solidariteit jaren 1960 - 1980 geromantiseerd

Wien Ee

Waarom kwamen vroeger duizenden mensen op straat voor Vietnam, Chili en Latijns-Amerika? Nieuw historisch onderzoek doorbreekt de taboes en clichés over het ontstaan van internationale solidariteitsbewegingen met de derde wereld tijdens de Koude Oorlog.

De onlangs gelanceerde hulpactie voor Syrië is slechts een beperkt en moeizaam succes. In de jaren 1960 - 1980 was dit enigszins anders. Tienduizenden Belgen trokken herhaaldelijk de straat op om te protesteren tegen de Amerikaanse oorlog in Vietnam, de machtsgreep van generaal Pinochet in Chili, Apartheid in Zuid-Afrika. Honderden Belgen reisden naar Nicaragua om het sandinistische regime te steunen, terwijl lokale comités steun gaven aan gewapende rebellengroepen in El Salvador en Guatemala.

Promovendus Kim Christiaens, verdedigde zijn doctoraat over de vergeten oorsprong van de hedendaagse “derdewereldbeweging” en de NGO's voor ontwikkelingssamenwerking en mensenrechten. Hij raadpleegde onontsloten en verborgen archieven in binnen- en buitenland en interviewde voormalige activisten. Aan de hand daarvan werpt zijn onderzoek een nieuw licht op de vraag waarom tijdens de Koude Oorlog duizenden Belgen in actie kwamen voor politieke crisissen en bewegingen in de derde wereld.

Het doctoraatsonderzoek haalt het geromantiseerde beeld van hoge idealen, bevlogen 1968-studenten en westerse moraliteit onderuit. Kim Christiaens kwam erachter dat politici, diplomaten en ballingen uit de derde wereld samen met een selecte groep van Belgische intellectuelen en politici de spilfiguren waren van bewegingen waarin solidariteit en diplomatie nauw verbonden zijn. De constructie van een "derde wereld" door Westerse activisten was enkel mogelijk doordat politieke bewegingen uit deze "derde wereld" West-Europa ontdekten en er actief op zoek gingen naar steun. De mobilisatiegolven in het Westen werden opgestart en gecoördineerd door de Vietcong, de Sandinisten en Allende-ballingen. Zij zorgden voor cruciale informatie, contacten, en ideeën waarmee Belgische activisten wakker geschud en bewogen konden worden.

Het onderzoek schetst een globale beweging die niet alleen belangrijk was voor de Noord-Zuid werking, maar ook over de grenzen van het IJzeren Gordijn heen strekte. Het toont aan hoe de wereld tijdens de Koude Oorlog meer geglobaliseerd en minder verdeeld was dan doorgaans wordt gedacht.

Wetenschappelijke publicatie:

Christiaens, Kim: Orchestrating Solidarity. Third World Agency, Transnational Networks and the Belgian Mobilization for Vietnam and Latin America (1960s-1980s).

Bron:

Universiteit Leuven

Bartjes

Vreemd verhaal. Het activisme van de jaren zestig wilde zich juist aansluiten bij bevrijdingsbewegingen en hun voormannen en -vrouwen elders op de wereld. Men wilde samen optrekken. De zogenoemde "taboes en clichés" die in dat proefschrift worden bestreden ben ik in de linkse/activistische beweging zelf nooit tegengekomen. De promovendus verwart solidariteit en liefdadigheid.

Wien Ee

Ik vond het ook een vreemde, of meer nog, een opmerkelijke stelling. Om die reden heb ik dit onderzoek geplaatst.

Hoe zouden we de stelling van deze promovendus hier op waarheid kunnen onderzoeken?

Bartjes

Kim Christiaens kwam erachter dat politici, diplomaten en ballingen uit de derde wereld samen met een selecte groep van Belgische intellectuelen en politici de spilfiguren waren van bewegingen waarin solidariteit en diplomatie nauw verbonden zijn.

Bovenstaande zou best kunnen kloppen. Ik ben zelf geen Belg, maar het zal niet veel van de Nederlandse situatie verschillen. Er zijn in elke beweging voormannen en -vrouwen die een bovengemiddelde invloed hebben. Als de promovendus dat netwerk in kaart had gebracht en het daarbij gelaten had, was er een mooi stukje wetenschappelijk onderzoek geleverd.

Dat de solidariteit van “het voetvolk” dus weinig om het lijf had, volgt daar volstrekt niet uit. Als er onder de bevolking geen belangstelling voor je verhaal is kan je op je kop gaan staan, maar je zal dan slechts een halve man en een paardenkop op de been krijgen.

Wien Ee

Dat die verbondenheid echt gevoeld werd, dat wordt niet betwijfeld. De stelling van de promovendus gaat slechts over hoe die verbondenheid tot stand kwam.

Politieke groeperingen uit verre landen, zouden in staat zijn geweest, hier in het westen mensen te mobiliseren en de publieke opinie te beïnvloeden. De solidariteit in het westen zou niet vooral als oorsprong hebben dat mensen hier zoveel nadachten over ethiek, en op zoek gingen naar wie ze daarmee konden helpen. [als ik het de stelling van de promovendus in eigen woorden herschrijf]

Tja, en daar vraag ik me af hoe zoiets ooit wetenschappelijk vastgesteld kan worden. Is het mogelijk vast te stellen waar iemands overtuigingen vandaan komen? Is het mogelijk vast te stellen dat de ene partij de ander sterker beïnvloed dan de andere?

Bartjes

Wat zijn precies de stellingen van dat proefschrift? Misschien komen we dan verder...

Wien Ee

Het proefschrift staat niet in zijn geheel online. Zo ver ik heb kunnen uitzoeken verschijnt een artikel binnenkort in het tijdschrift "European Review of History":

Christiaens, Kim: The Thin Line Between Diplomacy & Solidarity: The Nicaragua Solidarity Movements of Western Europe during the Cold War

Bartjes

Ik heb de promovendus Kim Christiaens zelf per e-mail om een reactie gevraagd - ben benieuwd.

Wien Ee

Misschien dat we niet alleen zijn proefschrift kunnen lezen, ook dat hij hier zou willen reageren. Dat zou mooi zijn.

Wetenschapsforum

Laatste berichten

Nieuwsberichten

solidariteit jaren 1960 - 1980 geromantiseerd

solidariteit jaren 1960 - 1980 geromantiseerd

Re: solidariteit jaren 1960 - 1980 geromantiseerd

Re: solidariteit jaren 1960 - 1980 geromantiseerd

Re: solidariteit jaren 1960 - 1980 geromantiseerd

Re: solidariteit jaren 1960 - 1980 geromantiseerd

Re: solidariteit jaren 1960 - 1980 geromantiseerd

Re: solidariteit jaren 1960 - 1980 geromantiseerd

Re: solidariteit jaren 1960 - 1980 geromantiseerd

Re: solidariteit jaren 1960 - 1980 geromantiseerd