de bakpoeder en azijn proef een stapje verder

Moderator: ArcherBarry

Forumregels
(Middelbare) school-achtige vragen naar het forum "Huiswerk en Practica" a.u.b.
Zie eerst de Huiswerkbijsluiter
Berichten: 11

de bakpoeder en azijn proef een stapje verder

Zo aan het begin van de vakantie wilde ik met mijn zoons (basisschool) een proefje doen. We hebben een glas met daarin een beetje azijn. We hebben een ballon met een beetje bakpoeder. We maken de ballon vast op de opening van het glas en laten het bakpoeder in het glas vallen.

Natuurlijk gaat het nu bruisen, de ballon blaast zich op. Tot zo ver was alles voorspelbaar. We vroegen ons af of de reactie onomkeerbaar is en lieten het potje staan. De ballon werd kleiner en na 24 uur werd hij zelfs in het potje gezogen. Na 3 dagen wordt de ballon nog steeds iets verder in het potje gezogen. Nu al 3 cm. Wat gebeurt hier?

Mijn zoons en ik kunnen niet bedenken wat er aan de hand is. Kan iemand ons helpen met een (beginnetje ) van een verklaring? Wij kennen alleen het eerste stuk van de reactie. Er wordt CO2 gevormd, maar dan...

Berichten: 12.262

Re: de bakpoeder en azijn proef een stapje verder

Zou het kunnen dat het CO2 weer oplost in de achtergebleven vloeistof?
Victory through technology

Berichten: 11

Re: de bakpoeder en azijn proef een stapje verder

Als de CO2 weer oplost, waarom wordt het dan minder volume?

En als ik schud, gaat het niet weer schuimen.

Berichten: 12.262

Re: de bakpoeder en azijn proef een stapje verder

ALS het gevormde CO2 oplost in de vloeistof is het weg uit de gasfase, dus wordt het gasvolume kleiner.

Zou je bijvoorbeeld een ballon vullen met CO2 en die op een fles water zetten, dan lost dat CO2 wel op in het water.

Of dat hier het geval is durf ik niet te zeggen. Je kunt het eens proberen met een pH indicator in de azijn, als er CO2 oplost zou de oplossing zuurder moeten worden. Wellicht hangt dat er ook vanaf of je begon met een overmaat azijn of juist bicarbonaat.
Victory through technology

Gebruikersavatar
Moderator
Berichten: 51.264

Re: de bakpoeder en azijn proef een stapje verder

Opmerking moderator

verplaatst naar het scheikundeforum


Het lijkt me stug dat een ballon vol CO2-gas kan oplossen in een bodempje (ex-)azijn. Bij kamertemperatuur en gewone druk gaat dat tot maximaal ca 1,5 g in een liter water, oftewel ca 0,8 liter gas in een liter water.
ALS WIJ JE GEHOLPEN HEBBEN...
help ons dan eiwitten vouwen, en help mee ziekten als kanker en zo te bestrijden in de vrije tijd van je chip...
http://www.wetenscha...showtopic=59270

Berichten: 12.262

Re: de bakpoeder en azijn proef een stapje verder

Dat lijkt er inderdaad niet in de passen, maar bij deze reactie heb je natuurlijk een bodempje met opgeloste reactanten. Dat kan zowel een overmaat azijnzuur als een overmaat bicarbonaat zijn, afhankelijk van de mengverhoudingen.

Het zou wel interessant zijn om te kijken wat er gebeurd als je deze reactie expres doet met een overmaat van beide reagentia, en ook wat er gebeurd als ze zo precies als je kunt stoichiometrisch aanwezig waren.

Oplossen van dat volume CO2 in water alleen gaat inderdaad niet, maar hoe dat ligt voor een oplossing van met een pH van bijv 4 of 8 als gevolg van overgebleven reactanten durf ik niet zo 123 te zeggen.
Victory through technology

Gebruikersavatar
Berichten: 2.455

Re: de bakpoeder en azijn proef een stapje verder

sowieso hoeft ook niet alle CO2 op te lossen, maar zal een groot deel gewoon weglekken, lijkt me.
This is weird as hell. I approve.

Berichten: 11

Re: de bakpoeder en azijn proef een stapje verder

Ja, weglekken, dat dacht ik eerst ook, maar daarmee wordt de ballon niet in het potje gezogen. Bovendien zit die ballon wel goed op de opening.

er is denk ik wel een overschot aan azijn. Ik zal de proef nog eens herhalen, ik kan 3 opstellingen tegelijk maken, een met veel azijn, een met weinig azijn en de huidige opstelling laten staan. Dan zal ik ook foto's plaatsen.

