Waarom 9 tot 5?

[jkien]

Veel landen (bijv. Nederland, Engeland, VS) kennen 9 tot 5 als de klassieke kantoortijden. Wanneer en door wie (welk gidsland) zou dat zijn ingevoerd? N.a.v. de omschakeling naar wintertijd vorige week zou ik denken dat de werkgevers op het werk zoveel mogelijk daglicht wilden, om te besparen op kunstlicht, maar dan was 8 tot 4 een betere keus geweest. In de wintermaanden december en januari komt de zon op na 8 uur en gaat hij onder voor 4 uur, in het hart van de tijdzone (daar waar de klokketijd gelijk is aan de zonnetijd, en waar 12 uur het midden van de dag is).

Het gaat me niet speciaal om Nederland, dat atypisch is omdat het vrij ver weg ligt (45 minuten) van het hart van de tijdzone, Berlijn, als erfenis van de Duitse bezetting.
 
Het gaat me ook niet om de invoering van de achturige werkdag, want 9 tot 5 en 8 tot 4 zijn allebei achturige werkdagen.
 
Naar verluidt was 9 tot 5 tenminste al in 1945 de onomstreden klassieke kantoortijd.

 

[klazon]

want 9 tot 5 en 8 tot 4 zijn allebei achturige werkdagen.

En waar blijft je middagpauze dan?

[gast031]

Volgens mij was het en is het op bepaalde plaatsen van 8 tot half 5

[klazon]

Ik heb gezien dat ze in Duitsland veel vroeger beginnen. Ben ooit een keer met de nachttrein naar Nürnberg gereisd en kwam daar kwart over vijf 's morgens aan. Ik dacht: het gaat nog uren duren voordat hier wat gebeurt, maar zie, om half zes kwam er al een hele kudde forensen uit de trein gerold die zich naar hun werk in de stad haastten.

[Benm]

Nouja, 9 tot 5 is toch wel een beetje standaard qua openingstijden van banken en dergelijke. Dat is in duitsland niet wezenlijk anders, meestal gaan ze om 9 uur open, al sluiten sommige al om 4 uur en andere om 6 uur. 
 
Een reden kan zijn om de openingstijden van blue- en white collar werkers een beetje te scheiden zodat ze spitsutren wat uitsmeren. Om 7:30 of 8 uur beginnen is bijvoorbeeld in de bouwsector niet ongebruikelijk, terwijl de zakelijke dienstverlening meestal om 9 uur begint en doorwerkt tot 17/18 uur. Sinds winkeltijden vrijer zijn zie je ook dat retail, zeker in de randstad, open is van 10 tot 19 uur (of ruimer). 
 
Qua tijdzones is CET een vrij grote waar zelfs spanje nog in ligt terwijl dat vrijwel geheel westerlijker ligt dan nederland, portugal houdt zijn tijdzone gelijk me die van UK, wat uiteraard beter klopt bij het idee van 'om 12:00 staat de zon op zn hoogste punt'. Die keuzes zijn vaak nogal politiek, china heeft bijvoorbeeld 1 tijdzone. Als je vanuit india naar china gaat, puur een noord-zuid-beweging scheelt dat 2.5 uur aan weerszijden van deze grens. 

[Blacky008]

Ik zou het niet met zekerheid durven te zeggen, want ik weet hier namelijk niks vanaf.
 
Maar zou het misschien met vroeger de boeren te maken hebben? want als je naar veel dingen van tijd kijkt, zoals zomervakantie, klok uur vooruit of achteruit. dit is allemaal af te leiden van de vroegere boeren. maar ja je zei het zelf ook al. Om te besparen op kunstlicht zijn andere tijden inderdaad een stuk handiger en boeren hadden waarschijnlijk hetzelfde, want voor daglicht zie je bijna nooit een boer al op het veld werken.
oftewel misschien kan je die richting eens op denken?

[klazon]

want voor daglicht zie je bijna nooit een boer al op het veld werken.

Heeft volgens mij niet zo veel met daglicht te maken, maar meer met vochtigheid. 's Morgens is het vaak te vochtig om op het land te werken.
Je ziet wel vaak, vooral in het oogstseizoen, dat ze 's avonds bij kunstlicht doorwerken.

[shimmy]

De geldt niet voor de klassieke veeboer. Typisch melkte die toch om 0600 en 1800.

Voor banken en beleggers levert het grote voordelen op dat bank plus beurs pas sluit na de opening in New York.

