"op" / "in"

Moderator: Rhiannon

Forumregels
(Middelbare) school-achtige vragen naar het forum "Huiswerk en Practica" a.u.b.
Zie eerst de Huiswerkbijsluiter
Reageer
Berichten: 61

"op" / "in"

Klopt dat het er voor deze voorzetsels geen vaste regels zijn? Zo ja, hoe komt dat eigenlijk? Bijvoorbeeld, hoe kan ik erachter komen wanneer en waarom het "op de kamer" of "in de kamer" is?

Bij voorbaat bedankt.

Gebruikersavatar
Berichten: 4.771

Re: "op" / "in"

Deze vraag heeft tot een hele discussie geleid tussen mijn partner (Randstad) en mijzelf (Brabant).

Ik kan niet anders dan vermoeden dat er geen regels voor zijn en dat het gebruik stoelt op algemeen geaccepteerde uitdrukkingen en daarbij kennelijk regionaal gebonden is. Maar ik ben geen taalkundige.

Voor mij is het ´op de slaapkamer´, voor mijn partner Renée is het ´in de slaapkamer´.

Als ik vroeger straf kreeg moest ik naar mijn kamer en dan moest ik een tijdje op mijn kamer blijven.

Bij de woonkamer en de keuken is het altijd ´in´. Bij de zolder is het ´op´, maar als er op die zolder een kamer is dan heb ik weer onenigheid met Renée over het gebruik van ´op´ en ´in´.

Als ik met de trein reis, dan ben ik in de trein. Je kunt ook op de trein zijn, maar dan ben je machinist of conducteur (of je zit letterlijk op die trein). Hetzelfde met de bus.

Ik werk op het lab. ´In het lab´ werken kan ook, maar voor mij is dat dan een installateur die bezig is met de waterleiding of zo.

Hoewel je op het toilet zit, ben je ook op het toilet als met toilet de ruimte wordt bedoeld waarin zich het toilet bevindt. Maar als je je afvraagt waar WC-papier is, dan ligt dat voor mij in het toilet (bedoeld als ´in de ruimte´, niet in het toilet zelf).

Er zijn ook met andere voorzetsels eigenaardigheden: je zit voor de TV, maar achter de computer. Je gamet op de computer. Je kunt ´met´ de computer bezig zijn, maar dat is voor mij dan weer bedoeld als programmeren of repareren.

Een chemische analyse vindt plaats op bijv. een gaschromatograaf. Collega´s van me zeggen ook ´met´de gaschromatograaf. Ik bedenk me nu dat ik dit in rapporten altijd vermijd door te schrijven dat het een gaschromatografische analyse is.

Kortom, ik weet het eigenlijk ook niet.

Berichten: 306

Re: "op" / "in"

Even serieus: je kan er achter komen door te bekijken hoe het nu daadwerkelijk is:

- Je zit in een kamer, niet op een kamer

- Je stapt in de trein, niet op de trein

- Je reist met de metro, je reist niet in (binnen) de metro

- Ook wat betreft zolder & kamer: de kamer is OP de zolder, net zoals die OP de eerste of tweede verdieping is, en OP de begane grond. Zie het als dat de verdieping de betonplaat is en daarboven bevindt zich dus je kamer

Je voorbeeld met computer/tv vind ik wat moeilijk, maar heeft zo dacht ik met dominantie te maken, en wie er achter wie aanloopt. Zie het als een paard en bestuurder:

- de bestuurder zit achter het paard en loopt dus als het ware achter het paard aan, hoewel het wel weer de instructies geeft. Zo is het ook op de computer = achter

- de bestuurder zit op het paard en is dus direct afhankelijk wat er met het paard en alles gebeurd. Het neemt de plaats van het paard bij wijze van spreke in. Zo is het ook met een game spelen = op

- de paard zit voor de bestuurder. Het paard is afhankelijk van de instructies die die krijgt, maar bepaalt dan wel wat die doet en waar hij de bestuurder heen brengt. Zo is het ook met de tv = voor

- wanneer er iets mis is met het paard reageer je op elkaars reacties om uit te zoeken wat er mis is, je voelt hier en daar om te kijken of die pijn heb, en je controleert zn tong waarvoor die zn mond open moet doen. Zodra er wat is, ga je daar dan op in. Zo is het ook met je computer. = met

