Leven zonder ik?

Moderator: Rhiannon

Gebruikersavatar
Berichten: 1.413

Re: Leven zonder ik?

Ik heb geen door wetenschap onderbouwde argumenten voor je, ik denk ook niet dat deze bestaan.
Maar ik heb hier wel een duidelijke visie op die ik kan onderbouwen.

Wat betreft ons 'ik' en de vrije wil zijn we het eens.
Deze bestaan niet in de zin dat het meer is dan concepten die wij ons vormen.
Maar het zijn wel concepten die moeder natuur ons gegeven heeft en met elkaar verweven liggen.
Emoties als trots en boosheid leggen immers de suggestie neer dat er iets (het 'ik', of het 'ik' van anderen) is om trots of boos op te zijn. Van nature voelen wij deze verantwoordelijkheid, ons systeem is ingericht op de illussie van de vrije wil en het ik aan wie wij autonomiteit toe kennen.

Dan de vraag of wij gezond in het leven kunnen staan wanneer wij accepteren dat er geen ik is.
Ja en nee..
Ik ben hier ooit -lang geleden- keihard met mijn hoofd tegen de muur op gegaan.
Toen ik tot het besef kwam dat er geen vrije wil bestaat en ook het ik weinig meer dan een concept is ben ik een tijd lang naar mijzelf en anderen op deze manier gaan kijken.
En wat er dan gebeurd is dat je alles kapot kan relativeren. Waarom boos worden wanneer een ander niet verantwoordelijk is voor zijn gedrag? Waarom trots op jezelf zijn? Waarom jezelf je fouten kwalijk nemen?
Uiteindelijk is dit ongezond gedrag.
Moeder natuur heeft ons gevormt door trail and error, niet gebruik maken van de gereedschappen (gevoelens die betrekking hebben op ons idee van een zelf) waar zij ons in heeft voorzien door schade en schande brengt ons uit balans.
Ik ben uiteindelijk dan ook in een crisis terecht gekomen toen dit niet meer houdbaar bleek.
Tot zo ver de nee..

Maar wanneer je beseft dat je een product van de natuur bent en filosofisch accepteerd dat er een zelf noch vrije wil bestaat wil dat niet zeggen dat je ook daarnaar dient te leven.
Ik leef alsof ik een ik heb en alsof ik een vrije wil heb, dito anderen om mij heen, zo behandel ik hen ook.

Zoals je met een kind omgaat waarvan je weet dat het niet beter weet als het je irriteert, het kind heeft het nodig dat jij gebruik maakt van die irritatie en daardoor je grens aangeeft. Filosofisch is die irritatie irreëel, maar praktisch gezien is wel degelijk functioneel.
En dat is hoe je best wel gezond kan leven binnen de acceptatie dat er geen ik bestaat: door er in je dagelijkse leven niet bij stil te staan en te leven alsof je die wel degelijk hebt.

Gebruikersavatar
Berichten: 7.463

Re: Leven zonder ik?

Dank voor je reactie. De vrije wil en het ik accepteren als nuttige ficties is inderdaad een optie. Toch vind ik dat persoonlijk niet erg bevredigend. Ik heb er altijd een hekel aan gehad om vermoedelijke onwaarheden te accepteren enkel omdat ze zo prettig aanvoelen. Maar in de dagelijkse praktijk werken we ook nog steeds met Newton's fysica hoewel we op basis van de relativiteitstheorie en kwantummechanica inmiddels beter weten. Dus in die zin is het werken met nuttige ficties ook zonder zelfbedrog wel mogelijk. Iets dergelijks zie je in de leer van de dubbele waarheid uit het boeddhisme. Eigenlijk zou je groepen van mensen psychologisch moeten volgen die een wereldbeeld aanhangen waarin het bestaan van het ik en de vrije wil uitdrukkelijk ontkend worden. Dan kun je ook tot empirisch onderbouwde uitspraken komen over wat daarvan de vermoedelijk effecten zijn. Hier en daar zal zulk onderzoek vast al wel gedaan zijn.

Gebruikersavatar
Berichten: 1.413

Re: Leven zonder ik?

Ik deel je hekel op het accepteren van vermoedelijke onwaarheden omdat ze prettig aanvoelen.
Maar het is toch niet zo dat je een onwaarheid accepteert wanneer je leeft alsof je een vrije wil hebt, in het besef dat deze er niet is?
Juist wanneer je weet hoe belangrijk invloeden kunnen zijn in de determinatie van gedrag, dan begrijp je ook dat boos zijn op iemand of hem laten weten trots te zijn heel functioneel is ook al snijdt het filosofisch geen hout.

Verder geloof ik niet dat er onderzoeken zijn waarin controlegroepen tegen elkaar zijn afgezet die verschillen vertonen in hun opvattingen wbt vrije wil.

Gebruikersavatar
Berichten: 7.463

Re: Leven zonder ik?

Het is een subtiele kwestie: werken met nuttige ficties in het besef dat het nuttige ficties zijn is wat mij betreft OK.

Experimenteel laboratorium onderzoek waarbij je groepen mensen wereldbeelden aanleert om te zien wat er dan met ze gebeurt is ethisch onacceptabel als het al zou lukken. Dus je zal moeten werken met de "experimenten" die de culturele geschiedenis vanzelf al met de mensheid uitvoert. Dat zal dus meer in de richting van de culturele antropologie, culturele psychologie of godsdienstpsychologie gaan.

Gebruikersavatar
Moderator
Berichten: 51.259

Re: Leven zonder ik?

Opmerking moderator

Laten we niet verder gaan op de filosofische weg

Gesloten