Ph en f; r en rh

Moderator: Rhiannon

Forumregels
(Middelbare) school-achtige vragen naar het forum "Huiswerk en Practica" a.u.b.
Zie eerst de Huiswerkbijsluiter
Reageer
Gebruikersavatar
Berichten: 3.112

Ph en f; r en rh

Vroeger bevatte onze taal vaak een ph waar waar we tegenwoordig een f zien.

Tegelijk bestond in die tijd ook de f in onze taal.

In andere Europese talen zien we dat ook.

In welke mate was de uitspraak van de f en ph in het Nederlands en Vlaams verschillend?

Dezelfde vraag kan ik stellen voor r en rh.

Zelf ken ik drie soorten 'erren', de tong-rrrollende, de (Haagse)brouw-r en de Engels zoals in iron.

Gebruikersavatar
Berichten: 7.390

Re: Ph en f; r en rh

Wat betreft de |f|-klank die je aanhaalt zijn de verschillen eerder van dien aard dat het een verschil in spelling betreft, de |ph| vinden we dan ook terug in woorden die we ontleend hebben aan andere talen, terwijl de pure f oorspronkelijk Nederlands (Vlaams) was. Ik zie geen verschil tussen het 'Nederlands' en het 'Vlaams' wat dit betreft.

Wat betreft de uitspraak zijn er inderdaad significante verschillen tussen de Nederlanders en de Vlamingen, en de r-klank is daar ook een voorbeeld van. Er zijn trouwens vele verschillen, de verlaging van de diftongering, zoals in het Nederlands en Duits bestaat, is echter niet aanwezig in het 'Vlaams': neem bijvoorbeeld '|huis|' in het Vlaams, '|huijs|' in het Nederlands en '|heim| ' in het Duits. Ik haal dit voorbeeld aan omdat ik duidelijk wil maken dat de |f|- en |r|-klank die je aanhaalt niet typerend zijn om het verschil in uitspraak te illustreren, het zijn maar enkele voorbeelden van de toch wel enigszins andere uitspraak...
"C++ : Where friends have access to your private members." Gavin Russell Baker.

Berichten: 20

Re: Ph en f; r en rh

thermo1945 schreef:Vroeger bevatte onze taal vaak een ph waar waar we tegenwoordig een f zien.

Tegelijk bestond in die tijd ook de f in onze taal.

In andere Europese talen zien we dat ook.

In welke mate was de uitspraak van de f en ph in het Nederlands en Vlaams verschillend?

Dezelfde vraag kan ik stellen voor r en rh.

Zelf ken ik drie soorten 'erren', de tong-rrrollende, de (Haagse)brouw-r en de Engels zoals in iron.
Binnen Vlaanderen en binnen het noordelijke Nederlands wordt er door individuen geen onderscheid gemaakt in uitspraak tussen ph en f of tussen r en rh.

Dat er geen uitspraakverschil bestaat, heeft dan ook geleid tot spellingshervormingen: men schrijft geen 'philosophie' meer, maar 'filosofie'. Geen 'rhythme' of 'rheuma', maar 'ritme' en 'reuma'.

De boosdoener hier is het Grieks via de overerving van het Latijn: de Romeinen schreven inderdaad dat een ‘philosophus’ een ‘fabula’ kon vertellen. Hieruit mag je opmaken dat de Romeinen de ‘ph’ anders uitspraken dan de ‘f’: in het Grieks klonk de ‘ph’ zoals in ons woord ‘ophef’, de f-klank kende het klassieke Grieks niet. De Romeinen hebben deze verschillende klanken dan ook anders genoteerd en bij het overnemen van deze woorden in het Nederlands is deze spelling lange tijd ook gehandhaafd gebleven (philosooph - fabel), maar later afgeschaft, vgl. philosopher en fabulous.

De oude Grieken spraken aan het begin van hun woorden de r-klank stemloos en geaspireerd uit, wat in het Grieks genoteerd wordt met een spiritus / pneuma op de initiële rho [ῥ] en de Romeinen hebben ook die klank proberen weer te geven in hun spelling; Rhodus. Het vakantie-eiland wordt tegenwoordig zowel ‘Rhodos’ als ‘Rodos’ gespeld.

Reageer