NaNO2 oplossen in H2SO4

Moderator: ArcherBarry

Reageer
Berichten: 3.145

NaNO2 oplossen in H2SO4

Als je vast NaNO2 toevoegt aan een verdund zuur bij kamertemperatuur, dan bruist het flink, net als met toevoegen van soda aan een zuur, en er komt een bruine pluim van gas tevoorschijn. Dit is ook wel te verklaren. Er ontstaat HNO2, dat op zijn beurt weer NO, NO2 en water geeft. Die NO reageert ook met zuurstof uit de lucht tot NO2 en aldus heb je bruine wolken.

Zo heb ik ook wat vast NaNO2 toegevoegd aan geconcentreerd H2SO4 (98%). Nu gebeurt er tot mijn verbazing echter niet zo veel. Geen gasontwikkeling, de korrels lossen heel langzaam op. Als ik de mix verwarm, dan heb je nog steeds maar heel weinig gasontwikkeling (je kunt heel vaag een lichtbruine kleur waarnemen boven de vloeistof, en er ontstaan van die mini-belletjes, zoals je in licht mousserende wijnen wel eens hebt, maar dat is het dan ook). De vaste stof lost dan op, en de vloeistof wordt kleurloos. Laat je dit afkoelen, dan blijft de vloeistof kleurloos en hij wordt wat stroperig.

Voeg je deze vloestof toe aan water, dan krijg je alsnog een heftige gasontwikkeling en word je alsnog getrakteerd op een bruine pluim van NO en NO2.

Wat zou de reactie zijn van NaNO2 met zwavelzuur? Zou deze stof te isoleren zijn?

Berichten: 181

Re: NaNO2 oplossen in H2SO4

Hallo Wilco,

Ik zou het met de volgende reactie-vergelijkingen uitleggen:

))) De reacties in verdund zuur, dus in de aanwezigheid van water:

NaNO2(s) --(in water)--> Na+(aq) + NO2-(aq)

NO2- + H+ --> HNO2

2•HNO2 --> H2O + N2O3 --> H2O + NO2(g) + NO(g)

))) In zwavelzuur (H2SO4; een sterk zuur) echter:

HNO2 (= HO-N=O) + H+ (sterk zuur) --> H2O+-N=O (kation) --> H2O + NO+(sol.) (kation)

nog voor het uiteenvallen van HNO2 wordt deze verder geprotoneerd door het sterke zuur ...

))) na het verdunnen met water:

NO+ + H2O --> H2O+-N=O --> H+ + HO-N=O (= HNO2)

2·HNO2 --> (zie boven)

Gegroet,

Martin

Link: NaNO2

Berichten: 448

Re: NaNO2 oplossen in H2SO4

In mens en molecule stond er iets gelijkaardigs. Er is een verschil in de reactie tussen geconcentreerd en verdund zwavelzuur met CaCl2. Verdund zwavelzuur geeft een CaSO4-neerslag en geconcentreerd zwavelzuur geeft HCl-gas dat vrijkomt. Nadien zal er zeker CaSO4 neerslaan (dit stond niet in het artikel)?

Berichten: 3.145

Re: NaNO2 oplossen in H2SO4

Ik zie de relatie met CaCl2 niet helemaal met de oorspronkelijke vraag van mij. Uiteraard krijg je HCl gas als je dit toevoegt aan geconcentreerd zwavelzuur. Dit is echter niet verrassend.

Bij het toevoegen van nitriet gebeurt echter wel degelijk iets bijzonders. Dat antwoord van cipherIX heeft mij zeker verder geholpen en ik heb ondertussen zelf ook eens wat verder gezocht naar de eigenschappen van dat ion NO+ en dat ziet er wel heel interessant uit. Het bestaat inderdaad als cation en heeft interessante eigenschappen in zijn zouten. Zou leuk zijn om NOHSO4, nitrosyl bisulfaat, te kunnen isoleren. Nitrosyl perchloraat schijnt ook te bestaan, te maken door hieraan een stof als KClO4 of Mg(ClO4)2 toe te voegen.

Dat isoleren van deze stof zal voor mij niet eenvoudig zijn, maar ik ben zeker van plan om eens wat verschillende experimenten te doen met deze oplossing van nitrosyl-ionen in zwavelzuur. Met chlorides kun je op die manier misschien wel vrij zuiver nitrosyl chloride maken (al zal er ook wel steeds wat HCl bij zitten). Als ik wat leuke resultaten heb, dan laat ik het hier wel weten.

