Noord- of Zuidpool?

mark!

Misschien een hele domme vraag hoor, maar waarom is de Noordpool het noorden en niet het zuiden? Oftewel: waarom zou Europa 'boven' de evenaar liggen, en niet eronder?

317070

mark! schreef: Misschien een hele domme vraag hoor, maar waarom is de Noordpool het noorden en niet het zuiden? Oftewel: waarom zou Europa 'boven' de evenaar liggen, en niet eronder?

Dat heeft geen enkele reden, en is louter historisch zo gegroeid. http://en.wikipedia.org/wiki/Map#Orientation_of_maps

Bartjes

De begrippen boven en onder zijn alleen zinvol wanneer je een ondergrond hebt waarop je kunt staan. Het is dus wel logisch dat wij denken dat we boven de evenaar leven. Aangezien bijna alle grote culturen uit de wereldgeschiedenis aan onze kant van de evenaar gelokaliseerd waren is het begrijpelijk dat we boven en onder de evenaar definiëren zoals we dat tegenwoordig nog doen.

(Uit de link van 317070 zie ik dat enige mate van standaardisering van recente datum is. Niettemin zou mijn reden voor de gemaakte keuze dan nog wel kunnen kloppen.)

shimmy

Je kunt je ook afvragen wie dat begrip "boven" of "onder" dan gebruikt. In een meteorologie boek kom je dat soort termen niet tegen maar spreekt met normaal van bv de northern hemisphere (Of southern).

jkien

Ik heb wel eens gelezen dat de gewoonte om het noorden bovenaan alle kaarten te plaatsen is ontstaan in Europa (Italie, Spanje, Portugal) in de late middeleeuwen, in de tijd van de grote ontdekkingreizen over zee. Het belangrijkste waren de zeekaarten met vaarroutes. Midden op zee was het vaste ijkpunt de poolster aan de nachthemel. Die richting kwam bovenaan de kaart, zodat de kaart in de goede positie was als de gebruiker met de kaart in handen opkeek naar de poolster. Overdag en op bewolkte nachten hielp het kompas het noorden aan te wijzen.

Eerdere beschavingen die landkaarten gebruikten reisden meer over land en langs de kust, dus er waren meer herkenningspunten dan de poolster. Een vaste afspraak over de bovenkant van de kaarten was minder belangrijk.

317070

En het kan ook anders. Ik ben (toevallig) aan het werken in een klein projectje aan wat voor mij de ideale wereldkaart zou zijn. Er is nog werk aan (ik zou de namen van de steden er nog bij willen e.d.), maar het is een goed voorbeeld van een andere, maar even juiste manier om naar de wereld te kijken.

test.pdf: (5.66 MiB) 273 keer gedownload

descheleschilder

In Australie worden kaarten verkocht die het land vanuit ons perspectief gezien op zijn kop neerzetten. Ik denk dat in vroegere tijden de mensen in het Westen zichzelf beter dan de andere gebieden op Aarde zagen, hetgeen zich uitte in een globe met de Westerse landen aan de bovenkant. Bovendien was dat makkelijker lezen. De atlassen namen dit over.

klazon

Ik heb wel eens een kaart van Amsterdam gezien die "ondersteboven" was. De verklaring die daarbij werd gegeven: dit is de richting waarin een zeeman die in de haven aankomt naar de stad kijkt.

Benm

Dat kan, soms wordt gekozen een kaart zo te draaien dat je een gemakkelijk orientatiepunt hebt. Van amsterdam heb ik het zelf nog niet gezien, maar bij kustplaatsen wordt wel vaker een rotatie gebruikt waarbij het water aan de bovenkant zit, terwijl dat in de praktijk eerder het westen of oosten is.

shimmy

Ik heb een oude kaart van texel waarbij het eiland precies horizontaal op de kaart staat ipv diagonaal zoals op een kaart van nl. Ik neem aan puur om praktische redenen, zo groot mogelijk stuk land op zo min mogelijk papier.

klazon

Benm schreef: maar bij kustplaatsen wordt wel vaker een rotatie gebruikt waarbij het water aan de bovenkant zit,

Op de bewuste kaart van Amsterdam zat het water (het Y) dus juist aan de onderkant.

Benm

Dat zal inderdaad het perspectief zijn van iemand die per schip in amsterdam aankomt, dus lijkt me voor die toepassing best logisch.

Zoveel mogelijk land op een stuk papier krijgen kan ook een reden zijn natuurlijk, al is de winst daarvan nooit spectaculair (op zn best een 1.4 schaalvergroting voor een strook land die precies 45 graden gekanteld ligt).

Met kaarten van kleine gebieden zie je echter wel vaker dat men ervoor kiest om noord niet exact boven te laten zijn. In afgelegen indonesie zie je het bijvoorbeeld nog best vaak, de kaart van een dorp wordt dan zo weergegeven dat landingsbaan van het vliegveld horizontaal (of verticaal) keurig recht licht, maar de kompasrichting tamelijk willekeurig is.

Met digitale kaarten is het natuurlijk eenvoudiger geworden om te schakelen tussen diverse opties. Dingen als tomtoms geven normaliter een kaart weer waarbij de richting waarheen je je beweegt bovenaan zit, ongeacht welke kant je op gaat ten opzichte van de polen. Bij dingen als google maps op een telefoon of tablet kun je zelf kiezen of de je kaart wilt laten meedraaien met je bewegingsrichting.

mark!

Waarom is de Noordpool het noorden en niet het zuiden? Oftewel: waarom zou Europa 'boven' de evenaar liggen, en niet eronder?
Dat heeft geen enkele reden, en is louter historisch zo gegroeid. http://en.wikipedia.org/wiki/Map#Orientation_of_maps

Dus...de noordpool ìs niet de noordpool (zou ook zuid kunnen zijn) omdat wij besloten hebben dat dat de bovenkant is. Begrijp ik het zo correct?

317070

mark! schreef: Dus...de noordpool ìs niet de noordpool (zou ook zuid kunnen zijn) omdat wij besloten hebben dat dat de bovenkant is. Begrijp ik het zo correct?

Ja, lijkt me wel.

Benm

Momenteel is de noordpool ook (nagenoeg) de magnetische noordpool, maar dat is wel eens anders geweest. Zou het magnetisch veld een keer omslaan en we dat overleven zit je met een geografische noordpool die je aan de bovenkant tekent, maar met kompassen die de verkeerde kant op wijzen.

Wetenschapsforum

Laatste berichten

Nieuwsberichten

Noord- of Zuidpool?

Noord- of Zuidpool?

Re: Noord- of Zuidpool?

Re: Noord- of Zuidpool?

Re: Noord- of Zuidpool?

Re: Noord- of Zuidpool?

Re: Noord- of Zuidpool?

Re: Noord- of Zuidpool?

Re: Noord- of Zuidpool?

Re: Noord- of Zuidpool?

Re: Noord- of Zuidpool?

Re: Noord- of Zuidpool?

Re: Noord- of Zuidpool?

Re: Noord- of Zuidpool?

Re: Noord- of Zuidpool?

Re: Noord- of Zuidpool?