Olie en Azijnstel

Moderator: ArcherBarry

Reageer
Berichten: 3

Olie en Azijnstel

Beste allemaal.
 
Op vakantie in Italie heb ik een Olie en Azijnstel gekocht. U weet wel, twee van die glazen flessen waar je olie dan wel azijn in doet en op de keukentafel zet tijdens het eten.
Nou, mis dus. Ik kwam zo'n stel tegen samengevoegd in 1 flesje. Huh? ja u leest het goed. in 1 flesje.
 
Het flesje lijkt op een (bol)koeler van een destilatieopstelling. De buitenkant van het flesje is een gesloten compartiment en wordt gevuld / leeggegoten in een soort slijpstuk met kurk erin. In deze behuizing zit nog een afgesloten compartiment, ook afgesloten met een tuutje met een kurk, waar dus een andere vloeistof in kan. Zo kan je in 1 flesje de olie en azijn gescheiden bewaren en gebruiken, terwijl het toch in 1 fles zit.
 
Heel verhaal, wat wil ik ermee?
Het idee in zijn meest simpele vorm is om 1 compartiment te vullen met water en er wat rode kleurstof aan toe te voegen en het andere compartiment (wat omgeven wordt door het compartiment met rode kleurstof) te vullen met bijvoorbeeld iets donkerblauw. Dat ziet er heel scheikundig uit, vind ik leuk om te hebben op mijn kamer.
 
Nu heb ik alleen het idee om het simpele idee wat uit te bereiden. Wat nou als ik in het buitenste compartiment een water(ige) laag doe en een organische laag (met laag bedoel ik solvent). En wat nou als er kleurstoffen zijn die hydrofiel zijn en hydrofoob. En wat nou als de waterige laag en de organische laag door schudden een klein beetje kunnen mengen en na verloop van tijd weer keurig netjes een twee lagen systeem vormt (waarbij elk van de twee lagen zijn oorspronkelijke kleur weer terugkrijgt)...
 
Mijn vraag is of er mensen zijn die mij kunnen helpen aan stofjes die ik zou kunnen gebruiken.
 
Even wat concrete vragen op een rijtje:
 
-Kunt u een combinatie noemen van een waterige vloeistof (anorganisch) en een organische vloeistof die door schudden soort van mengen, maar na verloop van tijd een twee lagen systeem (weer) vormen?
-Zijn er mensen die kleurstoffen weten die selectief in een waterige dan wel in een organisch oplosmiddel gaan zitten en blijven zitten?
-Het 'olie en azijnstel' moet wel een eyecatcher zijn op mijn kamer, weet er iemand kleurstoffen die een lekker fel chemisch kleurtje geven en houden? (zoals Coomassie Blue Staining bijvoorbeeld, dat vind ik een mooi fel chemisch kleurtje)
 
Ik ben heel benieuwd of er iets uitkomt.
Misschien ten overvloede, dit is mijn eerste keer op dit forum. Correct me als ik iets doe wat ik niet mag doen of anders hoor te doen alstublieft.
 
Mvg,
 
ldw

Berichten: 6

Re: Olie en Azijnstel

voor de apolaire stof kan je gewoon olie gebruiken of pentaan of iets met een langere C-keten. Je moet natuurlijk ook wel rekening houden dat organische solventen toch wel vluchtig kunnen zijn. Ik ben geen expert op dat gebied maar ik denk dat wanneer de temperatuur in de kamer verandert, de druk in het glazen kolfje ook wat verandert. 
 
voor een organische kleurstof heb ik na een korte google zoakactie dit gevonden: http://www.foodcolorworld.com/solvent-dyes.html
ik weet niet of je er veel mee bent

Berichten: 460

Re: Olie en Azijnstel

Kijk eens naar stoffen die in een lavalamp zitten, is een beetje hetzelfde principe

Berichten: 3

Re: Olie en Azijnstel

@ Stoofvleessaus:
 
Dank voor je reactie. 
Ik vraag me af in hoeverre pentaan en water door schudden enige tijd 'mengen', volgens mij gaat dat niet gebeuren.
Misschien is pentanon (butanon / hexanon enz) dan een betere optie? Ik kan me zo voorstellen als je een lange hydrofobe koolstofketen hebt met een hydrofiele kopgroep dat bij schudden de deeltjes enigsinds mengen maar als je dan langer wacht de vd waals interacties het toch gaan winnen van de waterstofbruggen...
 
De opmerking over temperatuur en druk in het kolfje is terecht, ik heb in de twee kurkjes een gat geboord met een boortje van 1 mm diameter.
Bij voorkeur gebruik ik stoffen die niet of nauwelijk verdampen bij kamertemperatuur.
 