Berichten: 181

Re: NaNO2 oplossen in H2SO4

R-NH2 + N=O+ --> R-NH2+-N=O --(H-shift)--> R-NH-N=OH+ --> R-NH+=N-OH --(nogmaals H-shift; of deprotenering / protenering)--> R-N=N-OH2+ --(eliminatie van water)--> R-N2+ (= een diazonium-verbinding)

:oops: dus verder onder 'diazonium' zoeken, voornamelijk als "kleurstoffen" ...

of: Ar-N2+ (+'n anion; Ar=aromaat) zijn relatief stabiel, worden veel gebruikt om het door 'nucleofiel' uit te wisselen;

bijvoorbeeld: Ar-NH2 -->-> Ar-N2+ --> Ar-Br (van amine tot halogeen) ...

Gegroet,

Martin

Gebruikersavatar
Berichten: 11.177

Re: NaNO2 oplossen in H2SO4

Ja maar we hebben het hier niet over een reactie met een primair amine :oops:

Berichten: 181

Re: NaNO2 oplossen in H2SO4

... klopt, maar onze 'Wilco' schijnt zéér graag met chemicaliën te experimenteren - en wanneer we hier van hem nog een volledig (organisch) chemicus kunnen maken - ben ik behulpzaam :oops: ... daarom voegde ik verdere informatie toe

Gebruikersavatar
Berichten: 11.177

Re: NaNO2 oplossen in H2SO4

Klopt inderdaad, als je hier dan meteen 2-hydroxynaftaleen bijkiept, krijg je een ZEER intense oranje kleurstof.

Berichten: 3.145

Re: NaNO2 oplossen in H2SO4

... klopt, maar onze 'Wilco' schijnt zéér graag met chemicaliën te experimenteren - en wanneer we hier van hem nog een volledig (organisch) chemicus kunnen maken - ben ik behulpzaam :oops: ... daarom voegde ik verdere informatie toe
Organische chemie beperkt zich bij mij hoofdzakelijk tot het lezen van boeken en internet sites. Organische chemie op hobby niveau is echt een stuk lastiger dan anorganische chemie.

1) De reagentia zijn veel moeilijker te krijgen en schreeuwend duur.

2) De reacties verlopen vaak langzaam en onvolledig en er valt zonder speciale apparatuur in veel gevallen ook weinig aan te zien.

3) Je moet vrijwel altijd werken met diverse oplosmiddelen, anders dan water. Dit maakt het duur en meer risicovol.

Ook in de anorganische chemie kun je met giftige stoffen werken (nitrosyl-zouten zijn ook geen lekkere stofjes ;) ), maar in bijna alle gevallen zijn deze gif-vormen 'eerlijker'. Je merkt het meteen, omdat ze bijten, zeer agressief zijn en corrosief. Dat is met veel organische gifsoorten niet zo, die werken sluipend en zijn eigenlijk veel gemener.

Dus, voorlopig beperk ik me tot anorganische chemie, tenminste als het op experimenteren aan komt. De organische chemie komt bij mij niet veel verder dan een keer een proefje met (m)ethanol, ether, aceton, azijnzuur of wasbenzine.

Om weer terug te komen op dat experiment met nitrosyl (bi)sulfaat. Ik zal eens kijken of je hiermee ONCl (oranje gas) kunt maken en evt. ON-CN (blauw gas). Dat lijken me wel leuke stoffen om mee verder te experimenteren. En ja... ik weet het, deze stoffen zijn ook giftig 8-[ .

Gebruikersavatar
Berichten: 11.177

Re: NaNO2 oplossen in H2SO4

Komt meteen een vraagje op, bewaar jij die stoffen ergens in en zo niet, hoe vernietig je het dan? Of gebruik je het meteen voor een verdere reactie na wat shiny foto's te hebben gemaakt?

Berichten: 3.145

Re: NaNO2 oplossen in H2SO4

Dit soort instabiele stoffen bewaar ik niet. Als het echt interessant is, dan doe ik de proef nog een keer, en dan maak ik er foto's van voor een web-pagina. Dus een gas als ONCl zal hooguit een uur in een afgesloten reageerbuisje bestaan, en daarna is het of gebruikt voor verdere experimenten, of vernietigd.

Hoe vernietig ik dergelijke stoffen? Dat hangt van de stof af. Een gas als ONCl is eenvoudig om vanaf te komen. Gewoon buiten, stopje van de reageerbuis en weg is het :oops: . Met zulke kleine hoeveelheden zie ik daar geen probleem in. Als het gaat om oplossingen in water of een zuur, dan neutraliseer ik het (met bijv. een reductor als natrium sulfiet) en dan gaat het of door het riool, of, als er zware metalen, seleen, telluur of antimoon in zit, naar de gemeentewerken als KCA.