[Blacky008]

Als je zo hier en daar rond zoekt op internet, kom je vooral het antwoord "dan werk je in de uren van daglicht" tegen. Maar ja dat verklaart nog steeds niet helemaal waar het vandaag komt. Als je zo hier en daar wel kijkt, is van 9 tot 5 tegenwoordig steeds minder.
zoals nu is flexibel werken in opkomst, en fabriek medewerkers, ziekenhuismedewerkers, en heel veel andere plekken dat het hele 9 tot 5 mentaliteit eigenlijk een ding is aan het worden dat langzaam in meeste sectors weg begint te gaan.
 
ik ben zelf nu ook eigenlijk best nieuwsgierig naar waar het vandaan komt, maar tot zover heb ik het nergens kunnen vinden, En bijvoorbeeld het Bank voorbeeld, dat is moeilijk uit te sluiten want de eerste banken die bekend waren ontstonden al rond 1300.

[Benm]

De 9-to-5 is voor zover ik weet onstaan bij de industrialisering, waarbij het noodzakelijk is dat iedereen tegelijk aanwezig is om een fabriek draaiende te houden. Pre-industrieel was dat niet het geval en kon iedereen min of meer zijn eigen tijden kiezen zonder dat daardoor dingen spaak liepen. 
 
Maar dat verklaart feitelijk niet waarom het 9 tot 5 is en niet 8 tot 4 of 10 tot 6. Werken terwijl het licht is lijkt logisch, maar in de winter is het gewoon geen 8 uur per dag licht in onze noordelijke contrijen. Bij de industrialisatie was werken bij licht niet echt meer nodig gezien er voldoende kunstlicht was in fabrieken en dergelijke. 

[ArcherBarry]

Ik denk dat hoewel werken bij daglicht mogelijk een oorzaak/start punt is geweest, maar dat het voornamelijk "zo gegroeid is". Wel zie je meer en meer dat men hier vanaf stapt met meer flexibelere werktijden.

[Benm]

Ik denk dat het idd gewoonte is geworden, ook als het eigenlijk niet noodzakelijk meer is. 
 
In een deel van de dienstensector is het bijvoorbeeld niet per se nodig dat alle personeel tegelijk op kantoor zit, of uberhaupt op kantoor zit. Motivatie achter flexibele tijden zijn voor een deel gewoon praktisch (file vermijden etc), maar veel mensen vinden het ook gewoon prettig. 

[ArcherBarry]

Zolang er voldoende overlap is dat men efficient vergaderingen/overleggen kan organiseren kan er voor kantoor of lab personeel voldoende flexibel gewerkt worden. Wil men een productielijn 24 uur draaiende hebben, dan kan een operator niet makkelijk zeggen ik wil vandaag om 08.00h beginnen ipv 06.00h

[Benm]

Dat klopt uiteraard, niet ieder beroep is even goed geschikt voor flexibelere werktijden. Anderzijds wordt in nederland pakweg 80% van het geld verdiend in de dienstverlening, een procent of 18 in de industrie en nog geen 2 procent in de landbouw. 
 
In dienstverlening zit je soms alsog vast aan tijden, bijvoorbeeld als het beursgerelateerd is en je moet werken als de beurs open is of iets dergelijks. 
 
In andere sectoren zie je wel meer spreiding van de tijd, zelfs in het (hogere) onderwijs zijn avondcollege's niet meer heel ongebruikelijk. 
 
Wat dat betreft denk ik dat de 9 to 5 in een aantal sectoren steeds verder zal verdwijnen. 

[Ger]

Aan de andere kant is het ook gewoon een kwestie van dagritme hè. Mensen staat het liefst niet al te vroeg op, ergens tussen 06:00 en 07:00 is toch wel het vroegste voor de meeste mensen. Daarnaast geldt dat men 's avonds ook het liefst ergens tussen 17:00 en 19:00 uur dineert. Ook zaken als school en kinderopvang tellen mee; de kinderopvang is normaliter niet voor 07:30 uur open. Stel dat je je kinderen vroeg wegbrengt, daarna nog een half uur tot een uur onderweg bent naar je werk, dan kom je toch op een starttijd van ergens tussen 08:00 en 09:00 uit. Tel daar een werkdag bij op en nog eens de kinderen ophalen, en je bent dan weer net rond etenstijd thuis.
 
Rond deze tijd van het jaar rijd je dan 's ochtends weg in de schemering en kom je 's avonds weer bij het schemeren thuis. De komende 6 weken wordt dat weer steeds donkerder en in februari is het dan weer licht tijdens je hele werkdag, gedurende een maand of 9.