Welke fout zit er in deze onderzoeksmethode?

rubano

Hallo allen,

Ik moest opeens weer denken aan een onderzoek dat een jaar of 2 geleden in een college werd gepresenteerd. Ik geef hiervan even een korte samenvatting:

- Onderzoek naar een verschil in het kernvolume van de thalamus tussen mannen en vrouwen.

- Constatering: mannen hadden gemiddeld een grotere thalamus dan vrouwen.

- Máár.. er moest nog gecovarieerd worden. De hoofdgrootte is gecorreleerd aan het volume van de thalamus en dus moet dat worden meegenomen in het model.

- Na correctie hadden vrouwen grotere thalamussen.

- Conclusie: vrouwen hebben grotere thalamussen dan mannen. En vervolgens werd de suggestie gedaan dat vrouwen daarom beter .... (vergeten) konden, dan mannen.

Mijn vraag:

Is er hier ergens een denkfout gemaakt? Is dit een juiste onderzoeksmethode? Ik zat zelf aan de volgende 2 mogelijke fouten te denken:

1. het gaat om ooievaarsstatistiek (beroemd voorbeeld). Er is dan de fout gemaakt dat geslacht invloed heeft op het thalamusvolume, terwijl dit in werkelijkheid wordt bepaald door de hoofdgrootte (al voor gecorrigeerd) en door een onbekende variabele.

2. het geslacht bepaald de hoofdgrootte en een covariaat mag volgens mij niet in worden bepaald door de onafhankelijke variabele (het geslacht). Want wat er nu gebeurt is.

Wie kan hier duidelijk over geven en aangeven óf er een fout is en zo ja, welke.

Dank.

Saffron

Wat betreft je punten:

1. Met ooievaarsstatistiek bedoel je het onderzoek naar geboortecijfer en het aantal ooievaars? Dat is meer een voorbeeld dat demonstreert dat een associatie niet automatisch betekent dat er een causaal verband is. Uit je voorbeeld haal ik niet dat de onderzoekers concludeerden dan er een causaal verband was.

2. Wat je zegt klopt niet. Een covariaat mag geassocieerd zijn met de onafhankelijke variabele; dat is bij confounding altijd het geval.

rubano

Hey Saffron,

Ik ben er denk ik uit. De ooievaarsstatistiek was onterecht opgemerkt door mij.

Echter. Hoofdgrootte is in dit geval denk ik geen confounder, maar een mediator. Het geslacht bepaald namelijk voor een groot deel de hoofdgrootte en de hoofdgrootte bepaald weer voor een groot deel de grote van de thalamus. Voor een mediator mag in deze onderzoeksopzet niet gecorrigeerd worden.

Een confounder moet in ieder geval invloed hebben op zowel de onafhankelijke variabele en de afhankelijke variabele. De hoofdgrootte heeft in dit geval wel invloed op de thalamusgrootte, maar niet op het geslacht. Je bent immers niet een man of vrouw omdat je een groot of klein hoofd hebt, maar je hebt juist een groot of klein hoofd omdat je een man of vrouw bent.

Corrigeren voor een mediator mag niet omdat het op de causale route ligt. Dit heet dan: over-controle.

Een ander voorbeeld:

Afro-Amerikaanse baby's hebben een lager geboortegewicht dan blanke Amerikaanse baby's. Een lager geboortegewicht is gecorreleerd aan een hogere kans op overlijden.

Als je nu wilt kijken of de etniciteit invloed heeft op de kans op overlijden is het zinloos om te gaan corrigeren voor geboortegewicht. Het zou namelijk kunnen dat de afro-amerikaanse etniciteit leidt tot een lager geboortegewicht en daardoor tot een hoger overlijdingsrisico (geboortegewicht is dan een mediator).

