Zuur dat metaal oplost maar geen sulfides

Moderator: ArcherBarry

Forumregels
(Middelbare) school-achtige vragen naar het forum "Huiswerk en Practica" a.u.b.
Zie eerst de Huiswerkbijsluiter
Reageer
Gebruikersavatar
Berichten: 156

Zuur dat metaal oplost maar geen sulfides

Dit is misschien wat vaag, maar als het goed is kan hier wel scheikunde op toegepast worden.

Eerst maar even een inleiding. Ik heb een messing plaatje waarin ik met een beitel een patroon ram. Dit nielleer ik vervolgens. Wat nielleren precies is kun je goed op de foto zien, het gele is goud, het zwarte is het niello. Zoiets wil ik dus maken, maar dan in een messing plaatje ipv goud.

Nu wil ik een gedeelte van het messing wegetsen, terwijl het niello intact moet blijven. Het messing bestaat voor 15% uit zink en voor 85% uit koper. Het niello is een legering van kopersulfide en zilversulfide, dat als een homogene pasta in de gravure gesmolten is.

Mijn vraag is dus: welk zuur kan het messing wegetsen, maar laat het niello (bestaande uit kopersulfide en zilversulfide) intact. Welke concentratie zuur moet ik dan gebruiken? Tot nu toe lukt het etsen zelf zonder probleem, maar het zuur verpulvert ook het niello en dat moet juist intact blijven. Hoe pak ik dat het best aan?

Ik hoop dat ik het duidelijk omschreven heb, anders licht ik het graag wat verder toe. Alvast bedankt :D !!

Afbeelding

Gebruikersavatar
Berichten: 794

Re: Zuur dat metaal oplost maar geen sulfides

Dat zal heel moeilijk zijn, beter om eerst met was in te wrijven en dan te poetsen, de was bedekt dan de lage delen, je kunt dan de andere delen etsen....

Ik snap trouwens niet goed waarom je nog wilt etsen...

Gebruikersavatar
Berichten: 156

Re: Zuur dat metaal oplost maar geen sulfides

Het is eigenlijk experimentele archeologie. De Romeinen hadden plaatjes die van messing gemaakt waren. Hierin zat niello en deze plaatjes waren ook verzilverd / vertind. Het rare is dat de scheiding tussen het tin of zilver en het niello echt perfect is. Ze hebben het niello dus niet afgedekt bij het verzilveren of vertinnen. Hoe ze die scheiding dan toch zo perfect kregen is onbekend. Ik heb hier zo`n eerste eeuws plaatje liggen en zie dat het niello net iets hoger ligt dan het messing. Het zou dus kunnen zijn dat ze eerst wat messing wegetsten maar het niello intact hielden. Dit werd vervolgens in het tin gedoopt zodat alles vertind is. Door het plaatje over een steen te halen schuur je het overtollige tin weg en komt het niello er weer onderuit. Nu het messing dan weggeetst is, zou de scheiding perfect moeten zijn. Maar nogmaals, niemand weet hoe het vroeger gedaan werd...

Helaas werkte het afdekken niet, omdat alles in het begin op hetzelfde niveau is. Niello geleidt stroom, dus dat zal bij het etsen met stroom, ook reageren wat dus niet de bedoeling is. Zou er een oplossing zijn die het niello toch intact houdt maar het messing wegvreet?

Gebruikersavatar
Berichten: 794

Re: Zuur dat metaal oplost maar geen sulfides

Dan snap ik nog niet waarom je wilt etsen? Want zo dik hoeft de laag niet te zijn van het tin zodat je niet eerst een 'kuil' moet etsen voor het tin.

Wat ik nog kan bedenken is dat je de volgorde omdraait van het etsen en daarna pas 'nielleren'.

Vertinnen kun je ook in een basisch tin(IV) bad, pH = 14... dan lost de sulfide niet op.

Gebruikersavatar
Berichten: 156

Re: Zuur dat metaal oplost maar geen sulfides

Het is een archeologisch experiment dus ik moet me helaas beperken tot de dingen die ik op echte plaatjes zie. Daar ligt het messing niveau onder het niello of het niello ligt hoger dan het messing. De reden dat ik een kuiltje moet maken is omdat messing en niello na het afwerken exact dezelfde hoogte hebben. Als ik hem dan in gesmolten tin zou onderdompelen zou ook het niello een tinlaag meepakken. Deze laag op het niello moet dan verwijderd worden door hem over schuurpapier te halen. Als het messing en niello al voor het vertinnen dezelfde hoogte heeft komt het niello niet mooi terug. Door het messing weg te etsen zou niello dus hoger uitkomen. Als je het dan vertint en met schuurpapier het overtollige verwijdert, komt het niello als eerst uit omdat de gehele bovenste laag uit of niello of tin bestaat. Door dat kuiltje heb je dus alleen niello of tin aan het oppervlak, dus is het perfect.

Ik weet niet of het tinlaagje de warmte voor het nielleren kan weerstaan... Dat niello smelt bij ca 700 graden of iets meer. Vertinnen gaat via onderdompelen in een smeltbad.

Met zoutzuur lukt het aardig, maar het niello wordt erg los en verpulvert bijna. Het niello mag niet aangetast worden maar het messing moet oplossen. Kan dat misschien op een andere manier?

Gebruikersavatar
Berichten: 794

Re: Zuur dat metaal oplost maar geen sulfides

Daarom moet je ook galvanisch vertinnen en niet thermisch...

Ben je van heel het gezeur af. Dan komt er geen tin op je niello.

Gebruikersavatar
Berichten: 156

Re: Zuur dat metaal oplost maar geen sulfides

Ik begrijp dus dat er niet geetst kan worden zonder het niello aan te tasten? Dan is dit archeologisch vraagstuk nog niet opgelost :P . Misschien dat zilver, aangebracht met een amalgaam, niet aan niello hecht. Dat verklaart het vertinen alleen nog niet. Ik heb bij m`n proefplaatjes loodhoudende niello gebruikt, wellicht dat het etsen wel bij het loodvrije niello lukt.

Heb je misschien een recept voor een vertinbad? Liefst een zuurbad. Ik heb even rondgekeken, maar ik kan ze niet kant en klaar kopen. Een zilver bad op cyanide basis heb ik wel.

Daarnaast zou ik plaatjes met niello ook willen verzilveren. Ik weet dat het niello bij het verzilveren ook en laag meepakt. Afdekken met stiften werkt wel, maar is rotwerk en niet perfect. Enig idee hoe ik het zilver toch op het messing en niet op het niello neer kan laten slaan? Misschien even voorvergulden met een contactverguld bad zodat er een mooie hechtlaag ontstaat en dat het zilver dan op het goud neerslaat en niet op het niello?

Alvast bedankt :D

Reageer