Wetenschapsforum

Een internationale vakjury is enthousiast over de kwaliteit en onderwerpskeuzes van de korte filmpjes die 460 natuurliefhebbers, hobbyfotografen, kunstenaars en andere belangstellenden het afgelopen jaar met speciale hogesnelheidscamera’s maakten van vogels, insecten en vliegende plantenzaden. Zij deden dat onder leiding van het team Vliegkunstenaars van Wageningen Universiteit. De vierkoppige jury van vermaarde professionals koos de beste acht uit meer dan 2000 filmpjes.


De acht beste korte films, meestal minder dan 30 seconden, tonen hoe een vlieg een salto maakt tijdens het opstijgen, een gans die ondersteboven vliegt, een luchtgevecht van mussen en hoe een vliegende bij in botsing komt met een foeragerende hommel. De jury koos uit de 2400 inzendingen drie filmpjes gemaakt met de Casio EX-F1 (tot 1200 beelden per seconde) en vijf met de professionele high speed Phantom-camera ter waarde van 140 duizend euro, die 7500 beelden per seconde in High Definition kan filmen.


De jury bestond uit Bas Haring, hoogleraar Publiek begrip van wetenschap aan de Universiteit Leiden, Rob van Hattum, directeur wetenschap VPRO en creatief directeur NEMO, David Lentink, universitair docent Experimentele zoölogie aan Wageningen University en leider van het team Vliegkunstenaars, en Steve Romano, bekend van opnames voor National Geographic, BBC, Discovery Channel, Hollywood Studio’s en bovendien director of photography and camera van Velocity Media Systems. Hij is een expert op het gebied van high speed filmen met onder andere de Phantom-camera.


Enkele jurycommentaren bij de beste films:


<object width="425" height="350"></param></param><embed src="" type="application/x-shockwave-flash" wmode="transparent" width="425" height="350"></embed></object>


Duif als engel,door Willem Hoebink en Xander van der Sar.

Voor jurylid Steve Romano lijkt de vlucht van de duif een studio-opname, zeker “omdat het in de praktijk erg lastig is voor elkaar te krijgen een vogel vlak over de camera te laten vliegen.” Ook Rob van Hattum is lovend: “Je kunt je voorstellen hoe engelenvleugels eruit zouden zien. Een prachtige prestatie waar kunst en wetenschap elkaar ontmoeten.”


<object width="425" height="350"></param></param><embed src="" type="application/x-shockwave-flash" wmode="transparent" width="425" height="350"></embed></object>


Dwarrelende gans, Hans de Koning en Lodewijk van Eekhout vanuit een vogelkijkhut in de Oostvaardersplassen.

David Lentink: “De gans vliegt even ondersteboven tijdens de landing, terwijl de kop horizontaal blijft, en dus de nek 180 graden gedraaid is: wat is daar het nut van? Deze video laat voor het eerst in slow-motion zien hoe dit whiffling in zijn werk gaat.”




<object width="425" height="350"></param></param><embed src="" type="application/x-shockwave-flash" wmode="transparent" width="425" height="350"></embed></object>


Zijn alle mussen aardig? Liset Karman en Cees Keyer

Filosoof Bas Haring constateert dat in dit vredelievende tafereeltje “de hardvochtige werkelijkheid toont van strijd tussen die zogenaamde lieve vogeltjes.”




<object width="425" height="350"></param></param><embed src="" type="application/x-shockwave-flash" wmode="transparent" width="425" height="350"></embed></object>


Vlieg in salto, Joris Schaap en Emile van Wijk

Steve Romano hierover: “Dit filmpje toont wat je oog niet kan zien.” Ook onderzoeker David Lentink is onder de indruk: “Hebben kleinere insecten minder controle over hun vlucht? Onderzoek aan fruitvliegen laat zien dat ze tijdens een ontsnappingsreactie eerst wegspringen, om vervolgens al tuimelend hun vluchtcontrole te hervinden. Deze film illustreert dit gedrag voor een grotere vlieg, met als opmerkelijk verschil dat de gehele manoeuvre bijzonder snel onder controle is.”


<object width="425" height="350"></param></param><embed src="" type="application/x-shockwave-flash" wmode="transparent" width="425" height="350"></embed></object>



Koolmees als kunstenaar, Remco Brand en Ansa Fiaz in het Arboretum in Wageningen.

Steve Romano ziet in de opname de opzienbarende vliegtechniek van de koolmees.


Het Team Vliegkunstenaars won onder leiding van David Lentink in 2010 de Academische Jaarprijs. Met het bijbehorende bedrag van 100.000 euro, aangevuld door eenzelfde bedrag van de Raad van Bestuur van Wageningen UR, schafte het team hogesnelheidscamera’s aan. Dat waren dertig consumentenvideocamera’s van het type Casio EX-F1, en een kostbare professionele Phantom high speed camera. Het team ontwikkelde speciale opleidingsprogramma’s voor onder meer het gebruik van de camera’s door ongeoefende liefhebbers en belangstellenden die op deze manier de kans kregen om bijna onmogelijk te filmen taferelen in de vliegende natuur vast te leggen. De camera’s werden twee dagen aan groepjes deelnemers uitgeleend. De uitleen aan eerdere deelnemers gaat nog twee jaar door, om hun filmtechnieken te perfectioneren met naar verwachting veelbelovende beelden als resultaat.