[biologie] Werking van het kleurenzicht

Moderators: ArcherBarry, Fuzzwood

Reageer
Gebruikersavatar
Berichten: 107

[biologie] Werking van het kleurenzicht

Beste allen

Zou iemand een extra woordje uitleg kunnen geven over hoe het kleurenzicht bij de mens werkt? Dit is wat ik begrijp:

Het menselijke kleurenzicht is gebaseerd op het feit dat er 3 types kegeltjes zijn met een verschillende maximale gevoeligheid voor golflengtes (S, M en L cones), 1 bepaalde golflengte geeft dus een andere respons als het invalt op een ander type kegeltje waardoor meer dan 1 miljoen kleuren kunnen waargenomen worden wanneer die responsen worden gecombineerd. Ik vroeg me echter af hoe de hersenen dit kunnen onderscheiden?

Verder kan een kegeltje wel een golflengte herkennen maar het enige dat een bipolaire cel kan doen is toch zijn neutrotransmitter release aanpassen (dus een hogere frequentie of lagere frequentie) aannemen met als gevolg ook een hogere/ lagere actiepotentiaal van de ganglioncel? Hoe weten de hersenen dan welke kleur hij moet genereren?
-> Is het zo dat elke ganglioncel (P type) elke kleur mogelijk kan genereren? Hoe werkt dit dan?
- Bv dat elke kleur een andere soort actiepotentiaal frequentie is (bv lila is 100 actiepotentialen per seconde, violet is 102 actiepotentialen per seconde)?

Ik dacht ook dat in de fovea 1 kegeltje met 1 bipolaire cel met 1 ganglion cel verbonden is. hoe kan er op die manier een center-surround structuur ontstaan met de opponente kleuren? Heb je daar niet verschillende kegeltjes en verschillende bipolaire cellen voor nodig?
Ik bekeek reeds dit filmpje op youtube.

Alvast hartelijk bedankt voor de informatie!

Gebruikersavatar
Berichten: 897

Re: [biologie] Werking van het kleurenzicht

Zoals je zelf aangeeft zie je kleuren met 3 type kegeltjes. Je hebt dus geen aparte "sensor" voor elke kleur.
Elk kegeltjes bevat lichtgevoelige moleculen die een zeker absorptie spectrum hebben. Dit wil zeggen dat ze elk een verschillend gevoeligheids profiel hebben voor verschillende frequenties van licht. Telkens een foton wordt geabsorbeerd door dit speciale molecuul geeft het een zenuwpuls door. Hoe dit precies gebeurt weet ik niet.
Kleur wordt waargenomen door de combinatie van signalen uit deze 3 kegeltjes. Hoe dit precies gebeurd is ingewikkeld (een neuraal net) maar er is niet één zenuw voor elke kleur.

Je hebt toch een uitgebreid filmpje? Ze tonen de verschillende absorptie spectra van de kegeltjes.
Je oog detecteert ook niet elk foton, het overgrote merendeel wordt gewoon omgezet in warmte.
elk kegeltje kan licht van bijna elke zichtbare golflengte absorberen en doorgeven als signaal. De gevoeligheid waarmee die kegeltjes dat doen is echter verschillend voor verschillende golflengte. Kleur wordt dat waargenomen door verschillende activiteit van de 3 kegeltjes. Wit licht bevat fotonen van veel verschillende golflengten en alle 3 de kegeltjes zullen even veel "geactiveerd" worden. Rood licht daarentegen zal bvb heel moeilijk een signaal genereren in kegeltje A maar een heel sterk signaal in C en middelmatig in B. Als 10% pulsen uit A kegeltjes komen , 30 % B en 60 % uit type C dan nemen je hersenen dit waar als rood licht. Dit is gewoon een voorbeeldje dat ik uit men duim zuig.
Eén zenuwpuls van één kegeltje gaat je geen informatie geven over de kleur maar de combinatie van signalen van vele duizenden/ miljoenen kegeltjes van 3 typen geven je de schijnbaar oneindige variatie in kleursensatie.

Berichten: 3.860

Re: [biologie] Werking van het kleurenzicht

De informatie over de kleur zit in de amplitude van de 3 kleursignalen.
dat betekent dus niet dat de hersenen infoermatie hebben over individuele golflengte. Daar is een mooi voorbeeld over met een natriumlamp. Een natriumlamp geeft monochromatisch licht 589.0 en 589.6nm. Dat zien onze ogen als geel omdat de rode en groene kegeltjes in een bepaalde verhouding geprikkeld worden.
Maar je kunt ook exact dezelfde kleur maken met een groene en een rode led in de juiste verhouding van intensiteit. Het grappige is nu dat je oog die 2 situaties niet kan onderscheiden totdat je er iets mee verlicht wat een andere kleur heeft. Met de natriumlamp heeft het voorwerp dan nog steeds dezelfde gele kleur, maar met 2 LEDs krijgt het voorwerp ineens een andere kleur afhankelijk van de kleur van het voorwerp.
zie ook bv
https://www.physicsexperiments.org/inde ... kt-het-uit
Met monochromatisch licht kunnen je ogen dus geen kleuren meer zien.

Berichten: 3.860

Re: [biologie] Werking van het kleurenzicht

Dat kan heel vervelend zijn op een weg met natriumverlichting. dan kun je bv geen verschil zien tussen gele strepen bij wegwerkzaamheden en witte strepen. Ze lijken allebij geel.

Gebruikersavatar
Moderator
Berichten: 51.259

Re: [biologie] Werking van het kleurenzicht

HansH schreef: ma 24 feb 2020, 15:20 Een natriumlamp geeft monochromatisch licht 589.0 en 589.6nm.
Zo zuiver zijn die niet hoor.
https://nl.wikipedia.org/wiki/Natriumlamp

Alleen de lagedrukversies, maar die worden relatief sporadisch gebruikt:
https://www.mobielvlaanderen.be/overhed ... hp?id=1402

Berichten: 12.262

Re: [biologie] Werking van het kleurenzicht

Je ziet die LPS/SOX lampen niet zoveel meer, maar op plaatsen waar ze de enige verlichting zijn hebben ze wel een soort 'zwart-wit-studio' effect.

Ik vermoed dat dit uit het straatbeeld zal verdwijnen naarmate men lampen vervangt voor efficientere versies. Overigens zijn dit bijzonder effieciente lampen, en de enige vervanger die meer lumen per watt geeft zijn goede led systemen.

Gebruikersavatar
Berichten: 107

Re: [biologie] Werking van het kleurenzicht

Bedankt voor jullie antwoord!

Enig idee hoe fotoreceptoren de lichtintensiteit waarnemen?
Of verandert de golflengte van een lichtstimulus als zijn intensiteit verandert?

Reageer