De golven ontstaan doormiddel van 2 gebeurtenissen: zwaartekracht en wind. De meeste golven ontstaan midden op zee waar een storm (vaak een lagedruk gebied) waait. De wind kan waaien uit alle richtingen, maar uiteindelijk gebeurt er het volgende:
Een wateroppervlak heeft een spanning. Deze spanning wordt verstoord door wind, dit zorgt voor de vorming van kleine rimpels. Op deze rimpels heeft wind meer grip dus zullen deze rimpels alleen maar groter worden, dit is het begin van een mooie golf. Nadat de wind zijn werk heeft gedaan zullen de golven geordend gaan rollen, dit komt door de druk die de zwaartekracht op hen uitoefent, ze zullen ook groepjes vormen (sets). Hoe verder een swell (golven) reist, hoe meer afstand ertussen die sets komt. Ze zullen wel hoogte verliezen als ze ver reizen, maar dan zijn ze meestal wel beter geordend, cleaner.
Er zijn drie swell types: groundswell, is de krachtigste, grootste swell, ze komen van ver, en kunnen hele grote afstanden afleggen. windswell, ontstaat door wind vrij dichtbij, daarom is het meestal een korte, ongeordende swell, zoals wij ze vaak zien in Nederland. Engeland ligt immers in de weg voor de groundswells die ons anders zou bereiken.
Dan heb je nog tropische stormen, ook orkanen genoemd. Dit type swell ontstaat allen maar in bepaalde seizoenen, wanneer het verschil tussen lucht en zeewater temperatuur het grootst is. Ze kunnen ongelooflijk mooie golven produceren die lang blijven hangen en krachtig zijn.
Zo ontstaan dus de golven maar ze moeten ook nog breken, daar zorgt een rif, al dan niet een kunst matig rif, zandbanken, of de bodem van de oceaan/zee voor. Als een golf de bodem begint te voelen, gaat hij vertragen. Dit bepaalt in grote mate de snelheid van de golf die je gaat surfen. Als de golf al van ver begint te vertragen, ga je trage golven krijgen. In Hawaï is dit dus niet het geval. Het eiland is omgeven door zeer diep water, daarom komt de golf er met een grote snelheid aan. Als de diepte 1,3 maal de hoogte van de golf is, gaat deze beginnen te breken, hoe het breekt hangt af van de bodem.
Twee klassieke gevallen
Een pointbreak breekt meestal convex (bol rond). Omdat de golf eerst rond de "point" draait, gaat het uiterste gedeelte trager rollen dus achterblijven. Dit zorgt voor meestal lange en tragere minder holle golven. Bij een reefbreak daarentegen stoot één kant eerst recht op het rif, waardoor dat gedeelte begint te breken, en dus trager gaat rollen, de rest van de golf gaat dus sneller, dit zorgt voor kortere krachtige holle golven. Het is dus ook belangrijk om te weten in welke richting de swell loopt.
De vorm word natuurlijk ook bepaald door de diepte van het rif, zandbank etc Hoe dieper, hoe vlakker de break en bij plotseling opkomende ondiepe bodems krijg je meestal krachtige snel brekende holle golven. Hier zitten de getijden ook voor veel tussen. We kennen 4 soorten getij:
Eb laag water
Vloed hoogwater
Springtij
Doodtij
Sommige spots werken gewoon niet bij hoogtij (vloed) omdat het dan te diep is. Andere werken dan weer niet bij laagtij (eb), op sommige plaatsen komt het rif gewoon helemaal bloot te liggen (impossibles Indonesië) bij laagtij (eb).De getijden ontstaan door de aantrekkingskracht van de maan en zon. De maan oefent wel de grootste kracht uit. Één getijdencyclus duurt 24 uur en 50 minuten. Meestal zie je in één cyclus twee maal laag en twee maal hoogtij. Hangt af van de plek op aarde. De getijden zijn op hun hoogst en laagst wanneer de maan en de zon in dezelfde richting kracht uitoefenen op de aarde, ze zijn het minst hoog en laag wanneer ze dat in tegenovergestelde richting doen. Dit fenomeen wordt "Spring" en "Doodtij" genoemd.
Het getij in de Noordzee vindt zijn oorsprong in de zuidelijke IJszee, waar tussen 55° en 65° zuiderbreedte de watermassa zich ononderbroken tussen de continenten door kan voortbewegen in oost-westelijke richting. Via de Atlantische Oceaan beweegt de, slechts enkele decimeters hoge, getijgolf zich voort met een snelheid van ongeveer 400 knopen (circa 200m/s) om binnen twee tot drie dagen de Nederlandse kust te bereiken. Hierdoor valt het springtij ruim twee etmalen na volle en nieuwe maan (van Katwijk tot Texel omstreeks 3 etmalen), doodtij valt ruim 2 etmalen na eerste en laatste kwartier (van Katwijk tot Texel omstreeks 3 etmalen).