Dank voor de link naar de site, daar zou ik inderdaad wat kunnen bestellen. Ze laten jammergenoeg niets los over wat voor moleculen ze gebruiken en of die kleurstoffen puur voor apolaire vloeistoffen zijn of dat ze ook polaire vloeistoffen kunnen 'kleuren'.
 
@ Druipertje:
 
Dank voor je reactie.
Ik moet nog even wat tijd vinden om me meer in de door jou aangegeven stoffen te verdiepen. Reactie volgt nog, heb nu andere verplichtingen.
 
 
 

Gebruikersavatar
Berichten: 10.564

Re: Olie en Azijnstel

Om te beginnen: Echt mengen gebeurt nooit. Het enige wat gebeurt is dat je kleine druppeltjes van de ene fase afwisselt met kleine druppeltjes van de andere fase. Als je dat goed doet, en de druppeltjes maar klein genoeg maakt, zijn de stoffen tot op zeker hoogte "gemengd" maar je hebt nog steeds te maken met afzonderlijke fasen, waarvan de druppels na verloop van tijd groter en groter worden. Maar laten we het voor het gemak gewoon over mengen en ontmengen hebben, waarbij het dus in het eerste geval gaat over heel veel kleine druppeltjes kriskras door elkaar, en in het tweede geval over 2 afzonderlijke lagen.
 
Er zit geen verschil in de tijdschaal waarop de interacties die je noemt werken. De balans tussen hydrofiele en hydrofobe interacties bepaalt de neiging tot mengen, maar het is niet zo dat ze op korte termijn mengen onder invloed van hydrofiele interacties en op langere termijn ontmengen vanwege hydrofobe interacties.
 
Wat wel zo is, is dat de snelheid van ontmengen samenhangt met de neiging waarmee de vloeistoffen daadwerkelijk mengen (dus: in elkaar oplossen). Neem je dus een verbinding die wat meer polair is, dan zal de neiging tot mengen groot zijn, en daarmee de snelheid van ontmengen lager. Wat ook meespeelt is het verschil in dichtheid, want hoe groter dat verschil is, hoe groter de drijvende kracht is om de ene fase naar boven en de andere fase naar beneden te laten bewegen, dit helpt de ontmenging.
 
Je gaat in het ideale geval dus op zoek naar een oplosmiddel met een vergelijkbare dichtheid als water, en eentje die er niet volledig mee mengt, maar dit wel in beperkte mate kan doen.
 
De meeste organische oplosmiddelen hebben echter een flink kleinere dichtheid dan water en de organische oplosmiddelen met een grotere dichtheid (gehalogeneerde verbindingen zoals chloroform en dichloormethaan) zijn niet zo prettig in het gebruik. Overigens geldt voor die verbindingen dat de dichtheid veel groter is, dus dat schiet nog niet zo op. Enige uitweg: de waterlaag verzadigen met zout, dan heb je ongeveer dezelfde dichtheid als dichloormethaan. Beide lagen mengen niet, maar als je goed schud gaat de ontmenging behoorlijk langzaam.
 
Maar, zoals ik al zei, is dichloormethaan niet erg prettig. Bovendien zeer vluchtig, dus verre van praktisch.
 
Een alternatief zou wat dat betreft ethylacetaat kunnen zijn. Dat heeft een kleinere dichtheid dan water, maar het scheelt een stuk minder dan bijvoorbeeld pentaan of andere alkanen. En het mengt niet, maar veel beter dan (opnieuw) alkanen.
Ethylacetaat is echter nog steeds redelijk vluchtig.
 
 
Al met al zou ik het gewoon proberen met plantaardige olie. Komt qua dichtheid minder in de buurt, maar het is niet giftig, stinkt niet en is nauwelijks brandbaar.
Voor de rest is het dan een kwestie van heel goed schudden. Eventueel zou je nog een heel kleine hoeveelheid surfactant (zeep) kunnen toevoegen, waarmee je een en ander stabiliseert. Maar niet teveel, anders ontmengt het met een beetje pech nooit, en wordt het een grote ondoorzichtige brei. Een soort melk maar dan met een kleur die het midden houdt tussen de 2 kleuren die je had. Met een beetje pech ziet het eruit als chocomel, dan kun je misschien beter gewoon chocomel in het flesje doen...
 
Goed, nu ben je nog steeds niets opgeschoten met de kleurstoffen. Dat is ook meteen de moeilijkste vraag. Er zijn honderden kleurstoffen die aan de eis voldoen. Er zijn wateroplosbare kleurstoffen, die zijn meestal wateroplosbaar omdat er negatief of positief geladen groepen op de moleculen zitten. Dat maakt ze meteen onoplosbaar in apolaire oplosmiddelen. En je hebt niet-wateroplosbare kleurstoffen, die dan ook echt niet oplossen in water.
 
