Formule voor priemgetallen

Moderators: dirkwb, Xilvo

Forumregels
(Middelbare) school-achtige vragen naar het forum "Huiswerk en Practica" a.u.b.
Zie eerst de Huiswerkbijsluiter
Reageer
Berichten: 100

Formule voor priemgetallen

Na het omsleutelen van de stelling van Wilson die stelt dat voor een priemgetal p geldt dat:
\( (p-1)! \cong -1 \mod (p)\)
En het feit dat je de modulus functie ook kan schrijven als:
\( x \mod (n) = \frac{2n}{\pi} \arcsin \left( \sin \left( \frac{\pi x}{2n} \right) \right) \)
Kwam ik uit op deze hele mooie, regelmatige sinusfunctie die alleen geheeltallige nulpunten kent voor exact de priemgetallen:
\( \left| \sin \left( \left| \sin \left( \frac12 \,{\frac {\pi \,\Gamma \left( n \right) }{n}} \right) \cos \left( \frac12 \,{\frac {\pi }{n}} \right) +\cos \left( \frac12 \,{\frac {\pi \,\Gamma \left( n \right) }{n}} \right) \sin \left( \frac12 \,{\frac {\pi }{n}} \right) \right| -1 \right) \right| \)
Hierbij een stukje uit de grafiek:

Afbeelding

De golflengte wordt steeds korter (ofwel de frequentie neemt toe) en kennelijk precies met een gelijkmatige factor die exact de priemgetallen als geheeltallig nulpunten oplevert (over alle andere integers worden zorgvuldig heengesprongen).

Vind het toch frappant dat zo'n functie bestaat en dat deze daarbij zo regelmatig is (of lijkt, ik heb geen bewijs). Nu nog een simpelere manier vinden om deze regelmatige sinus te beschrijven (het is namelijk nogal wat rekenwerk voor Maple bij de grotere getallen)...

Gebruikersavatar
Berichten: 5.609

Re: Formule voor priemgetallen

Vind het toch frappant dat zo'n functie bestaat en dat deze daarbij zo regelmatig is (of lijkt, ik heb geen bewijs). Nu nog een simpelere manier vinden om deze regelmatige sinus te beschrijven (het is namelijk nogal wat rekenwerk voor Maple bij de grotere getallen)...
Coole functie inderdaad ;)

Misschien dat hij wat te vereenvoudigen valt:
\( \left| \sin \left( \left| \sin \left( \frac12 \,{\frac {\pi \,\Gamma \left( n \right) }{n}} \right) \cos \left( \frac12 \,{\frac {\pi }{n}} \right) +\cos \left( \frac12 \,{\frac {\pi \,\Gamma \left( n \right) }{n}} \right) \sin \left( \frac12 \,{\frac {\pi }{n}} \right) \right| -1 \right) \right| \)
\(\Rightarrow \sin \left( \left| \sin \left( \frac12 \,{\frac {\pi \,\Gamma \left( n \right) }{n}} \right) \cos \left( \frac12 \,{\frac {\pi }{n}} \right) +\cos \left( \frac12 \,{\frac {\pi \,\Gamma \left( n \right) }{n}} \right) \sin \left( \frac12 \,{\frac {\pi }{n}} \right) \right| -1 \right)\)
(Voor nulpunt maakt absolute waarde niet uit)
\(=\sin \left( \left| \sin \left( \frac12 \,{\frac {\pi \,\Gamma \left( n \right) }{n}}+ \frac12 \,{\frac {\pi }{n}} \right) \right| -1 \right)\)
(formules van Simpson)
\(=\sin \left( \left| \sin \left( \frac{\pi}{2} \,{\frac {\Gamma \left( n \right) +1 }{n}} \right) \right| -1 \right)\)
(vereenvoudigen)
\(\Rightarrow \left| \sin \left( \frac{\pi}{2} \,{\frac {\Gamma \left( n \right) +1 }{n}} \right) \right| -1 \)
(die sinus maakt niet uit voor nulpunten)
\(\Rightarrow \cos \left( \frac{\pi}{2} \,{\frac {\Gamma \left( n \right) +1 }{n}} \right) \)
(heeft dezelfde nulpunten)

Spijtig dat een gamma-functie zo moeilijk te evalueren is.

