Gradiënt

Moderators: dirkwb, Xilvo

Reageer
Berichten: 147

Gradi

Beste,

Ik heb altijd gehoord dat de gradiënt loodrecht op het oppervlak ervan staat, en dat dit de richting van de steilste helling is. Maar deze twee staan toch loodrecht op elkaar?

Ik vermoed dat ik fout zit bij richting van de steilste helling, volgens mij is dit de raakvector aan het oppervlak dat het meest naar boven wijst. (dit is dan de gradiënt)

Maar de gradiënt staat in dat punt ook loodrecht op het oppervlak, dan dan staan deze allebei loodrecht op elkaar?!

Iemand die het foutje ziet? :)

Alvast bedankt!
Sterfelijkheid is de mogelijkheidsvoorwaarde tot een zinvol leven.

Berichten: 555

Re: Gradi

De gradient staat loodrecht op de niveaukrommes van een oppervlak.

M.a.w als je een functie f(x,y) hebt dan staat te gradientvector
\(\nabla f(x_0,y_0)\)
loodrecht op de kromme
\(f(x,y) = k\)
in het punt
\((x_0,y_0)\)
.

Over de steilste helling, je weet dat de gradient de helling bevat in elke individuele richting (x, y en z).

Als je nu de helling projecteert op een willekeurige richting, kan je dan vinden waarom de gradient zelf de steilste richting aangeeft?

Hint; je kan het best projecteren op een eenheidsvector in de gewenste richting. Weet je hoe je zo'n projectie beschrijft?

Berichten: 147

Re: Gradi

Ik heb hier snel een tekening in elkaar geknutseld. Gradiënt in het zwart, ontbonden in zijn componenten (x-as horizontaal en y-as vertikaal), en in het groen de richting van de steilste helling. Zoals je ziet staat de gradiënt volgens mijn tekening (mijn tekening is dus fout) loodrecht op de steilste helling.

Met de gradiënt te projecten op een richting zie ik niet meteen in hoe je dan een oplossing vindt. :(

Hoe je dit moet doen: (nabla . e)*e (Met e een genormeerde richtingsvector)
Bijlagen
gradient.docx
(10.49 KiB) 243 keer gedownload
Sterfelijkheid is de mogelijkheidsvoorwaarde tot een zinvol leven.

Berichten: 555

Re: Gradi

Het probleem is dat je hier een projectie van het oppervlak gebruikt.

Dit kan een niveaukromme zijn voor een bepaald oppervlak.

Maar door de projectie van je oppervlak op een 2D coordinatenstelsel, gaat er logischerwijs informatie verloren.

Ik heb even geprobeerd wat aanschouwelijke figuren te maken voor de functie(hiervoor had ik controle data)
\(f(x,y) = -\frac{x^2}{6}- \frac{y^2}{6}\)
.

Ik heb dan een zogenaamde Contourplot gemaakt waarop de niveaukrommes doormiddel van kleuren worden aangegeven. De pijl geeft de gradient in het punt1 met
\((x,y) = (\sqrt{2},-1)\)
.
Niveaukromme.png
Niveaukromme.png (24.82 KiB) 1253 keer bekeken
De 2de plot, het 3D oppervlak is niet echt bruikbaar maar voor de volledigheid heb ik deze toch even gemaakt. Zie hiervoor de bijlage.

Over je tweede punt in verband met de steilste helling.

Je weet dat je de helling in een bepaalde richting kan vinden met een richtingsafgeleide?

Deze is (vaak)2 gedefinieerd als
\(\nabla_{\hat{u}} f(x,y) = \hat{u}\cdot \nabla f(x,y)\)
Dan volgt uit
\(\vec{a}\cdot\vec{b} = |\vec{a}|\cdot |\vec{b}|\cos\theta\)
Dat de richtingsafgeleide maximaal is in de richting die exact samenvalt met de gradient-vector. Aangezien we de vector
\(\hat{u}\)
een eenheidsvector kiezen in de definitie.

Voetnoot:

1. Ik heb dit punt gekozen omdat het mooi overeenkomt met een scheidingslijn in de contourplot. Deze komt overeen met de niveaukromme f(x,y) = -0.5

2. Pas nadat ik op enkele pagina's (bijvoorbeeld wikipedia) een andere definitie met een algemene vector zag heb ik deze toevoeging gedaan. Hier zou anders een probleem kunnen ontstaan door vectoren van verschillende lengte te gebruiken.
Bijlagen
Oppervlak.png
Oppervlak.png (18.67 KiB) 1247 keer bekeken

Berichten: 147

Re: Gradi

Sorry, dat ik terug lastig doe, maar dat van die steilste helling zit me nog dwars.

