Lezer identificeert zich meer met 'jij' dan met 'ik'

Wien Ee

Een experiment met twee varianten van een kort verhaal, toont aan dat lezers zich sterker identificeren met een personage als het verhaal in de tweede persoon is verteld, dan als dit verhaal vanuit de eerste persoon is geschreven.

Je kunt het voornaamwoord van de tweede persoon in het Nederlands flexibel gebruiken: in gesproken Nederlands verwijs je met ‘je' slechts in iets meer dan de helft van de gevallen naar de toehoorder. In literair werk kan een voornaamwoord van de tweede persoon - je, jij, ge, u - gebruikt worden om naar de verteller of een personage te verwijzen. ‘Je' lijkt in gesproken taal meer empathie op te roepen dan andere voornaamwoorden. Geldt dat ook als we literatuur lezen?

Experiment met ik en jij

Taalkundigen deden een experiment om de invloed van grammaticale persoon op identificatie met een personage vast te stellen. Proefpersonen kregen een kort verhaal te lezen, in een ik-variant of een jij-variant. De deelnemers die het verhaal in de jij-vorm lazen identificeerden zich meer met de hoofdpersoon dan de lezers van het ik-verhaal. Er was echter geen verschil in hoe sympathiek de lezers het personage vonden.

Je voelt je aangesproken

‘Als je ‘jij' leest of hoort betrek je dat automatisch op jezelf. Je voelt je dan als toehoorder of lezer ‘aangesproken', zelfs wanneer het voornaamwoord niet naar jou verwijst. Je laat je dan meer meeslepen door het verhaal,' licht een van de onderzoekers toe.

Bron, lees meer:

Radboud Universiteit Nijmegen

Wetenschappelijke publicatie:

Sebastiaan Andeweg, Rianne Hendrix, Vera van ’t Hoff, Helen de Hoop: En dan vermoord je hem... Over de invloed van grammaticale persoon op identificatie

Bartjes

Er bestaat een verschil in gevoelswaarde tussen "je" en "jij". Zo heeft "jij" iets beschuldigends, alsof je aangewezen en ter verantwoording geroepen wordt. Is daar ook rekening mee gehouden?

Wien Ee

Het gebruik van "jij" komt op mij formeler over dan "je", maar niet als meer beschuldigend.

Een vraag die ik heb bij het onderzoek, is in hoeverre "je" en "jij" in dit soort zinnen niet gewoon het direct aanspreken van de lezer is. Ongeveer zoals een gebiedende wijs doet. De lezer hoeft zich niet te identificeren met een personage, zoals dat wel nodig is als een verhaal in de derde of de eerste persoon is gesteld.

Wetenschapsforum

Laatste berichten

Nieuwsberichten

Lezer identificeert zich meer met 'jij' dan met 'ik'

Lezer identificeert zich meer met 'jij' dan met 'ik'

Re: Lezer identificeert zich meer met 'jij' dan met 'ik'

Re: Lezer identificeert zich meer met 'jij' dan met 'ik'