Vreemd lichtverschijnsel aan de sterrenhemel

[Gast]

Dag,
 
Hopelijk kan iemand mij antwoord geven op het volgende:

Vannacht rond 01:10 uur (07-08-2016) in zuidelijke richting (45 graden hoogte zeg maar (locatie: Dokkum)) zag ik een vreemd verschijnsel. Ik kijk vaker naar de sterrenhemel bij helder weer, maar dit had ik nog nooit gezien.
 
Ik dacht dat ik daar een gele ster zag, dus een planeet dacht ik. Maar ineens werd het licht helderder en groter en toen ging het uit. Het duurde ongeveer een anderhalve seconde, dus te lang voor een meteoor die recht op mij af kwam lijkt mij. Bovendien was het een geel licht.

Weet iemand wat dit geweest heeft kunnen zijn ???
 
(Ik geloof niet in Ufo's.)
 
Bvd,
Thomas

[Michel Uphoff]

ISS was een half uur eerder heel kort zichtbaar maar veel lager dan 45 graden (gegevens voor Leeuwarden):

Sun Aug 7, 00:28 AM < 1 min 12° above WSW
 
Die valt dus af.
 
Wellicht een rakettrap, er zijn er een paar handen vol van met ongeveer magnitude 3 en door hun rotatie variëren ze sterk in helderheid.
Wellicht een koplamp van een in jouw richting dalend vliegtuig (ben ik zelf eens ingestonken). Een van de landingsbanen van Leeuwarden wijst recht naar Dokkum, maar dat is dan het zuidwesten.
 
Hoe fel was het licht vergeleken met de sterren? Was de hoek met de horizon werkelijk 45 graden? (Die hoek wordt heel makkelijk overschat).

[Benm]

Het ISS is normaliter niet geel van kleur toch, zeker zo midden in de nacht? Ik heb het wel eens zien overkomen, zag eruit als een redelijk maar niet extreem heldere ster, gewoon wit van kleur (voor het oog gelijk aan de meeste sterren), eigenlijk niets ongebruikelijks aan afgezien van de snelheid waarmee het overtrekt.  
 
Reflectie van een satelliet oid kan natuurlijk ook, al zou ik niet weten waarom die geel in kleur zouden zijn. 
 
Een vliegtuig van of naar leeuwarden lijkt me om 1 uur snachts niet waarschijnlijk, tenzij men terugkwam van een interceptie oid, geen idee of ze daar informatie over geven. 

[Michel Uphoff]

Het ISS is normaliter niet geel van kleur toch, zeker zo midden in de nacht?

 
Als het ISS net de zonsondergang nadert (en dat zou gezien de hoek, de richting, de duur en het tijdstip heel goed kunnen), kan die behoorlijk geel worden:
 

iss sunset.jpg (67.12 KiB) 4846 keer bekeken

 
Mogelijk gingen de panelen net in night glider mode, waardoor de ondergaande zon kort in de juiste hoek weerspiegeld werd.
 

zag eruit als een redelijk maar niet extreem heldere ster

 
Dat varieert sterk. De grootste helderheid van ISS is ongeveer magnitude -6, en dat is duidelijk meer dan Venus tijdens haar grootste helderheid. Maar het tijdstip klopt niet en de hoogte ook niet, ISS was rond 00:28 heel kort op 12 graden boven de west-zuidwestelijke horizon te zien.
 
Als het licht behoorlijk fel was vergeleken met de sterren en planeten en de tijd en hoogte zijn correct, dan houd ik het op activiteit bij vliegveld Leeuwarden.

[jkien]

Het duurde ongeveer een anderhalve seconde, dus te lang voor een meteoor die recht op mij af kwam lijkt mij. Bovendien was het een geel licht.
 

 
Ik vraag me af hoe vaak er space junk zichtbaar wordt als langzame meteoren. Er zijn video's van incidentele spectaculaire reentries (klik), maar ik kan me voorstellen dat er veel vaker splinters en verfschilfers terugkeren.

[Benm]

Tja, goeie vraag, hoe groot moet iets zijn voordat het vanaf de grond zichtbaar opbrandt?
 
Een schilfertje gaat het denk ik niet doen, dat remt denk ik langzaam genoeg af om niet te verbranden maar 'gewoon' naar beneden te komen.
Iets kleins als een M3 moertje oid? Of moet je toch denken aan veel grotere stukken, bijv formaat colablikje?
 
Ik doel hier op dingen die al in een lage baan om de aarde zweven en in de atmosfeer vallen, niet op externe meteorieten en dergelijk die met een hoge snelheid de atmosfeer raken. 

[jkien]

Blijkbaar is er toch zo weinig space junk van satellieten dat er deze week bij een bericht over de naderende Perseiden nooit gezegd wordt: let op hoe snel de meteoor vliegt, want een langzame is space junk.