Berichten: 11

Re: de bakpoeder en azijn proef een stapje verder

Dit is het oorspronkelijke experiment. Je ziet dat de ballon er helemaal in is gezogen.
experiment1 na 4 dagen_3_1.jpg
experiment1 na 4 dagen_3_1.jpg (29.09 KiB) 1983 keer bekeken

Berichten: 12.262

Re: de bakpoeder en azijn proef een stapje verder

Interessant fenomeen... kun je over het simpelste proefje allertijden toch nog een discussie voeren omdat iemand het een keer een tijdje laat staan :)

Als ik die foto bekijk zit er een overmaat bicarbonaat in, wellicht kan dat wat verklaren. Ik ben benieuwd hoe dat afloopt met 3 experimenten - zeker die met een overmaat azijnzuur zou dit niet moeten doen.

Andere mogelijkheid is dat het CO2 toch is weggelekt en door tempeatuurdaling de ballon erin in gezogen.
Victory through technology

Berichten: 11

Re: de bakpoeder en azijn proef een stapje verder

Ik denk dat temperatuurdaling hier niets mee te maken heeft. Het naar binnen zuigen van de ballon gaat heel langzaam en de opstelling staat al 4 dagen bij kamertemperatuur in de keuken.

Het experiment met een heel klein beetje azijn staat inmiddels ernaast. Daar is geen vloeistof meer onderin en nu is de ballon groot. Onderin zit een witte drab.

Voor het laatste experiment met veel azijn, moet ik eerst even naar de supermarkt, want het bakpoeder is nu op. Daarover morgen meer.

Gebruikersavatar
Berichten: 10.561

Re: de bakpoeder en azijn proef een stapje verder

Zelfs al zou het gevormde CO2 weer in oplossing gaan (wat noch bij een overmaat bakpoeder, noch bij een overmaat azijn te verwachten is), dan zou dit een en ander weer in de oorspronkelijke staat terugbrengen.

Het feit dat de ballon de erlenmeyer wordt ingezogen duidt erop dat er in de ruimte boven de vloeistof een lagere druk heerst dan vóór het vrijkomen van CO2, met andere woorden: er zijn minder moleculen dan er voor het vrijkomen van CO2 waren, de temperatuur is lager of de druk van buitenaf is hoger.

Kamertemperatuur is in die zin erg relatief. Misschien was de erlenmeyer wat warmer doordat je hem in de handen hebt gehad, of door de warmte die bij de reactie vrijkwam. Zat de ballon al helemaal om de erlenmeyer heen toen de reactie begon?

Ook de buitenluchtdruk kan een grotere rol spelen dan je in eerste instantie zou verwachten. Of laat ik dat zo zeggen: ik verbaas me er nog steeds elke keer over hoe veel een PET-fles(je) ten gevolge van temperatuurs- of drukveranderingen kan verschrompelen.
Cetero censeo Senseo non esse bibendum

Berichten: 12.262

Re: de bakpoeder en azijn proef een stapje verder

Dat kleine verschil als gevolg van temperatuur/druk geloof ik verder wel - maar wat ik uberhaupt niet had verwacht is dat alle geproduceerde CO2 op een of andere manier weer terug zou oplossen (of reageren).
Victory through technology

Berichten: 11

Re: de bakpoeder en azijn proef een stapje verder

Ja, de ballon heb ik eerst om de hals gedaan en daarna het bakpoeder in de azijn geschud.

Luchtdruk en temperatuur lijken me niet de oplossingsrichting, omdat heel geleidelijk de ballon eerst kleiner werd en toen naar binnen gezogen werd en nu nog steeds groeit in de erlenmeyer.

Er zijn dus minder moleculen of ze zijn er niet meer als gas. Maar wat is er dan gebeurd? Opgelost of gereageerd, hoe zou ik daarachter kunnen komen?

Het witte residu dat je op de foto ziet is waarschijnlijk het maïszetmeel dat ook in bakpoeder zit en niet aan de reactie meedoet.

Gebruikersavatar
Berichten: 6.853

Re: de bakpoeder en azijn proef een stapje verder

Kooldioxide kan blijkbaar heel snel door een ballon diffunderen, veel sneller dan zuurstof of stikstof en zelfs sneller dan helium. Als er vóór of tijdens de reactiefase van het experiment daarnaast nog zuurstof of stikstof uit de ballon ontsnapt kan dit verklaren waarom het resultaat een "ingezogen" ballon is.

Reageer