Een spot kan dus immers erg afhangen van het tij. De stromingen ook trouwens. Soms kunnen de golven erg slecht zijn en 3 uur later gewoon perfect. Een goede kennis van de getijen over de spots waar je surft kan ervoor zorgen dat je op de juiste plaats op het juiste ogenblik bent. Haal altijd een getijdentabel van het gebied waar je zit, deze zijn in bijna alle surfshops of havens te verkrijgen.
Hier onder een kort overzicht van het ideale getij voor een paar surf spots:
Hoe ontstaat de stroming in de Noordzee
Stroming aan de kust ontstaat in het algemeen door drie factoren. De stroming ontstaat namelijk door wind, het getij en de zeebodem. Voor golfsurfers is de stroming erg belangrijk om in de gaten te houden. Vaak wordt er gebruik gemaakt van een "channel" om uit te padelen. Daar zijn weinig tot geen golfen. Dat komt omdat het daar relatief een stuk dieper is. Dus ideaal om achter de branding te komen. Maar daarom is het juist zo belangrijk om te weten hoe stromingen werken.
Hier onder een stukje uitleg:
Zeewind
Bij een wind uit zee zal het oppervlaktewater door wrijving naar land worden gestuwd. Om het peil te handhaven, moet dit water ook weer worden afgevoerd. Dit gebeurt langs de bodem. We hebben nu dus te maken met een bovenstroom naar land en een onderstroom naar zee.
Als je als golfsurfer de zee in loopt, zou je last kunnen ondervinden (het is in ieder geval merkbaar) van de onderstroom naar zee aan de benen en de bovenstroom naar land aan het bovenlichaam. Door de tegenovergestelde krachten loop je dan een risico om achter over te vallen. Je komt dan in de onderstroom en stroomt zo zeewaarts onderwater.
Landwind
Nu is de bovenstroom zeewaarts en om het evenwicht weer te herstellen de onderstroom landwaarts.
Voor golfsurfers (in de bovenstroom) is de zee (channel) nu gevaarlijk doordat hij rustig en ongevaarlijk lijkt. De golven worden namelijk "tegengewerkt" door de tegengestelde windrichting. Als je gebruik maakt van een channel (waar deze stroming vaak sterker is) Kijk dan uit dat je niet te ver de zee in paddelt en probeer niet tegen de stroom in terug te pedellen, maar peddel uit die channel. Op Scheveningen Zuid wordt er vaak gebruik gemaakt van de channel naast het havenhoofd. Mocht je daar uit willen komen peddel dan naar links.
Zoper
Een zoper is een waterstroming evenwijdig aan de kust. Deze stroming ontstaat wanneer de wind evenwijdig aan de kust waait. Ook het water langs de bodem gaat in dezelfde richting, er is geen onderstroom. Het water hoeft nu namelijk niet afgevoerd te worden zoals bij zee en landwind.
Gedeeltelijke zoper
Komt de wind schuin uit zee, dan wordt de stroomkracht als het ware in tweeën gesplitst. Het ene gedeelte veroorzaakt een zoper (stroming evenwijdig aan de kust), het andere deel een bovenstroom naar het strand toe. Hoe groter de hoek kust-windrichting hoe sterker de bovenstroom (en hoe zwakker de zoper). Je kunt het geheel dus zien als een ontbinding in vectoren. De vector evenwijdig aan de kust is de zoper, de vector haaks op de kust is de boven of onderstroom.
De bodem van de zee
De zeebodem is zoals we net hebben kunnen lezen, geen vlakke bodem. Wanneer je een stuk in zee loopt kan het zijn dat het ineens weer ondiep wordt. Je staat op dat moment op een zandbak.
Het water komt over de zandbanken richting het strand. Zoals we nu weten moet het water ook terug. Dat doet het water via een mui. Een mui is een stroming tussen twee zandbanken in richting zee (bij boven stroom).
De diepten tussen de zandbanken in, parallel aan de kust noemen we zwinnen. Het water uit de zwinnen zal richting mui stromen en weer afgevoerd worden richting zee of andersom. Als je dus over het midden van een zandbank de zee in loopt zul je naar de linker of de rechter kant van de zandbank getrokken worden. Als je in de buurt komt van een mui moet je oppassen. Het kan namelijk gebeuren dat je nu mee getrokken wordt door de stroming richting open zee.