 

[Michel Uphoff]

Kleine stukjes zijn niet als langzame meteoren zichtbaar.
Voor die spectaculaire 'trage meteoren' is een satelliet, een rakettrap of (helaas) een Space Shuttle o.i.d. nodig.
 
Aerospace heeft er een mooie site over: klik

[Benm]

Interessant verhaal, maar het geeft me toch niet echt het antwoord. 
 
We weten dat grote brokken die naar beneden komen goed zichtbaar zijn, meestal door veel mensen gezien worden en mogelijk schade op de grond geven (zoals dat incident in rusland een paar jaar terug). 
 
Maar dat zegt niet zoveel over hoe groot iets minimaal moet zijn om zichtbaar te verbranden voor iemand die -toevallig- naar dat stuk hemel kijkt (en dus niet kijkt vanwege het felle licht oid). Mogelijke belemmeringen zijn:
 
Het object wordt niet gloeiend heet en is daardoor niet zichtbaar. 
Het object wordt wel gloeiend heet maar produceert onvoldoende licht om met het blote oog te zien
 
Uit het stuk:
 

Typically, 200 to 400 objects big enough to be tracked reenter each year. The graph below shows the number of reentries for the entire space age.  Only a handful of these are controlled reentries. The rest are uncontrolled and can occur anywhere in their respective orbits. Reentry fireballs are observed several times each year,
...

 
Dat betekent dat er pakweg dagelijks een redelijk groot stuk (trackable) terug valt, maar dit relatief zelden gezien wordt. Op zich logisch gezien het ook overdag gebeurd, in onbewoond gebied of over zee etc.

Uiteraard vallen er meer kleine dan grote stukjes, ik vraag me af hoe vaak de kleine gezien worden.

[Gast]

@ Uphoff: Hoe fel was het licht vergeleken met de sterren? Was de hoek met de horizon werkelijk 45 graden? (Die hoek wordt heel makkelijk overschat).
 
Het begon bijna exact zoals venus er vaak uitziet, maar op zijn fels dus na één of twee seconden was het minstens 3 keer zo fel (en groot) als venus op zijn felst. Het was toen feller dan iedere ster. Oranjegeel als venus. De hoek kan ook 60 graden (of nog iets hoger) geweest zijn, maar iig niet minder dan 45 graden. En 5-10 graden naar het oosten schat ik (van het zuiden), dus geen koplamp ... zeker niet. Het had geen staart.
 
@ jkien:
Bedankt, maar daar leek het helemaal niet op.
 
@ all:
ISS heb ik zo vaak gezien, dus dat was het ook niet.
 
Wat frustrerend zeg !!!!!!!!!!!! ...
Had ik het toevallig meer gefilmd! ... zucht
 
... Dus geen meteoor (of vuurbal) die recht op mij afkwam (klinkt zo raar, maar goed) waarbij wat roodverschuiving optrad en het langer duurde dan andere 'vallende sterren' ???

[Michel Uphoff]

Dus geen meteoor (of vuurbal) die recht op mij afkwam (klinkt zo raar, maar goed) waarbij wat roodverschuiving optrad en het langer duurde dan andere 'vallende sterren' ?

 
Zo'n vuurbal (definitie: helderder dan venus) is meestal wit tot blauwachtig. Roodverschuiving kan niet, een naderend object kan wel blauwverschuiving vertonen, maar niet bij de geringe snelheid van een meteoriet.
 
Helaas, ik vrees dat het raden/speculeren blijft wat nu de precieze bron was.

[Michel Uphoff]

dat er deze week bij een bericht over de naderende Perseiden nooit gezegd wordt: let op hoe snel de meteoor vliegt, want een langzame is space junk.

 
Dat zou je uit het noordoosten ook minder verwachten, er is maar weinig ruimteafval met een retrograde baan.

[Michel Uphoff]

@BenM: Uiteraard vallen er meer kleine dan grote stukjes, ik vraag me af hoe vaak de kleine gezien worden.

 
Het is heel lastig er betrouwbare gegevens over te vinden, er worden allerhande vaak tegenstrijdige cijfers genoemd zonder goede onderbouwing. Misschien is er wat ruw schatwerk mogelijk:
 
Volgens Wikipedia zijn er meer dan 170 miljoen stukjes ruimteafval kleiner dan 1 cm in een omloopbaan. Als we even for argument's sake aannemen dat deze bij re-entry allemaal als meteoor zichtbaar zouden zijn, dan is het een kwestie van inschatten hoeveel van deze stukjes er jaarlijks terugvallen.
 

osohtdst.jpg (35.66 KiB) 4839 keer bekeken

 
De piek van het ruimtepuin bevindt zich op ongeveer 800 km hoogte (mede te danken aan die door China vernietigde satelliet en de botsing tussen een Iridium en Cosmos satelliet). Tot deze hoogte is de terugvaltijd maanden tot enkele decaden, en er boven decaden tot heel veel eeuwen.
Laten we van die 800 km uitgaan, een vrij lage gemiddelde re-entry duur nemen van 10 jaar, en er vanuit gaan dat het puin aangevuld wordt. Dan zouden er ieder jaar 17 miljoen stukjes terugvallen, die dan resulteren in 17 miljoen kunstmatige meteoren per jaar.
 