Edit: dit doet me wat denken aan de Riemann-Zeta functie... met die +1/2 enzo
What it all comes down to, is that I haven't got it all figured out just yet

And I've got one hand in my pocket and the other one is giving the peace sign

-Alanis Morisette-

Gebruikersavatar
Berichten: 6.905

Re: Formule voor priemgetallen

Zeer interessant! Kan je die formule plaatsen onder de vorm van computer invoer voor maple of iets aanverwant?
Het vel van de beer kunnen verkopen vraagt moeite tenzij deze dood voor je neervalt. Die kans is echter klein dus moeten we zelf moeite doen.

Berichten: 100

Re: Formule voor priemgetallen

De versimpeling door 317070 is inderdaad veel fraaier:
\(\Rightarrow \cos \left( \frac{\pi}{2} \,{\frac {\Gamma \left( n \right) +1 }{n}} \right) \)


En levert inderdaad dezelfde nulpunten op (met een amplitude tussen -1 en 1). Wat heel verrassend is, is dat de grafiek gespiegeld lijkt in het gebied tussen 0 en 1. De grafiek wordt er op dezelfde wijze samengedrukt. Ik vermoed daarom een dat er een mogelijke "reflection formula" bestaat. Maar dan niet zozeer
\(\Gamma(z)\Gamma(1-z)= ...\)
maar iets als
\(\Gamma(z)\Gamma(\frac{1}{z})= ...\)




Heb ook even naar de eerste afgeleide gekeken (in de helaas ijdele hoop dat ik de Gamma functie zou kwijtraken...), maar er blijkt wel een omslag punt in de grafiek te zitten op de waarde
\(n = 2.5\)
.

De afgeleide volgens Maple is:
\(-\sin \left( 1/2\,{\frac {\pi \, \left( \Gamma \left( n \right) +1 \right) }{n}} \right) \left( 1/2\,{\frac {\pi \,\Psi \left( n \right) \Gamma \left( n \right) }{n}}-1/2\,{\frac {\pi \, \left( \Gamma \left( n \right) +1 \right) }{{n}^{2}}} \right) \)
Plaatje van beide grafieken (met Maple code erbij):

Afbeelding

Gebruikersavatar
Berichten: 5.609

Re: Formule voor priemgetallen

\(\Rightarrow \cos \left( \frac{\pi}{2} \,{\frac {\Gamma \left( n \right) +1 }{n}} \right) \)
(heeft dezelfde nulpunten)
Ik ga er eens verder op gaan.
\(\cos \left( \frac{\pi}{2} \,{\frac {\Gamma \left( n \right) +1 }{n}} \right) \)
\(\Rightarrow \frac {\Gamma \left( n \right) +1 }{n}\)
oneven en natuurlijk(nulpunten cosinus)
\(\Rightarrow \frac {\left( n-1 \right)! +1 }{n}\)
oneven en natuurlijk(enkel natuurlijke getallen zijn interessant)

Die oneven is een overbodige voorwaarde, want

stel:

((n-1)!+1)/n=2k

-> (n-1)! = 2kn-1 = oneven.

En m! is steeds even voor m>1, of hier n>2. Voor n<2 waren er geen oplossingen, en n=2 is oneven.
\(\Rightarrow \frac {\left( n-1 \right)! +1 }{n}\)
natuurlijk

of
\(\Rightarrow \left( n-1 \right)! +1 = kn\)
En dit is de formule van Wilson. Dit levert een rigoreus bewijs dat je formule klopt.
What it all comes down to, is that I haven't got it all figured out just yet

And I've got one hand in my pocket and the other one is giving the peace sign

-Alanis Morisette-

Berichten: 100

Re: Formule voor priemgetallen

317070 schreef:Coole functie inderdaad ;)

(...)