- Wat er op tv is, neemt als het ware de plaats van de tv in, en dus is het weer op. = op

Gebruikersavatar
Berichten: 7.390

Re: "op" / "in"

Even serieus: je kan er achter komen door te bekijken hoe het nu daadwerkelijk is:

- Je zit in een kamer, niet op een kamer

- Je stapt in de trein, niet op de trein

- Je reist met de metro, je reist niet in (binnen) de metro

- Ook wat betreft zolder & kamer: de kamer is OP de zolder, net zoals die OP de eerste of tweede verdieping is, en OP de begane grond. Zie het als dat de verdieping de betonplaat is en daarboven bevindt zich dus je kamer
Daar kan ik niet mee akkoord gaan: in de regio waar ik woon, dat is dus Oost-Vlaanderen, gebruiken we ik stap op de trein.

Bovengaande redenering biedt dus geen soelaas. Je bent niet de enige die zich dat afvraagt, Marjanne: op de site van het Groene Boekje (of het groene boekje zo je wil) vind ik:

http://taaladvies.net/taal/advies/vraag/1427/

dezelfde discussie maar dan toegepast op in/op de bus.

Het blijkt dat in de bus standaardtaal is, zowel in België als Nederland, terwijl op de bus dan weer standaardtaal is in België. Vandaar dat ik intuïtief verwees naar op de trein, waar ik mij als Belg confortabeler bij voel.
"C++ : Where friends have access to your private members." Gavin Russell Baker.

Gebruikersavatar
Berichten: 4.771

Re: "op" / "in"

Er zit voor mij als Brabantse een verschil tussen ´ik stap op de trein´(of bus) en ´ik stap in de trein´(of bus).

Met ´op´ geef je aan dat het de trein (bus) is die je neemt als vervoermiddel en niet een auto/fiets/benenwagen. Met ´in´ gaat het over de handeling van het in de trein (bus) stappen.

Er is een analogie met ´ik zet hem op de trein´ en ´ik zet hem in de trein´. Bij het eerste wordt hij op (!!) het station afgezet, bij het tweede wordt hij letterlijk in de trein gezet, waarna ikzelf vermoedelijk weer de trein verlaat.

´Op´ het station (of is ´bij´ standaardtaal in deze?) betekent ergens bij het station, maakt niet uit waar. ´In´ het station is letterlijk in het gebouw.

Snap je het nog, Abul Fadl? ;)

Gebruikersavatar
Moderator
Berichten: 4.094

Re: "op" / "in"

Het specifieke geval van op/in je kamer wordt hier beantwoord: het mag allebei, maar er zijn subtiele verschillen qua betekenis.

Berichten: 150

Re: "op" / "in"

Verwant aan op / in zijn de voorzetsels van / uit. Nu lees ik in de nieuwe 'Bosatlas van de geschiedenis van Nederland' op pagina 303: De ontsnapping van Napoleon uit Elba op 1 maart 1815 leidt tot etc. Omdat Elba een eiland is zou ik hier de voorzetsels op / van gebruiken. Volgens mij kun je wel zeggen 'ontsnapping uit de gevangenis op Elba'. Zie ik dit verkeerd?
The difficulty lies not in new ideas, but in escaping from the old ones (Keynes)

Gebruikersavatar
Moderator
Berichten: 51.265

Re: "op" / "in"

Volgens mij kun je wel zeggen 'ontsnapping uit de gevangenis op Elba'. Zie ik dit verkeerd?
Aangezien die gevangenis "op" het eiland Elba stond lijkt me daar niks mis mee. Het gaat echter evenzeer om de gevangenis "van" Elba of de gevangenis "te" Elba, zodat die beiden ook gebruikt zouden kunnen worden.

Volgens mij ontsnap je echter niet "uit" een eiland omdat je ook nooit "in" een eiland bent. "Uit" vind ik dan ook fout, al kun je eventueel uit de gevangenis te Elba ontsnappen.
ALS WIJ JE GEHOLPEN HEBBEN...
help ons dan eiwitten vouwen, en help mee ziekten als kanker en zo te bestrijden in de vrije tijd van je chip...
http://www.wetenscha...showtopic=59270

Reageer