Ik heb ook voor andere chemie hobbyisten een stukje geschreven over afval en veilig/gezond werken. Zo werk ik, en ik hoop de meeste andere hobby chemici (en ook professials) ook.

http://woelen.scheikunde.net/science/chem/exps/rules.html

Berichten: 1.379

Re: NaNO2 oplossen in H2SO4

De eerste vraag van Woelen betrof het ontbreken van een zichtbare reaktie

als je vast NaNO2 ( of eventueel NaNO3 ) in geconcentreerd

( 100%) zwavelzuur brengt.

De verklaring moet je zoeken in het feit dat geconcentreerd zwavelzuur een buitengewoon sterke hygroscopische stof is. Maar geen sterke electroliet. Het electrisch geleidingsvermogen van het zuur in zuivere toestand is dan ook gering.

Zwavelzuur van 100% is zelfs in staat om water te onttrekken aan droge stoffen als suiker, cellulose en papier. Dank zij het feit dat daar waterstof en zuurstof beide in voorkomen. Maar aan natrium nitraat en - nitriet valt geen water te ontrekken. En dan gebeurt er dus niets.

Een veel leuker proefje is geconcentreerd zwavelzuur met een blauw kristal kopersulfaat. Dat verliest direkt zijn kristalwater en daarmee ook zijn blauwe kleur.
Uitleggen is beter dan verwijzen naar een website

Berichten: 3.145

Re: NaNO2 oplossen in H2SO4

Hzeil, er gebeurt wel degelijk iets als je nitriet toevoegt aan zwavelzuur, alleen je ziet het niet. Echter, zoals je uit posts van CipherIX hebt kunnen lezen, er ontstaan NO+ ionen.

Ik heb ondertussen al wat verder geexperimenteerd hiermee, en je kunt toch wel bijzondere verbindingen maken hiermee.

Toevoegen van NaCl (gewoon keukenzout) geeft HCl-gas. Toevoegen van vochtig NaCl geeft een oranje/geel gas met een chloorachtige geur. Dit gas is ONCl (nitrosylchloride). Waarom dat water er ook bij moet zie ik nog niet helemaal. Zonder water krijg je (vrijwel) alleen maar kleurloos HCl gas.

Toevoegen van NaBr leidt tot vorming van HBr gas (kleurloos) en broom (bruinrode damp). Doe je er nu een beetje water bij (dus vochtig NaBr toevoegen), dan krijg je een heel donkere chocoladebruine stof (beslist geen broom, dat is veel roder) en een donker groenbruin gas dat heel zwaar is t.o.v. lucht (je kunt het echt schenken en dan loopt het naar beneden). Ik neem aan dat deze chocoladebruine stof en dat donker gas ONBr is (naar analogie met ONCl). Ook hier weer vreemd dat er water voor nodig is. Deze stof ONBr heeft gek genoeg geen sterke geur. Het ruikt niet naar broom, maar ik moet er wel bij zeggen dat ik heel weinig heb geroken aan dit spul (voorzichtig met de hand iets naar me toe wuiven), want het lijkt me nou niet bepaald gezond.

Toevoegen van NaCN leidt tot vorming van een donkerbruine vaste stof, en vrijwel geen gas. Toevoegen van een druppel water leidt nu tot vorming van veel NO+NO2 (net als wanneer er geen NaCN in zit, je krijgt veel roodbruine dampen). NaCN leidt dus niet tot vorming van ON-CN. Dat laatste is een blauw gas volgens een site die ik heb gelezen, maar ik heb helemaal niks blauws gezien. Dus bij dit experiment ontstaat dit dus niet.

Als iemand dit laatste experiment doet, doe het dan of in een heel goede zuurkast, of buiten, met de rug naar de wind. Je voegt wel NaCN toe aan een sterk zuur, dus vorming van HCN is zeker niet ondenkbaar. HCN is zeer snel werkend en dodelijk bij een dosis van 50 mg en een stuk gevaarlijker dan de andere gassen die ontstaan bij de andere experimenten, hoewel die ook al aardig giftig zijn.

Ook de andere experimenten produceren gevaarlijke gassen. Deze moet je ook in een goed geventileerde ruimte doen, liefst in een zuurkast, of buiten. De hoeveelheden zijn heel klein (mespuntjes), maar toch wel oppassen dat je niet te veel van die gassen inademt.

Reageer