paradigma en epistemologie

Moderators: Michel Uphoff, Jan van de Velde

Reageer
Berichten: 624

paradigma en epistemologie

Wat is het verschil tussen een paradigmaverschuiving en een epistemologische breuk?
Is de eerste een proces en de tweede het eindresultaat?
Of?

Berichten: 405

Re: paradigma en epistemologie

Ik denk dat er inhoudelijk niet zoveel verschil is. Het gaat allebei over het vervangen van oude wetenschappelijke inzichten door nieuwe. Maar het perspectief lijkt anders. Een epistemologische breuk lijkt zich te focussen op de psychologie van een individuele wetenschapper. Die moet zich een nieuwe manier van denken en kijken eigen maken zodat hij de nieuwe wetenschappelijke inzichten kan omarmen. Een soort bekering zou je kunnen zeggen.

Bij een paradigmaverschuiving gaat het eigenlijk meer om een sociaal proces. De vader van die gedachte was Thomas Kuhn (zie ook https://nl.wikipedia.org/wiki/Paradigmaverschuiving ).
Vanaf hier moet ik een beetje in mijn geheugen graven. (Ik ben afgestudeerd in wetenschapsfilosofie, maar een ander onderwerp).
Voor zover ik mij herinner baseerde Kuhn zich op een meer sociologisch onderzoek naar hoe wetenschappelijke revoluties verlopen. Zijn onderzoek toonde niet dat alle wetenschappers zich ineens bekeren tot het nieuwe denken. Er is meer sprake van een groei van het aantal jongere wetenschappers dat de nieuwe zienswijze (het paradigma) aanhangt. Oudere wetenschappers blijven vaak "vastgeroest" in de oudere zienswijzen. De nieuwe manier van denken ontwikkelt zich meer en verdient haar sporen doordat het aanknopingspunten geeft voor nieuw wetenschappelijk onderzoek. Er kan dus sprake zijn van een soort "paradigmastrijd" (woord dat ikzelf nu verzin, misschien bestaat het al). Discussie en animositeit tussen verschillende paradigma's. Geen van die paradigma's hoeft die discussie expliciet te winnen. Bijvoorbeeld de strijd tussen aanhangers van quantumtheorie en snaartheorie. De argumenten van de één zullen de ander vaak nauwelijks raken. Maar dat is niet erg. De theorie die de meeste ontwikkelingskansen biedt zal winnen. Hoewel ik zo'n harde voorspelling eigenlijk niet mag maken.

Als 1 van de paradigma's uiteindelijk wint zal dat niet betekenen dat alle wetenschappers die zomaar zullen accepteren. Er kan een harde kern blijven die overtuigd van het eigen gelijk zal sterven.

Het kan natuurlijk ook zijn dat een helemaal nieuwe theorie de boel weer helemaal overhoop gooit en beide kampen de wind uit de zeilen neemt.

Reageer