Saffron

Het probleem is hier dat we weinig info hebben over de exacte vraagstelling. Als met wilde onderzoeken of het absolute thalamusvolume groter was, dan is correctie voor hoofdgrootte inderdaad een overcorrectie. Als men echter wilde onderzoeken of het relatief groter was, dan is correctie voor hoofdgrootte niet direct fout (al waren er ook andere manieren geweest om dat te doen). Dus of het corrigeren voor hoofdgrootte hier terecht was, is mij met de weinige info onduidelijk.

rubano schreef: ↑vr 05 apr 2013, 13:59
Een confounder moet in ieder geval invloed hebben op zowel de onafhankelijke variabele en de afhankelijke variabele. De hoofdgrootte heeft in dit geval wel invloed op de thalamusgrootte, maar niet op het geslacht. Je bent immers niet een man of vrouw omdat je een groot of klein hoofd hebt, maar je hebt juist een groot of klein hoofd omdat je een man of vrouw bent.

De confounder moet geassocieerd zijn met de onafhankelijke variabele; dat hoeft niet per se causaal te zijn.

Het voorbeeld van geboortegewicht vind ik een beetje dubieus. Van veel mediatoren is het vaak niet 100% zeker of het echt op het causale pad ligt en dat maakt het soms erg lastig. Het zou heel goed kunnen zijn dat Afro-Americans een lagere SES hebben dan blanke mensen en als SES het verschil in geboortegewicht verklaart dan is de pathway niet etniciteit--> geboortegewicht-->sterfte, maar SES-->geboortegewicht-->sterfte.

rubano

Ik snap wat je bedoelt. Het zou inderdaad kunnen dat de onderzoekers de relatieve grootte van de thalamus wilden bepalen. Maar in dat geval is het zo dat de conclusie dan in feite is dat vrouwen een grotere thalamus hebben ten opzichte van hun hoofdgrootte. Dus hun thalamus bepaald een groter percentage van hun hersenen.

Dat kan, maar de conclusie die daarop volgt (namelijk: vrouwen zijn beter in '...' dan mannen) past eerder bij een een vergelijking van de absolute volumes. Naar mijn weten is er namelijk geen relatie aangetoond tussen het de relatieve grootte van kernen (dus ten opzichte van je totale brein) en 'performance' van die kernen. Dit terwijl een verband tussen het absolute volume van kernen en performance wél is aangetoond. Voor de conclusie dat vrouwen beter '..' kunnen is er een betere performance nodig van de thalamus en dat lijkt me op zijn minst bediscussieerbaar.

Maar ik zie in dat de onderzoeksopzet wel valide zou kunnen zijn als ze de juiste conclusies zouden trekken uit de resultaten en daar een goede onderbouwing voor zouden geven. Ik heb enkel de onderzoekspresentatie gezien, dus het zou kunnen dat ze meer nuance (dus niet: vrouwen hebben een grotere thalamus, maar: bij vrouwen neemt de thalamus een prominentere plek in in de hersenen oid..) en onderbouwing (onderbouwde interpretatie van het gegeven dat de thalamus bij vrouwen relatief gezien groter is dan bij mannen) hebben gegeven in hun artikel.

Bij het voorbeeld van geboortegewicht kun je dan denk ik dan het beste SES meenemen als confounder en niet geboortegewicht. Mocht het zo zijn dat het causale pad eigenlijk SES-->geboortegewicht--> sterfte is, dan corrigeert SES daarvoor.

Overigens speelt de vraagstelling hierbij ook een rol. Je zou denk ik ook kunnen beargumenteren dat SES op het causale pad ligt van etniciteit. Dus: etniciteit-->SES-->geboortegewicht-->sterfte. Het meenemen van SES als confounder zou geïndiceerd zijn als je enkel de genetische verschillen van etniciteit op sterfte wilt bekijken en dus voor andere factoren als SES wilt corrigeren. Maar ook dan lijkt me het corrigeren voor geboortegewicht niet geschikt aangezien geboortegewicht een directe uiting kan zijn van de genetica, terwijl dit niet het geval is bij SES.

Dank voor je antwoorden trouwens. Het maakt het allemaal een stuk genuanceerder. Leuk om daarover even te sparren.

Wetenschapsforum

Laatste berichten

Nieuwsberichten

Welke fout zit er in deze onderzoeksmethode?

Welke fout zit er in deze onderzoeksmethode?

Re: Welke fout zit er in deze onderzoeksmethode?

Re: Welke fout zit er in deze onderzoeksmethode?

Re: Welke fout zit er in deze onderzoeksmethode?

Re: Welke fout zit er in deze onderzoeksmethode?