Wetenschapsforum

Onder psychologen heerst een opmerkelijk gesloten datacultuur. Waar geen mogelijkheden bestaan om data te controleren, kan manipulatie met onderzoeksgegevens gemakkelijk onopgemerkt blijven. Dat een onderzoeker zijn onderzoeksgegevens verzint is natuurlijk een exces. Maar dat zelfs zijn naaste collega's, met wie hij samen publiceerde, geen argwaan hadden, is een symptoom van de gesloten datacultuur.


Data Archiving and Networked Services (DANS), het instituut van KNAW en NWO voor duurzame toegang tot digitale onderzoeksgegevens, publiceerde vorig jaar de studie Data: voer voorpsychologen over de rol die data spelen in psychologisch onderzoek. Uit deze studie blijkt dat psychologen nauwelijks een traditie hebben in het delen van data, en dat begrippen als 'open data' en 'open access' met achterdocht worden bezien.



In veel andere vakgebieden is data delen al jaren gemeengoed (zoals onder kwantitatieve sociologen), of is dat recent geworden (zoals onder archeologen).



De dataverkenning van DANS laat zien dat er tussen onderdelen van de psychologie wel grote verschillen bestaan in de houding tegenover data delen en data archiveren. Toch overheersen onder psychologen de argumenten om hun data voor zichzelf te houden, hoewel de dataverzameling doorgaans met publieke middelen is gefinancierd.



De affaire Stapel is een wake-up call voor de Nederlandse psychologie. Een eerdere poging van DANS om samen met vertegenwoordigers van de academische psychologie een symposium te organiseren over het delen van data op dit vakgebied sneuvelde bij gebrek aan belangstelling onder de doelgroep. Uiteraard schreeuwt de affaire Stapel om dat symposium alsnog te houden. Data delen is nu een must geworden voor iedere zichzelf respecterende psycholoog.


Bron:

KNAW


Publicatie:

Caroline Voorbrood, Heleen van Luijn: Data – Voer voor psychologen? Archivering, beschikbaarstelling en hergebruik van onderzoeksdata in de psychologie