De zin zou eigenlijk moeten luiden:
"Verboden te pootjebaden en/of te zwemmen".
Een rechter of een politieagent zullen zich van de taalkundige juistheid niets aantrekken en gewoon beboeten.
Het is niet helemaal een zeugma, maar ligt er wel vlak bij.
Om even de geheugens op te frissen:
Een zeugma (meervoud zeugmata) is een stijlfiguur, vaak met humoristische intentie, waarbij een woord in eenzelfde grammaticale relatie staat tot twee andere termen, maar bij elk daarvan een verschillende betekenis heeft (meestal een werkwoord met twee voorwerpen, maar het kan ook een persoonlijk voornaamwoord zijn met twee werkwoorden). Strikt genomen is een dergelijke constructie ongrammaticaal (vgl syllepsis, een taalconstructie waarbij het ene woord in de zin terugslaat op een ander woord waar het eigenlijk niet bij past, zonder dat dat problemen oplevert voor het begrip).
Het meest bekende voorbeeld van een zeugma met een werkwoord is de befaamde zin "Hier zet men koffie en over", die eigenlijk twee werkwoorden bevat, namelijk koffiezetten en overzetten. In het tweede deel van de zin is een onjuiste samentrekking, aangezien de betekenis van zetten in de twee delen van de zin niet gelijk is. Samen met koffie betekent het immers ‘bereiden’, en samen met over betekent het ‘van de ene naar de andere kant brengen’.
Andere voorbeelden zijn: "hij nam het geld en de benen". Mooie voorbeelden van zeugmata vinden we in het gedicht ‘Verslaggever’ van Gerrit Achterberg: ‘nemen wij afscheid en de laatste trein’. Ook Toon Hermans gebruikte een zeugma in zijn 'Snieklaas'-sketch: "Hij had een mijter op en een stuk of acht neuten".
Persoonlijke voornaamwoorden hebben in de derde en vierde naamval meestal (behalve bij hun/hen) dezelfde vorm, waardoor het zeugma onzichtbaar wordt: "Wij moeten hem gehoorzamen en dienen".
In deze zin is hem eerst meewerkend en daarna lijdend voorwerp.
Wat bij voornoemde syllepsis vaak gebeurt is dat de onjuiste zin toch goed aanvoelt. Zie volgende voorbeelden:
"Het meisje rijdt op haar fietsje".
"Een aantal hebben nog niet gereageerd".
"Karel is een van degenen die hier voor schut staat".
Ogenschijnlijk is er niks mis met deze zinnen, hoewel grammaticaal onjuist zijn. 'Haar' kan niet verwijzen naar een het-woord (meisje); 'hebben' kan niet terugslaan op een enkelvoud (aantal) en 'staat' kan niet horen bij een meervoud (degenen).
De woordkeuze is hier niet gebaseerd op de formele grammaticale samenstelling van de zin, maar op de betekenis van de woorden.' Haar' voelt goed omdat een meisje een vrouwelijk persoon is, ook al is het woord meisje onzijdig; 'hebben' klopt gevoelsmatig omdat het gaat om meerdere mensen, ook al is het woord aantal een enkelvoud; en 'staat' voelt goed omdat de zin vooral iets zegt over Karel (één persoon) en niet over de andere “degenen”.
) over het gebruik van OF of EN.