Het aantal in principe zichtbare (tot magnitude 4) natuurlijke meteoren wordt volgens aangehecht paper geschat op 24 miljoen per dag, 8,7 miljard per jaar. Ruwweg 1 op de 500 zwakke meteoren zou dan van kunstmatige oorsprong zijn. Als dit giswerk een beetje klopt is de kans dat iemand als ik, die toch vrij regelmatig naar de nachtelijke hemel kijkt, ooit een kunstmatige meteoor gezien heeft behoorlijk klein.
 
De vraag is ook óf die kleine stukjes ruimtepuin (zeg eens tot tien gram) wel zichtbaar zijn bij een gemiddelde re-entry snelheid van 8 km/s. Voor staal is een verdampingsenergie van 6.000.000 J/kg nodig, en daar komt natuurlijk de smeltenergie en energie voor temperatuurtoename tot pakweg 1500 graden bij. De kinetische energie bij 8 km/s is bij staal pakweg 4,5 keer meer dan er nodig is om van nul graden naar volledige verdamping te gaan.
Dat lijkt dus ruim voldoende, maar onderweg wordt er veel energie uitgestraald en door de atmosfeer opgenomen. Hoe langer de weg door de atmosfeer is en duurt (hoe kleiner de hoek van inval is, hetgeen mij hier van toepassing lijkt), hoe minder heet het voorwerp wordt. Een heel lastig sommetje, er zullen vast wel modellen voor zijn. Op voorhand durf ik er bij kleine stukjes metaal niet veel over te zeggen.
 
(Oud!) paper:

meteors and metorites.pdf

(67.8 KiB) 210 keer gedownload

[Benm]

Dat lijken inderdaad kleine kansen, bovendien denk ik dat de magnitude in de orde van 1 of 0 moet zijn wil iemand er echt aandacht aan besteden (afgezien van mensen die bewust hemelturen). 
 
Waarschijnlijk is de invalshoek ook relatief klein, het gaat om stukjes materiaal die zo'n beetje uit LEO in de atmosfeer dalen, niet om stukjes die in een loodrechte hoek richting aarde geschoten worden (dat gebeurd wellicht als er iets ontploft, maar voor de bestaande kleine stukjes gaat dat niet op). 
 
Voorzichtig denk ik dat wel te concluderen is dat als je een vallende ster ziet de kans zeer groot is dat dat geen re-entry van het een of ander is, maar gewoon een meteoor die niet van de aarde afkomstig is. Of je het verschil kunt zien betwijfel ik. 

[Procreation]

Beste Tommy White,
 
Ik heb donderdag 1 september en afgelopen zondag (4sept) ook zo'n verschijnsel gezien.
In beide gevallen rond 22:00 uur 's avonds en de eerste keer op 1 september zag ik het precies om 22:08 uur.
Het begon als een wit stipje die opzwol tot wel 10x de originele grootte en oranje-achtig kleurde het duurde hoogstens 2 seconden totdat
de oranje stip weer in grootte begon af te nemen en zelfs het witte stipje waarmee het begon niet meer zichtbaar was.
Zondag zag ik het ook alleen was de kleur toen iets geel en het gebeurde een stuk lager aan de hemel (vraag me niet om graden en declinaties etc )
 
Het was ter hoogte van de sterrenbeelden; Lier (weet ik zeker), Kleine hond en Schorpioen (geloof ik).
 
Nu heb ik gelezen dat er in die buurt (Lier) een ster staat genaamd "<b>Sheliak" </b>een Beta Lyrae ster die actief is (ik twijfel hier wel omdat het meer aan de rechter zijde van het sterrenbeeld "Lier" plaatsvond en niet écht in het sterrenbeeld) en ik heb gelezen dat er een actief gebied is in de buurt van "Schorpioen" waar nog wel eens een nova of supernova uitbarsting wil voorkomen.
 
Omdat ik het nu 2x heb gezien denk ik dat het een ster is die op springen staat   (iig het licht ervan wat de aarde nu bereikt heeft).
Alleen is het wel raar dat ik het de 2de keer veel lager aan de horizon zag.