Wetenschapsforum

GION - Excellente leerlingen in het voortgezet onderwijs. Schoolloopbanen, risicofactoren en keuzen.

Naar aanleiding van het ‘actieplan excellente leerlingen’ van het ministerie van OCW, onderzocht het GION (Gronings Instituut voor Onderzoek van Onderwijs) de schoolloopbanen van de 5% intelligentste leerlingen.

Het volledige onderzoek omvat drie onderwerpen, waar de schets van de schoolloopbanen van deze scholieren er een van is. Het rapport behandelt vier vragen:

1. Hoe zien de schoolloopbanen van de 5% intelligentste leerlingen eruit?

2. Hoeveel van deze leerlingen presteren ondermaats?

3. Zijn er factoren die samenhangen met ondermaats presteren?

4. Wat voor keuzen met betrekking tot profiel en vervolgopleiding maken de 5% intelligentste leerlingen?

De onderzoekers vergelijken de 5% intelligentste leerlingen met de 5% leerlingen wiens intelligentie net onder die van de topgroep ligt en met de 5% leerlingen met gemiddelde intelligentie.

Uit het onderzoek blijkt dat een kwart tot een derde van de meest excellente leerlingen na zes jaar niet het VWO-diploma hebben behaald. Verschillende risicofactoren lijken daarop van invloed te zijn. Ten eerste is het van belang in welk type klas de scholier zit. Een homogene VWO-klas biedt de beste omgeving voor succes. Daarnaast hebben jongens en kinderen uit een gezin met een lage sociaal economische status een kleinere kans op succes. Een competitieve instelling en een hoge motivatie hebben juist een gunstige invloed. Maar het meest effect op de prestatie van de scholieren heeft de persoonlijkheidsfactor ‘ordelijkheid’.

http://www.bredeschool.nl/fileadmin/PDF ... erwijs.pdf

De boodschap van het Centraal Plan Bureau (CPB) is niet nieuw, ook andere rapporten hadden al gemeld dat de kwaliteit van het Nederlandse onderwijs daalt. In het Actieplan Beter presteren: opbrengst gericht en ambitieus presenteert de minister tal van maatregelen om de kwaliteit van het onderwijs te verbeteren. Nederland moet het hebben van zijn kenniseconomie en het onderwijs is daarvan de belangrijkste voedingsbron.

Belangrijkste bevindingen

Hieronder zetten we de belangrijkste bevindingen uit het CPB-rapport Nederlandse onderwijsprestaties in perspectief op een rij:

• Sinds het begin van deze eeuw dalen de Nederlandse onderwijsprestaties ten opzichte van andere ontwikkelde landen.
• De beste Nederlandse leerlingen blijven achter bij veel van hun evenknieën in andere landen. Internationaal gezien zorgen de goede prestaties van de zwakkere leerlingen ervoor dat de Nederlandse positie gemiddeld aardig op niveau blijft.
• Vooral in het basisonderwijs blijven de beste leerlingen achter. In de internationale vergelijkingen presteren zij onderin de middenmoot bij lezen en wiskunde, of zeer slecht als het gaat om natuurwetenschappen.
• Ook de gemiddelde en bovenmodale Nederlandse leerlingen scoren in de internationale vergelijkingen slechter in het basisonderwijs dan in het voortgezet onderwijs.
• Toch is er bij wiskunde bij de 15-jarige beste leerlingen een daling te zien.
• Door de vroege selectie in het voortgezet onderwijs wordt de achterstand van de beste leerlingen weer enigszins goedgemaakt. Homogene brugklassen (alleen HAVO of VWO) zijn voor de bovenmodale en de beste leerlingen beter dan gemengde klassen. Voor gemiddelde leerlingen niet, die trekken zich er juist aan op als er betere leerlingen in de klas zitten.
• Landen die meer onderwijstijd besteden dan Nederland aan rekenen en natuurwetenschappen scoren daarin beter.
• Onderwijs staat of valt met de kwaliteit van de leraren. Die kwaliteit staat in Nederland onder druk. Eén op de vijf leraren in het voortgezet onderwijs geeft onbevoegd les.