Wat betreft de kleurstof kun je het beste eerst een keuze maken voor het oplosmiddel dat je wenst, en daarna voor de 2 kleuren die je wil. Dan valt daar wel een geschikte bij te zoeken.
Cetero censeo Senseo non esse bibendum

Berichten: 3

Re: Olie en Azijnstel

@ Druipertje:
 
Nogmaals dank voor je reactie.
Dit heb ik gevonden op wikipedia (slechte bron, my bad):
De tegenwoordige lavalamp bevat echter een polair mengsel van polyethyleenglycol met water en een apolair mengsel van paraffine(kaarsvet) en gechloreerde paraffine.
Het probleem is dat het mengels zijn, dit roept allemaal vervolgvragen op (ideale mengverhouding, hoe reageert de kleurstof erop etc). 
Wel een leuk idee zo'n lavalamp, ik had er nog nooit van gehoord. 
 
@ Marco:
Hartelijk dank voor de uitgebreide reactie!
Ik zal puntsgewijs proberen te reageren.
 
Dat water en bijvoorbeeld pentaan door schudden niet mengen is bekend, wat inderdaad maximaal haalbaar is is dat er heel veel heel kleine druppeltjes ontstaan van 1 van de 2 fasen. Zoals u zelf al in uw reactie aangeeft praat ik toch het liefst in dit topic over mengen en ontmengen, puur omdat dat makkelijk typen is. Toch goed dat u het even toelicht hoe het precies in elkaar zit voor mensen die meelezen.
 
Het verhaal over de kinetiek van het mengen / ontmengen is duidelijk en had ik inderdaad zo in mijn hoofd ook zitten.
 
De plantaardige olie klinkt mij heel goed in de oren. Gewoon te koop in de supermarkt en inderdaad niet gevaarlijk. Een klein beetje zeep toevoegen is ook n goede optie, naar mijn weten moet je dan wel onder de cmc blijven (critical micel concentration). Anders kan ik inderdaad beter chocomel gaan halen bij dezelfde supermarkt.
 
Als de twee lagen na schudden redelijk snel ontmengen vind ik dat niet heel erg! Maar als het heel snel ontmengt zie je weinig denk ik dus het zou in het ideale geval een halve minuut ofzo kunnen duren. Maar dat is iets met trail en error, beetje spelen met de zeep concentratie en dan kom je daar aardig uit denk ik.
 
Ik zat te denken voor het buitenste compartiment aan rood en blauw, beide met een zodanige hoeveelheid kleurstof dat het redelijk transparant is. Ik zou het heel gaaf vinden als dat dan als je schud heel eventjes paars wordt.. maar omdat het niet echt een mengsel wordt denk ik dat je dat effect niet kan realiseren. het wordt denk ik meer een blauwe waas met rode druppeltjes erin..
In het binnenste compartiment (wat dus omgeven is door de kleuren van het buitenste compartiment) wil ik dan graag twee andere kleuren die lekker afsteken, groen en geel ofzo...  
 
Lichtgeel aan de buitenkant als waterlaag en diep rood aan de binnenkant als waterlaag en lichtgroen aan de buitenkant als olielaag en fel blauw aan de binnenkant als olielaag lijkt me ook heel gaaf. Eigenlijk maak het niet zoveel uit. Als je door de buitenkant heen de kleuren van de binnenkant maar kan zien :)
 
Na wat googelen op kleurstoffen kom ik op verschillende sites tegen dat ze praten over een witte zeepbasis en een transparante zeep basis. Enig idee wat hiermee bedoeld wordt?
 
Dank voor uw reactie!

Gebruikersavatar
Berichten: 6.853

Re: Olie en Azijnstel

Dit lijkt een heel complete beschrijving, het enige wat ik mis is dat je mengsel van olie en water als je hebt geschud zeker niet transparant is. Een rode en blauwe vloeistof zullen zeker geen paars opleveren omdat (1) er veel melkwit tussendoor zit door alle oppervlakken en (2) omdat een rode plus een blauwe kleurstof samen waarschijnlijk geen paars vormen (zie http://nl.wikipedia.org/wiki/Additieve_kleurmenging <a>vs http://nl.wikipedia.org/wiki/Subtractieve_kleurmenging).</a>
 
De enige manier om (1) te voorkomen is door ook de brekingsindex van de twee vloeistoffen aan elkaar te matchen.

Reageer