Wetenschapsforum

Het zal onze Nederlandse buren weinig zeggen, zelfs veel Vlamingen kennen hem niet.

Jo Gérard is op 85-jarige leeftijd overleden.

De media hebben zich beperkt tot het aangeven van enkele grote lijnen. De man was historicus en volgeling van Henri Pirenne. Belgicist dus.

Henri Pirenne (1862-1935), professor aan de R.U.Gent schreef aan het begin van de 20ste eeuw, op verzoek van Leopold II een 'nationalistische' geschiedenis van België.

Dat nationalisme bestaat er in dat Pirenne vaststelt dat er grofweg 4 componenten zijn in het huidige België: Het graafschap Vlaanderen, het graafschap Henegouwen, het hertogdom Brabant en het Prinsbisdom Luik. Het vrij onbelangrijk graafschap Namen, laten we even buiten beschouwing.

De eerste 2 zijn vazallen van de Franse koning, Brabant en Luik van de Duitse keizer.

Aangezien ze alle vier aan de limieten van de territoria van hun leenheer liggen veroveren ze al vlug een grote mate van onafhankelijkheid en ontwikkelen dus ook een eigen politiek.

Dat is op zich een exacte analyse, ware het niet dat Pirenne verder gaat. Hij ziet dat deze vier componenten ook alle 4 grondig tweetalig zijn. Bij Vlaanderen behoorden immers de Noord-Franse gebieden; bij Henegouwen o.a. Zeeland en een tijdje zelfs Holland; bij Brabant natuurlijk Waals-Brabant en zelfs het Duitse Limburg; bij Luik het land van Loon (nu de provincie Belgisch Limburg).

Het ligt nogal voor de hand dat dit 'gefundenes Fressen' was voor iemand die op zoek is naar een 'Belgische ziel': onafhankelijk en meertalig.

Beter kan niet.

Jo Gérard heeft deze analyse steeds verdedigd in talloze publicaties en conferences ook op TV. Hij was goed tweetalig, hoewel zijn moedertaal Frans was. Maar hij was vooral een zeer aangenaam causeur. Wie hem mocht ontmoeten was steeds ingenomen met zijn gemakkelijke conversatie, zijn bereidheid tot luisteren, zijn gemoedelijkheid.

In de late jaren '60 van vorige eeuw heeft men hem van extreem-rechtse sympathieën beschuldigd. Vokomen ten onrechte.

De aanleiding was een causerie die hij gehouden had op TV waar hij het nogal tumultueuze sexleven van leiders als Lenin en Mao in de verf zette. Dat was blijkbaar genoeg om hem in die tijden (nu nog?) van fascistische sympathieën te beschuldigen.

Met Jo Gérard is een erudiet man verdwenen. Men hoeft het niet eens te zijn met zijn uitgangspunt, hij was een bekwaam historicus, met oog voor detail en een zeer, zeer beminnelijk mens.

Hij ruste in vrede.

Dorus