Edit: dit doet me wat denken aan de Riemann-Zeta functie... met die +1/2 enzo
\(P = \cos \left( \frac{\pi}{2} \,{\frac {\Gamma \left( s \right) +1 }{s}} \right) \)
Er lijken inderdaad parallellen te bestaan tussen beide functies. Zo kent de Zeta-functie triviale nulpunten (negatieve integers) en non-triviale nulpunten (op de lijn
\(s= \frac12 + yi \)
). Ook de P-functie heeft triviale oplossingen (integers die altijd priem zijn) en non-triviale nulpunten (alle non-integer oplossingen)

Er is natuurlijk een hele makkelijke manier of zowel de
\(\Gamma(s)\)
kwijt te raken alswel een directe link naar de Zeta-functie te maken:
\(\zeta(1-s) = 2 (2 \pi)^{-s} \cos(\dfrac{s \pi}{2}) \Gamma(s) \zeta(s)\)
\(\Rightarrow \Gamma(s) = \dfrac{\zeta(1-s)} {\zeta(s)} \dfrac{1} {2 (2 \pi)^{-s} \cos \left( \dfrac{s \pi}{2} \right) }\)
\(\Rightarrow P = \cos \left( \frac{\pi}{2} \,{\frac {\dfrac{\zeta(1-s)} {\zeta(s)} \dfrac{1} {2 (2 \pi)^{-s} \cos \left( \dfrac{s \pi}{2} \right) } +1 }{s}} \right) \)
Nu ontstaat de interessante situatie waarin als je de gehele functie met
\(s > 0, s \in \mathbb{R}\)
doorloopt, de distributie van alle priemgetallen bepaald wordt (alle geheeltallige nulpunten zijn immers priem). Tegelijkertijd zit er in de 'buik' van deze cosinus de Zeta-functie, die volgens de Riemann-hypothese enkel non-triviale nulpunten genereert voor complexe getallen op de lijn
\(\frac12 \pm yi\)
. De oneindige som van deze non-triviale nulpunten vormt dan weer een belangrijke component in de priemtelfunctie en zegt daarmee dus ook iets over de distributie van priemgetallen.

Maar helaas...

...als we immers
\( s \in \mathbb{C}\)
de vorm
\(\frac12 \pm yi\)
laten aannemen, dan geldt voor alle y dat:
\(\lim_{s \to \frac12 + yi} {\dfrac{\zeta(1-s)} {\zeta(s)}\)
= 1

Daarmee verdwijnt dus de hele invloed van de non-triviale nulpunten van Zeta functie op de P-functie. Dat levert dus niks op.

Het enige dat je zou kunnen poneren, is dat de Zeta-functie ook in het niet complexe bereik informatie over de priemdistributie bevat (dat is eigenlijk precies wat de bovenstaande P-functie zegt na het omschrijven). Maar waarom die non-triviale nulpunten dan zodanig diep verbergen, dat ze geen helemaal geen invloed op het vinden van de volgende priem uitoefenen?

Waar zit dan die diepere connectie? Hij moet ergens in het analytisch continueren van de Zeta-functie zelf zitten.

Nog een andere poging om iets meer te vinden:

De cosinus functie wordt nul zodra
\(\cos \left( \frac{2k+1}{2} \pi \right)\)
met
\( k =0,1,2..., k \in \mathbb{N}\)
\(\Rightarrow (2k +1) s = {\dfrac{\zeta(1-s)} {\zeta(s)} \dfrac{1} {2 (2 \pi)^{-s} \cos \left( \dfrac{s \pi}{2} \right) } +1 } \right) \)
Niet alle nulpunten van de P-functie zijn echter priem (een minderheid zelfs). Tussen 2 en 3 zitten geen andere (non-triviale) nulpunten, maar tussen bijvoorbeeld 3 en 5 zitten er al 25. Daarna wordt het al lastig tellen door de hoge dichtheid. Hoe filter je nu uit alle nulpunten diegene die geheeltallig (=priem) zijn? Geldt dit voor s = integer? Heeft het wellicht iets te maken met de
\({\dfrac{\zeta(1-s)} {\zeta(s)} \)
die integer wordt?