Ik snap je uitleg wel, als je de richtingsafgeleide wilt maximaliseren moeten de richting en de afgeleide evenwijdig zijn, zodat de cosinus 1 wordt. Maar visueel klopt het precies niet...

Zoals op je driedimensionale figuur, als die witte pijl de gradient voorstelt dan wijst deze toch niet in de richting van de steilste helling?

Of moet je het echt zien als een totale projectie van oppervlak en gradient op het tweedimensionale vlak, want dan wijst de gradient wel in de richting van de steilste helling?

Allezins al heel erg bedankt! :)
Sterfelijkheid is de mogelijkheidsvoorwaarde tot een zinvol leven.

Berichten: 555

Re: Gradi

Ik ben absoluut niet zeker van die 3D grafiek.

Ik heb daar gewoon van de 2D gradient een 3D vector gemaakt door als z-component gewoon de waarde van de niveaukromme in te vullen. Dat lijkt me allemaal nogal ad hoc.

Hiervoor kan misschien best iemand inspringen. Ik krijg het grafisch niet meteen voorgesteld op een onderbouwde manier.

Berichten: 147

Re: Gradi

Ik denk trouwens dat de z-component de waarde -1 zou krijgen ipv -0.5 (dit is de waarde voor het punt (sqrt(2), -1)), want als je voor f(x,y)=z neemt is de richtingsafgeleide volgens de z-as -1.

Maar dat zou niet echt een indrukwekkend verschil maken op de figuur vermoed ik.

Heel erg bedankt, JorisL!
Sterfelijkheid is de mogelijkheidsvoorwaarde tot een zinvol leven.

Berichten: 1.617

Re: Gradi

De gradiënt in een punt van een functie van 2 variabelen (x,y) die differentieerbaar is in dat punt, is een vector in het x,y vlak waarvan de richting tegengesteld is aan de richting waarin een bal zal rollen (geprojecteerd op het x,y vlak) als hij vanuit stilstand vertrekt vanuit dat punt, als de functie de hoogte boven het punt (x,y) voorstelt.

De gradiënt (een vectorveld) van een potentiaalfunctie (een scalarfunctie) in drie dimensies die de energie van het deeltje als functie van de plaats voorstelt, is tegengesteld gericht aan de richting van de kracht die het deeltje ondervindt. De kracht per eenheid "fluts" is - gradiënt (min gradiënt) van de potentiaalfunctie. Het kan bijvoorbeeld een elektrische potentiaal zijn, "fluts" is dan lading en de gradiënt is een elektrisch veld. Of potentiële energie in een gravitatieveld, "fluts" is dan massa en de gradiënt is het gravitatieveld.

Gebruikersavatar
Berichten: 1.264

Re: Gradi

Je moet het allemaal niet te moeilijk bekijken. De gradient is het vectorveld met als componenten de partieel afgeleiden.

In 3D met een functie z=f(x,y) komt dat dan neer dat je in elk punt van het vlak (x,y) een vector tekent met als componenten de partieel afgeleiden naar x en y in dat punt.

Bekijk eens wat een vectorveld precies is en het wordt wel duidelijk.
Je leest maar niet verder want je, je voelt het begin van wanhoop.

Berichten: 1.617

Re: Gradi

Zoals op je driedimensionale figuur, als die witte pijl de gradient voorstelt dan wijst deze toch niet in de richting van de steilste helling?
  • De gradiënt ligt in het x,y vlak
  • De richting is die van de steilste helling (dus ongeveer andersom aan de witte pijl)
  • De lengte van de pijl is de afgeleide van kromme in die richting - stel je een denkbeeldig vlak voor, loodrecht op het (x,y) vlak en in de richting van de gradiënt. De helling van de functie in dat vlak is de grootte van de gradiënt.

Berichten: 147

Re: Gradi

Ahzo, de gradiënt is dus evenwijdig met het x,y-vlak. Ja, ik denk dat ik het nu doorheb! :D
Sterfelijkheid is de mogelijkheidsvoorwaarde tot een zinvol leven.

Reageer