waar te nemen. Ik zou dan ook graag een bron daarvoor willen zien voordat men dit gegeven als feit aan gaat halen.

Ik heb het nu voormamelijk gehad op de emotionele invloed van het tonale karakter van muziek op de mens. Verder geloof ik dat ook de fysieke impact van harmonie invloed heeft op je lichaam en niet als laatste het psychologische aspect van muziek als onderdeel van je identiteit aanmeten, waar muziek(stijl) uiteraard ook als kenmerk van een (sub)cultuur kan gelden. Ik ben er duidelijk van overtuigd dat als je tot een compleet plaatje wil komen dat je de kennis van zowel exacte als humane wetenschappen als die van musici/muzikanten bijelkaar moet voegen.

Interessant leesmateriaal:

http://iopscience.iop.org/0034-4885/72/7/0...72_7_076001.pdf

Nog iets natuurkundiger (en mocht iemand dit vertaald kunnen vinden of in volledige uittreksels dan wil ik ook een kopie ) en mogelijk de meest exact-wetenschappelijke beschrijvingen wat muziek is;

Huygens, Christiaan - Novus cyclus harmonicus

Huygens, Christiaan - Oeuvres complètes : Musique et mathématique

Leonhard Euler - tentamen novae theoriae musicae

De invloed van geluid en dus muziek is bekend en werkt verslavend,zie de disco's en de soundboosters in autos met ramen open ( Here I am!)

Ik vraag me af,waarom de overheid bij verwachte protestoptochten geen rustgevende muziek met een hoog geluidsdruknivo uitzendt in hun autos met luidsprekers om een menigte op andere gedachten te brengen.Een alternatief zou zijn een storende frequentie op dus 1 nivo.

Veel van dergelijke relschoppers zijn in een zeer agressieve stemming en met beat zou je ze nog een graad meer opjuinen;doe je het omgekeerde dan verwacht ik een rustgevend effect op een demonstratie.

Als er wordt gesteld,dat dit zou vallen onder de Wet Geluidshinder en niet mag, dan vraag ik me af of relschoppen en autos en winkelruiten vernielen wel met veel meer geweld door ME mag worden beteugeld.

Lijkt me voer voor ordebeheersing bij politie.

Ik vraag me af,waarom de overheid bij verwachte protestoptochten geen rustgevende muziek met een hoog geluidsdruknivo uitzendt in hun autos met luidsprekers om een menigte op andere gedachten te brengen.Een alternatief zou zijn een storende frequentie op dus 1 nivo.

Ik denk dat je zo ook nog meer frustratie kunt kweken bij de protestgroepen, analoog aan waterkannon e.d. Niet iedereen luistert graag naar "rustgevende" muziek. Ook klinkt für Elise niet meer zo rustgevend op 120 dB

Waterkanonnen-gebruik is een totaal andere aanpak en kan niet een hele groep gelijk treffen,geeft in elk geval een agressieve reactie.

Für Elise kun je op allerlei dB's uittesten en zien wat de uitwerking is; mijn eerste gedachte was om te overheersen met veel dB's doch een "inpakken"van een massa mensen zou ook met softe muziek kunnen gebeuren,zoals bij grote openlucht seances gebeurt met light classics,waarbij gevoelige snaren -zowel bij instrumenten als mensen-worden geraakt.

Ik zet het idee nog niet in de kast!