Berichten: 100

Re: Formule voor priemgetallen

De functie:
\(P = \cos \left( \frac{\pi}{2} \,{\frac {\Gamma \left( s \right) +1 }{s}} \right) \)


ofwel:
\(\Rightarrow P = \cos \left( \frac{\pi}{2} \,{\frac {\dfrac{\zeta(1-s)} {\zeta(s)} \dfrac{1} {2 (2 \pi)^{-s} \cos \left( \dfrac{s \pi}{2} \right) } +1 }{s}} \right) \)
heeft alleen geheeltallige nulpunten voor s = priem. Er bestaan echter ook een heleboel non-integer nulpunten tussen de geheeltallige priemwaarden (0, tussen 2 en 3; 1 tussen 4 en 5; 48 tussen 5 en 7; 164893 tussen 7 en 11; etc.).

De grap is natuurlijk dat de
\(\cos \left( \frac{\pi}{2} * A} \right) \)
altijd nul wordt zodra de (zeer snel) stijgende Gamma-functie zorgt dat
\(A = 2k+1\)
met
\( k =0,1,2..., k \in \mathbb{N}\)
. De uitbreiding naar
\(s \in \mathbb{R}\)
levert dus niet echt veel op (had stiekem gehoopt op een patroon in de non-integer nulpunten, maar had natuurlijk kunnen weten dat deze de vorm van de priemgetallendistributie aanneemt).

Toch nog een laatste poging om de Gamma- en Zetafuncties beter te koppelen.

De nulpunten van de P-functie vind je dus zodra:
\({\dfrac{\zeta(1-s)} {\zeta(s)} \dfrac{1} {s \, 2 (2 \pi)^{-s} \cos \left( \dfrac{s \pi}{2} \right) } + \frac{1}{s}} \right) = 2k+1\)


Na enige omsleuteling en het nemen van logaritme aan beide zijden ontstaat:


\(\Rightarrow \ln \left( \zeta \left( s \right) \right) =\ln \left( {\frac {\zeta \left( 1-s \right) }{\cos \left(\frac12\,\pi \,s \right) }} \right) -\ln \left( {\frac { \left( 4\,k+2 \right) s-2}{ \left( 2\,\pi \right) ^{s}}} \right)\)


Maar we weten ook dat:
\(\ln \left( \zeta \left( s \right) \right) = \ln \prod_{p} \left( \left( -1+{p}^{-s} \right) ^{-1} \right) = \sum_{p} \ln \left( \left( 1-{p}^{-s} \right) ^{-1} \right) = \sum_{n=1}^\infty \sum_{p} \frac{1}{np^{ns}}\)
Dus geldt:
\(\Rightarrow \sum_{n=1}^\infty \sum_{p} \frac{1}{np^{ns}} =\ln \left( {\frac {\zeta \left( 1-s \right) }{\cos \left(\frac12\,\pi \,s \right) }} \right) -\ln \left( {\frac { \left( 4\,k+2 \right) s-2}{ \left( 2\,\pi \right) ^{s}}} \right)\)
En dat is best merkwaardig aangezien de som (of Dirichlet serie) over alle priemgetallen tezamen met s = priem, bepaalt dat k een integer is. Je hebt dus in deze formule alle priemgetallen nodig om voor één priemgetal s te bepalen of deze priem is.

P.S. 1:

De waarde
\(\ln \left( {\frac {\zeta \left( 1-s \right) }{\cos \left(\frac12\,\pi \,s \right) }} \right)\)
moet als limiet berekend worden (anders delen we door nul voor
\(s=2k+1\)
).

P.S. 2:

Zonder de logaritmes komt er een soortgelijke conclusie uit aangezien:
\(\zeta(s) = \prod_{p} \left( \left( -1+{p}^{-s} \right) ^{-1}\)

Reageer