Draaiend ei in koekenpan

[Professor Puntje]

Ik denk dat Rik het ei of de schijf met een Euler-disc vergelijkt, wat een interessant idee is omdat dat het probleem van het remmende wrijvingskoppel oplost. Alleen moeten we dan nog achterhalen wat een Euler-disc op een bewegende ondergrond doet.

[Xilvo]

Ik dacht dat Rik het over de wiebelende bodem had, maar ik kan het mis hebben.
 
Maar een Euler disc heeft slechts op één, steeds wisselend, punt contact met de ondergrond. Lijkt me moeilijk vergelijkbaar met een schijf of ei die plat over die bodem schuift.
https://www.youtube.com/watch?v=ug2bKCG4gZY

[Rik Speybrouck]

Ik denk dat Rik het ei of de schijf met een Euler-disc vergelijkt, wat een interessant idee is omdat dat het probleem van het remmende wrijvingskoppel oplost. Alleen moeten we dan nog achterhalen wat een Euler-disc op een bewegende ondergrond doet.

was zo wat mijn idee

[Professor Puntje]

Maar een Euler disc heeft slechts op één, steeds wisselend, punt contact met de ondergrond. Lijkt me moeilijk vergelijkbaar met een schijf of ei die plat over die bodem schuift.

 
Een roterende schijf (of ei) zou op een schuine ondergrond wel eens op één punt na (ietsjes) van de bodem los kunnen komen. Dat zou dan het probleem van het tegenwerkende wrijvingskoppel wegnemen, dat is er dan immers op dat moment niet (of veel minder).

[Xilvo]

 
Een roterende schijf (of ei) zou op een schuine ondergrond wel eens op één punt na (ietsjes) van de bodem los kunnen komen. Dat zou dan het probleem van het tegenwerkende wrijvingskoppel wegnemen, dat is er dan immers op dat moment niet (of veel minder).

 
Als je de pan alleen in een cirkel probeert te bewegen waarbij onbedoeld wat wiebel bij optreedt, lijkt me dat heel onwaarschijnlijk.

[OOOVincentOOO]

Even out of the box. 

1. Stel de pan staat stil.
2. Het eitje ondervind dan in iedere richting dezelfde snelheid (zie tekening beneden).

Dit betekend (om eitje te laten roteren):

• Het eitje ondervindt weerstand.

Het meest aannemelijke naar mijn mening: Het ei moet invloed hebben van een "virtueel" rand effect (zoals: Uit de video van Professor Tadashi en de opmerking van "Satellite tandwielen" eerder). Benodigd een "angular momentum" zoals ik begrijp (geen linear momentum).
 
Deze link van Cederballs is zonder de animaties van numberphile. Welke sommige mensen misschien niet waarderen. Hier een kalere video:
 
https://vimeo.com/117627467
 
Mogelijkheden naar mijn mening:

1. Temperatuur rand pan is kouder dus meer weerstand (koeler "smeermiddel").
2. De pan is een klein beetje hol (en dan bedoel ik optisch niet waarneembaar hol) en "botst tegen een kleine wand" zoals in video.

Zomaar wat gedachten,
 
Gr,
 
Vince

[Xilvo]

 
Mogelijkheden naar mijn mening:

1. Temperatuur rand pan is kouder dus meer weerstand (koeler "smeermiddel").
2. De pan is een klein beetje hol (en dan bedoel ik optisch niet waarneembaar hol) en "botst tegen een kleine wand" zoals in video.

 
1. Het effect treedt bij mij ook op met het kookei in een koude pan;
2. het effect treedt bij zowel PP als mij niet op indien de pan over een vlak aanrecht wordt bewogen. Indien de pan inderdaad een beetje hol zou zijn (bij mijn pan inderdaad niet waarneembaar, maar een héél klein beetje kan ik niet uitsluiten en die holling het effect zou veroorzaken dan zou het (kook)ei ook moeten gaan draaien indien de pan in een zuiver horizontaal vlak wordt bewogen.
 
Het filmpje waardeer ik zeker maar de verschillen met een ei in een pan zijn me te groot.

[Professor Puntje]

Misschien is er wel helemaal geen remmend koppel... 

 
Het moet op de een of andere manier te testen zijn of de wrijving van de schijf met de pan in het tegengestelde draaien van de schijf wel een rol van betekenis speelt. Een grote wrijving leidt ertoe dat de schijf eenvoudig door de pan mee gevoerd wordt, maar een kleine wrijving is voor het verschijnsel van het tegengestelde draaien mogelijk irrelevant. Hoe meer we kunnen uitsluiten hoe dichter we (hopelijk) bij een verklaring komen.

[Xilvo]

Dit was een beetje een provocerende opmerking, maar niet zonder grond.
Als je uitgaat van dynamische wrijving, dan wordt die doorgaans als onafhankelijk van de snelheid beschouwd.
In het geval dat de schijf/het ei ronddraait, rechtsom, op een stilstaande ondergrond, dan zal de 'bovenste' helft (verder af, y>0, naar rechts bewegen, de ondergrond beweegt naar links t.o.v. het ei. Omgekeerde zal de 'onderste' helft een kracht naar rechts voelen. De rotatie wordt geremd, zoals je eerder in plaatjes aangaf.
 
Maar stel nu dat die ondergrond met grote snelheid naar rechts beweegt. Dan ondervind ieder stukje ei een kracht naar rechts. En omdat die kracht snelheidsonafhankelijk is, zal die kracht boven en onder gelijk zijn. Het ei gaat naar rechts bewegen maar de rotatie blijft onveranderd (totdat het ei bijna zo snel als de ondergrond beweegt, natuurlijk)

[Professor Puntje]

Als we nu eens een schijf van ijs uitproberen? Als het tegengestelde draaien dan nog steeds optreedt dan is de wrijving tussen schijf en pan (zolang die niet al te groot wordt) voor het verschijnsel irrelevant.

[Xilvo]

Ik zie niet hoe je helemaal zonder wrijving een momentkracht kunt uitoefenen.

[Professor Puntje]

Heb een steelpannetje met een laagje water in het vriesvak gezet. Ik begrijp wel meer niet, dus we gaan het zien...

[Xilvo]

Leuk!
 
Maar dan beslaat de ijsplak wel de hele bodem.
 
Probeer je het ook met een kleinere, zonder contact met de wand?
 
Ik ben benieuwd!

[Professor Puntje]

Het steelpannetje is kleiner dan de koekenpan, die afmetingen zijn OK.

[Xilvo]

Ah, stéélpannetje. Ik had niet zorgvuldig gelezen.